Mối quan hệ giữa Bắc Kinh và Washington bắt đầu xấu đi nghiêm trọng kể từ hồi cuối tháng Năm khi Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo sẽ đánh thuế 25% đối với50 tỉ USD giá trị hàng hóa Trung Quốc trong một nỗ lực nhằm làm thay đổi tình trạng thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc. Kể từ dấu mốc thời điểm đó, hai nước Mỹ và Trung Quốc đã liên tiếp có những đòn “ăn miếng trả miếng” trong cuộc chiến thương mại gay cấn.
Nếu Trung Quốc không “thay đổi hoàn toàn hành vi của họ”, nước này sẽ phải đối mặt với một cuộc chiến tranh lạnh toàn diện với Washington và các đối tác của họ, Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence đã cảnh báo như vậy trên tờ Washington Post. Lời phát biểu cứng rắn trên được ông Pence đưa ra ngay trước thềm cuộc gặp sắp tới giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại hội nghị thượng đỉnh G20 dự kiến diễn ra vào ngày 30/11 tới.
“Tổng thống Trump đang để ngỏ khả năng cho một thỏa thuận với Chủ tịch Tập Cận Bình ở Argentina, nhưng chỉ khi Bắc Kinh sẵn sàng đưa ra một loạt thay đổi lớn mà Mỹ đang yêu cầu trong các lĩnh vực kinh tế, chính trị và quân sự. Đây là cơ hội tốt nhất (nếu không nói là cuối cùng) của Trung Quốc để tránh kịch bản một cuộc chiến tranh lạnh với Mỹ”, ông Pence nhấn mạnh.
Tổng thống Trump cam kết sẽ gây thêm nhiều hơn nữa áp lực kinh tế, ngoại giao và chính trị nhằm vào Trung Quốc nếu Bắc Kinh không “có những nhượng bộ cụ thể và đủ lớn để khổng chỉ giải quyết vấn đề thâm hụt thương mại mà chúng tôi đang đối mặt”.
Trong bối cảnh hiện nay, Phó Tổng thống Pence đã nêu cụ thể những vấn đề của Trung Quôc gồm “tình trạng ăn cắp sở hữu trị tuệ lan tràn, con đường tiếp cận hạn chế vào các thị trường Trung Quốc, vấn đề tuân thủ luật pháp và quy định quốc tế, những nỗ lực hạn chế tự do hàng hải và việc Trung Quốc can thiệp vào nền chính trị của các quốc gia phương Tây”.
Không giống như nền kinh tế của Mỹ, nền kinh tế của Trung Quốc “ít bền vững hơn” và “không đủ khỏe để có thể chịu được một sự leo thang như vậy”, ông Pence khẳng định.
Phó Tổng thống Mỹ còn nói thêm rằng: “Chúng tôi thực sự tin rằng, dù như thế nào, chúng tôi đang ở một vị trí mạnh. Chúng tôi đã đánh thuế trị giá hàng hóa 250 tỉ USD và chúng tôi có thể tăng hơn gấp đôi con số này. Tôi không nghĩ đó chỉ là vấn đề lời cam kết. Chúng tôi đang tìm kiếm kết quả. Chúng tôi đang tìm kiếm sự thay đổi lập trường”.
“Chúng tôi ở đây để tiếp tục tiến trình hành động. Mọi việc sẽ diễn ra đúng như vậy”, ông Pence cho biết khi được hỏi về việc chuyện gì sẽ xảy ra ra nếu Bắc Kinh không đồng ý hành động để tránh một cuộc chiến tranh lạnh với Washington.
Tuần trước, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã nhấn mạnh, bất chấp thực tế là Mỹ vẫn lo ngại về các chính sách quân sự cũng như tự do tôn giáo của Trung Quốc, Washington không tìm kiếm một “cuộc chiến tranh lạnh với Bắc Kinh.
“Mỹ không theo đuổi một cuộc Chiến tranh Lạnh hay chính sách kiềm chế đối với Trung Quốc. Thay vào đó, chúng tôi muốn đảm bảo Trung Quốc hành động một cách có trách nhiệm và công bằng để ủng hộ an ninh và sự thịnh vượng ở mỗi nước chúng tôi”, ông Pompeo cho biết.
Những phát biểu trên được đưa ra trong bối cảnh cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc leo thang khi Tổng thống Trump tuyên bố áp thuế 25% đối với 50 tỉ USD giá trị hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc vào Mỹ để giải quyết vấn đề thâm hụt thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc. Kể từ đó, Washington đã áp thuế với 250 tỉ USD giá trị hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc và Bắc Kinh đã đáp trả lại bằng việc áp thuế 110 tỉ USD giá trị hàng hóa Mỹ nhập khẩu vào Trung Quốc.
Mỹ được cho là đang chuẩn bị áp thuế đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu còn lại của Trung Quốc vào tháng 12 nếu các cuộc đối thoại giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình ở hội nghị thượng đỉnh G-20 không đạt kết quả tích cực liên quan đến đàm phán thương mại.