Nhiều nhà phân tích cho rằng, các cường quốc trên thế giới đang dùng mọi cách để cạnh tranh ảnh hưởng ở Triều Tiên. Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc có thể sẽ khiến cho Bắc Kinh sử dụng vấn đề phi hạt nhân hóa tại đây để gây áp lực với Washington.
Với việc Mỹ áp đặt mức thuế mới lên các sản phẩm của Trung Quốc vào hôm 17/9, Bắc Kinh chắc chắn sẽ càng ngần ngại hơn trong việc hợp tác với Washington để gây áp lực, buộc Bình Nhưỡng từ bỏ các chương trình hạt nhân. Trong khi, trước đó Trung Quốc khẳng định 2 vấn đề trên là hoàn toàn tách bạch và không để ảnh hưởng đến nhau.
Giám đốc phụ trách nghiên cứu quốc phòng tại Trung tâm Lợi ích Quốc gia ở Washington – Harry Kazianis – cho biết hai vấn đề này có sự ràng buộc và liên hệ chặt chẽ.
“Khi ông Trump nhậm chức Tổng thống Mỹ, mục tiêu đề ra là cạnh tranh với Trung Quốc… nhưng do Triều Tiên bắt đầu thử nghiệm tên lửa đạn đạo xuyên lục địa và nâng cấp các loại vũ khí hạt nhân (nhằm nhắm vào Mỹ), ông Trump cần sự giúp sức của Trung Quốc trong vấn đề phi hạt nhân hóa Triều Tiên. Tuy nhiên, khi (Trump) áp thuế quan với Trung Quốc, Bắc Kinh sẽ ít có khả năng hỗ trợ Washington trong vấn đề này”, ông Kazianis phân tích.
Hôm thứ 2 (17/9), sau khi Tổng thống Trump áp thuế bổ sung lên 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc vào thị trường Mỹ, mở rộng quy mô chiến tranh thương mại, Bắc Kinh lập tức tuyên bố sẽ đáp trả tương ứng.
Các quan chức Trung Quốc trước đó khẳng đinh, cuộc chiến thương mại không liên quan đến vấn đề trên Bán đảo Triều Tiên, và Bắc Kinh sẽ tiếp tục nỗ lực cho quá trình phi hạt nhân hóa.
Tuy nhiên, Trung Quốc nhận thấy việc áp đặt trừng phạt sẽ không giúp gì cho Bình Nhưỡng mà nên khuyết khích đàm phán kinh tế với Triều Tiên. Ông Trump cũng từng cáo buộc Trung Quốc gây khó khăn cho việc giải quyết vấn đề Triều Tiên.
Theo ông Kazianis, Trung Quốc có thể sẽ sử dụng vấn đề phi hạt nhân hóa để thương lượng với Mỹ.
“Bắc Kinh có động cơ gì để phải giúp giải quyết vấn đề Triều Tiên? Hiện tại không có gì cả. Triều Tiên đang trở thành nơi để các nước lớn cạnh tranh ảnh hưởng lẫn nhau”, chuyên gia Kazianis cho biết.
Nghiên cứu viên tại Học viện Yonsei nghiên cứu về Triều Tiên tại Seoul – Boo Seung-chan – cũng chỉ ra rằng chiến tranh thương mại Mỹ – Trung sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến tiến trình phi hạt nhân hóa.
“Từ cách tiếp cận của các nhà hiện thực truyền thống, mối quan hệ Hàn – Triều trở thành “biến số phụ thuộc” vào quan hệ Mỹ – Trung. Vì Trung Quốc cũng là một yếu tố then chốt trong vấn đề phi hạt nhân hóa, Bắc Kinh sẽ có khả năng sử dụng vấn đề này trong cạnh tranh ảnh hưởng với Mỹ”, ông Boo nhận định.
Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in và nhà lãnh đạo Kim Jong-un có cuộc gặp thượng đỉnh lần thứ 3 tại Bình Nhưỡng. (Ảnh: Reuters)
Tuy nhiên, theo ông Boo, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in đang cố gắng để ứng phó với những nguy cơ từ ảnh hưởng của cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung thông qua việc cải thện quan hệ với Triều Tiên.
“Khi Seoul đang là một chủ thể tích cực trong vấn đề Triều Tiên, sự tác động của cạnh tranh ảnh hưởng giữa các cường quốc tại đây có thể được hạn chế. Suy cho cùng, ưu tiên hàng đầu của Trung Quốc tại khu vực là sự ổn định trên Bán đảo Triều Tiển để tăng trưởng nền kinh tế trong nước. Họ cũng muốn có một nền hòa bình vĩnh viễn tại bán đảo”, nhà nghiên cứu nhấn mạnh.
Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in và Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un hiện ở Bình Nhưỡng để thảo luận về quá trình phi hạt nhân hóa và các giai đoạn để tuyên bố kết thúc chiến tranh Triều Tiên đã kéo dài suốt 70 năm qua.
Hội nghị thượng đỉnh Hàn – Triều lần 3 diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Mỹ vừa hủy chuyến thăm Bình Nhưỡng của Ngoại trưởng Mike Pompeo vào tháng trước vì cho rằng tiến trình phi hạt nhân hóa ở Triều Tiên không có tiến triển.
Đối với Bình Nhưỡng, phi hạt nhân hóa nghĩa là “các biện pháp thực hiện theo từng giai đoạn và đồng bộ” liên quan đến việc dỡ bỏ dần dần các biện pháp trừng phạt của cộng đồng quốc tế đối với Triều Tiên. Nhưng, Washing ton vẫn tiếp tục gây áp lực tối đa cho Bình Nhưỡng.
Ông Kazianis cho rằng bất chấp còn nhiều khó khăn, tiến trình này vẫn có thể được thực hiện nếu Bình Nhưỡng cho thấy sự thiện chí và chân thành thông qua việc nộp danh sách các đầu đạn hạt nhân mà nước này đang sở hữu.
“Một số nghị quyết của Hội đồng Bảo an LHQ về trừng phạt Triều Tiên có thể được dỡ bỏ và Seoul cũng sẽ hủy các biện pháp trừng phạt đơn phương nếu Triều Tiên có động thái nhượng bộ,” chuyên gia Kazianis nhận định.