Vài ngày trước chuyến thăm cấp nhà nước của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Philippines, Manila đã lặng lẽ chuẩn bị một thỏa thuận khung để hai bên cùng nhau khám phá tài nguyên dầu khí ở Biển Đông, theo Rappler.
Trang tin Philippines này cho biết họ có 3 nguồn tin độc lập cho biết các quan chức nước này đang soạn thảo một thỏa thuận khung và có thể sẽ được ký kết trong chuyến thăm sắp tới của ông Tập tới Manila.
Thông tin này được xác nhận bởi hai thượng nghị sĩ đối lập trong nghị quyết của Thượng viện Philippines hôm thứ Hai (19/11).
Tính đến chiều thứ Hai, tức một ngày trước khi ông Tập bắt đầu chuyến thăm hai ngày của ông tới Philippines, vẫn chưa có dự thảo cuối cùng về thỏa thuận này, theo Rappler. Hiện chưa rõ một thỏa thuận như vậy có được ký kết trong chuyến thăm của ông Tập đến Philippines hay không.
Cả Malacañang (Dinh tổng thống Philippines) và Bộ Ngoại giao nước này đều im lặng về thỏa thuận khung được đề xuất.
Ngoại trưởng Teodoro “Teddyboy” Locsin Jr đã tuyên bố trong một bài đăng trên Twitter vào ngày 8/11: “Bộ Ngoại giao bác bỏ thẳng thừng rằng Bộ có bất kỳ thông tin nào hoặc có tham gia vào bất kỳ giao dịch dầu khí cụ thể nào. Hoàn toàn là không.” Ông nói rằng đây không phải là thẩm quyền của Bộ Ngoại giao (DFA), vì điều này là lĩnh vực “độc quyền” của Bộ Năng lượng (DOE).
Dựa trên tài liệu mà Rappler thấy, thỏa thuận khung này dường như không đề cập đến các khu vực cụ thể ở Biển Đông, mà hai bên dự kiến thăm dò chung. Thay vào đó, nó sẽ đề cập đến các nguyên tắc chính mà Philippines và Trung Quốc đồng ý sử dụng làm cơ sở cho mối hợp tác này.
Theo Rappler, các nhà phê bình lo ngại rằng thỏa thuận khung về thăm dò chung này là một sự lặp lại của một thỏa thuận gây tranh cãi được ký kết trong chính quyền Arroyo.
Hiệp định chung địa chấn biển (JMSU) là một thỏa thuận được ký kết giữa Philippines và Trung Quốc thông qua các tập đoàn dầu khí quốc gia của hai nước vào ngày 1 tháng 9 năm 2004, để cùng nhau khám phá Biển Đông về dầu mỏ và khí tự nhiên.
Sau đó, Việt Nam đã phàn nàn về thỏa thuận này của Philippines-Trung Quốc, khiến hai nước phải đưa Hà Nội vào một thỏa thuận JMSU ba bên vào ngày 14 tháng 3 năm 2005, theo Rappler.
Tờ báo này cho biết JMSU đã hết hạn vào ngày 1 tháng 7 năm 2008, nhưng vẫn có một vụ kiện đang chờ được giải quyết tại Tòa án tối cao (SC) về tính hợp hiến của JMSU.