Giữa lúc quan hệ Trung – Mỹ đang căng thẳng bởi cuộc Chiến tranh thương mại đã chính thức bùng phát từ hôm 6/7 thì Mỹ lại tiếp tục gây thêm sức ép với Trung Quốc bằng cách chơi “quân bài Đài Loan”: cho tàu chiến đi qua eo biển Đài Loan.
Chiếc USS Mustin (DDG-89) của Mỹ vừa đi xuyên eo biển Đài Loan
Theo trang tin điện tử “Người quan sát” (Trung Quốc), vào tối muộn ngày 7/7, Bộ Quốc phòng Đài Loan đã lên tiếng chính thức xác nhận thông tin 2 tàu khu trục tên lửa lớp Aegis của Mỹ trưa cùng ngày đã đi qua eo biển Đài Loan.
Thông tin cụ thể cho biết, 2 khu trục hạm USS Mustin (DDG-89) và USS Benfold (DDG-65) đã chạy từ phía Nam Đài Loan lên xuyên qua eo biển rồi tiếp tục hành trình về hướng Đông Bắc.
Trang tin Đông Phương cho biết đây là những khu trục hạm chủ lực của hải quân Mỹ có khả năng phòng không và chống hạm ưu việt, có thể mang tên lửa hành trình tấn công mục tiêu trên đất liền.
Theo thông tin trên trang web của hải quân Mỹ thì chiếc USS Mustin (DDG-89) trước đây đã thực hiện tuần tra ở Biển Đông. Hồi tháng 3/2018, chiếc USS Mustin (DDG-89) đã đi vào bên trong vùng biển 12 hải lý xung quanh các đảo nhân tạo mà Trung Quốc tôn tạo phi pháp ở quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam.
Sứ mạng chính của hạm tàu này là thực hiện liên tục nhiệm vụ tác chiến trên biển, hộ tống cụm chiến đấu tàu sân bay, cũng có thể hộ tống các biên đội tàu của hải quân và lính thủy đánh bộ, khi cần cũng có thể đơn độc tác chiến.
Cho đến khuya ngày 7/7, phía Trung Quốc chưa có phản ứng chính thức nào trước vụ việc này. Tuy nhiên trước đó, phản ứng với thông tin: “Mỹ đang xem xét việc cho tàu chiến đi xuyên quan eo biển Đài Loan”, bà Hoa Xuân Oánh, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm 5/6 đã tuyên bố trong cuộc họp báo:
“Vấn đề Đài Loan là vấn đề cốt lõi, nhạy cảm nhất và quan trọng nhất trong quan hệ Trung – Mỹ; phía Mỹ cần thiết thực tuân thủ nguyên tắc “một nước Trung Quốc” và những quy định của 3 bản thông cáo chung Trung – Mỹ, thận trọng xử lý các vấn đề liên quan đến Đài Loan để tránh làm tổn hại đến quan hệ Trung – Mỹ cũng như hòa bình ổn định của vùng biển Đài Loan”.
Khi đó có nhà nghiên cứu thuộc trung tâm nghiên cứu vấn đề quốc tế Mỹ cho rằng: eo biển Đài Loan là vùng biển quốc tế, Mỹ có quyền tự do hàng hải và hàng không giống như hải quân Trung Quốc có thể tự do đến bờ biển phía Tây nước Mỹ.
Những năm gần đây, thông tin về việc tàu chiến Mỹ đi vào eo biển Đài Loan rất ít được chính thức xác nhận.
Hồi tháng 7/2017, khi biên đội tàu sân bay “Liêu Ninh” của Trung Quốc huấn luyện ở eo biển Đài Loan, báo chí Đài Loan đã đưa tin có tàu chiến Mỹ bám sát theo dõi, nhưng Bộ Quốc phòng Trung Quốc chỉ thông báo “Quân đội Trung Quốc luôn giám sát chặt chẽ và xử lý hữu hiệu tình hình trên biển trong suốt hành trình”.
Tuy nhiên, hồi tháng 11/2017, vào dịp Lễ Tạ Ơn, khi biên đội tàu sân bay USS Kitty Hawk (CV-63) và 8 tàu hộ tống có kế hoạch cập cảng thăm Hongkong, nhưng trước khi đi vào vùng biển Hongkong thì chính phủ Trung Quốc thông báo không cho phép đoàn tàu đi vào.
Sau đó, chính phủ Trung Quốc đã lấy lý do nhân đạo để cho phép biên đội USS Kitty Hawk (CV-63) vào thăm Hongkong, nhưng họ lại hủy bỏ kế hoạch rồi cố tình đi xuyên qua eo biển Đài Loan để khiêu khích Trung Quốc. Khi đó Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã tuyên bố kịch liệt lên án hành động này của phía Mỹ.