Tờ Nikkei Asian Review nhận định, tháng 12 là một tháng tồi tệ cho kinh tế Trung Quốc. Phần lớn những kế hoạch của Bắc Kinh đều không tiến hành tốt đẹp.
Trung Quốc đến nay vẫn chưa thể tổ chức phiên họp toàn thể thứ 4 của Ủy ban trung ương đảng. Ảnh: Kyodo.
Sai lầm ngay từ quyết định gặp Tổng thống Mỹ
Sự tính toán sai lầm có lẽ bắt đầu vào ngày đầu tiên của tháng, khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đối mặt với Tổng thống Mỹ Donald Trump ở Buenos Aires.
Trong 30 phút đầu tiên của cuộc làm việc ăn tối, cơ bản chỉ có một người nói. Đó là ông Tập Cận Bình, vạch ra “gói nhân nhượng” với Mỹ. Theo thông tin tiết lộ từ phía Washington, gói này bao gồm kế hoạch mở rộng nhập khẩu trị giá hơn 1,2 nghìn tỷ USD và các biện pháp mở cửa thị trường nhằm giảm thâm hụt thương mại của Trung Quốc với Mỹ.
Hội nghị thượng đỉnh Trung – Mỹ tại Argentina là một sự kiện cực kỳ hiếm thấy. Thông thường, Trung Quốc sẽ lựa chọn cách tiếp cận từ dưới lên thông qua các cuộc đàm phán do các quan chức dẫn đầu.
Trong khi sự xuất hiện của ông Tập Cận Bình tượng trung cho sự tập trung quyền lực trong tay nhà lãnh đạo, điều này cũng cho thấy một rủi ro. Nếu cuộc đàm phán thất bại, một số người lo ngại rằng, ông Tập sẽ phải chịu trách nhiệm.
Lo ngại này đang ngày càng trở thành sự thực. Trung Quốc hy vọng, việc ông Tập đưa ra một loạt các nhượng bộ theo cách chưa từng có sẽ đem đến đột phá lớn. Nhưng điều này không xảy ra.
Trong khi ghi nhận sự nhiệt tình của ông Tập Cận Bình, Tổng thống Trump đã không đồng ý với một thỏa thuận nào và chỉ đưa ra một lệnh trì hoãn 90 ngày. Sau hội nghị thượng đỉnh, Trung Quốc đã ca ngợi sự “nhất trí quan trọng” đạt được giữa 2 nước. Nhưng trong thực tế, 3 tháng hòa hoãn là yếu tố duy nhất mà 2 bên nhất trí.
Trong cùng thời gian đó, Giám đốc Tài chính Mạnh Vãn Chu của “ông lớn” viễn thông Trung Quốc Huawei bị bắt giữ ở Canada theo yêu cầu của Mỹ.
Diễn biến bất thường cuối năm
Giữa lúc bầu không khí căng thẳng, ông Tập Cận Bình và lãnh đạo Trung Quốc đã tập hợp Hội nghị công tác kinh tế trung ương thường niên (Central Economic Work Conference) vào ngày 19/12, đề ra kế hoạch cho nền kinh tế và lĩnh vực tài chính ngân hàng cho năm tới.
Chiến lược truyền thông trong ngày cuối của hội nghị đã bộc lộ sự lo lắng của các nhà lãnh đạo Trung Quốc. Thông thường, không có tuyên bố nào được đưa ra về nội dung cuộc họp kéo dài 3 ngày, cho đến buổi tối cuối cùng.
Nhưng vào ngày 21/12, thị trường chứng khoán Trung Quốc tụt dốc. Các nhà đầu tư ngày càng thất vọng về kết quả cuộc gặp thượng đỉnh của Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình.
Khoảng 20 phút trước khi thị trường chứng khoán Trung Quốc đóng cửa, chính phủ Bắc Kinh đã đưa ra một tuyên bố. “Chúng tôi đang chú ý đến một tin đồn rằng, hội nghị Công tác kinh tế trung ương vừa quyết định không cắt thuế và giảm một số chi phí. Điều này không đúng sự thật”, tuyên bố viết.
Tuyên bố được đưa ra bởi Ủy ban phát triển và ổn định tài chính, thuộc Hội đồng Nhà nước.
Tuyên bố đã thành công trong việc xua tan lo ngại, chỉ số Shanghai Composite đã tăng điểm, kết thúc ngày giao dịch cao hơn mốc 2.500 điểm. Các nhà quan sát bình luận, nhiều khả năng, tuyên bố này được đưa ra để tránh việc chỉ số chứng khoán tụt dốc, giữ thể diện cho nhà lãnh đạo Trung Quốc.
Những vết sẹo gây ra bởi cuộc chiến thương mại đang lộ rõ. Các tỉnh phía đông như Thượng Hải và tỉnh Chiết Giang, nơi ít bị ảnh hưởng bởi suy thoái kinh tế của đất nước, đang chứng kiến một dòng chảy công nhân từ các khu công nghiệp từ miền Nam đổ về. Các công nhân ở miền Nam đã mất việc khi các nhà máy ở khu vực lâm vào khó khăn.
Trong bối cảnh bất an, Trung Quốc đã không thể triệu tập Hội nghị toàn thể lần thứ 4 của Ủy ban trung ương đảng.
Trong khi Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương thảo luận về các chính sách kinh tế cho năm sau, phiên họp toàn thể của Ủy ban trung ương đảng được tổ chức một năm sau Đại hội Đảng để hoạch định các chính sách kinh tế cho giai đoạn 3-4 năm tiếp theo.
Các mục tiêu được đặt ra tại phiên họp toàn thể thứ 4 là rất quan trọng bởi vì đây sẽ thông số để đánh giá 10 năm lãnh đạo của ông Tập Cận Bình khi Đại hội Đảng tiếp theo họp vào năm 2022.
Đường lối phát triển của Trung Quốc phát triển 3 -4 năm tới cũng sẽ quyết định liệu Bắc Kinh có thể đạt được mục tiêu đầy tham vọng là vượt qua Mỹ trở thành nền kinh tế số 1 thế giới vào năm 2035 hay không.
Trì hoãn phiên họp toàn thể là một quyết định khó khăn nhưng đây là thời điểm ông Tập Cận Bình cần phải thận trọng.