Trong những năm gần đây, Trung Quốc đặc biệt chú trọng tuyên truyền về việc phát triển hòa bình. Tuy nhiên, quá trình phát triển của Trung Quốc không hề “hòa bình” như những gì Bắc Kinh đang tuyên truyền. Bài viết tập trung nêu ra một số nội dung tuyên truyền của Bắc Kinh về quan điểm, chủ trương, đường lối phát triển hòa bình, để người đọc có các nhìn khách quan và so sánh với những hành động trên thực tế của Trung Quốc.
Khái niệm chiến lược phát triển hòa bình của Trung Quốc:
Thứ nhất, không ngừng nâng cao quốc lực tổng hợp trên cơ sở đẩy mạnh phát triển kinh tế và thực hiện bốn mục tiêu hiện đại hóa. Thứ hai, thúc đẩy cải cách chính trị, xây dựng hệ thống pháp luật tương ứng với tình hình phát triển kinh tế xã hội, tăng cường giám sát các hoạt động chấp pháp, mở rộng dân chủ cơ sở, xây dựng văn minh. Thứ ba, xây dưng trật tự chính trị – kinh tế quốc tế mới, cụ thể là: Về chính trị, các nước không được áp đặt ý chí cho Trung Quốc; vềkinh tế, thúc đẩy hợp tác cùng phát triển để giảm chênh lệch giàu nghèo;về văn hóa, tôn trọng sự đa dạng của các nền văn minh; về an ninh, tạo dựng quan niệm an ninh mới tin cậy, bình đẳng và cùng có lợi; về cơ chế, tăng cường vai trò của Liên Hợp Quốc và các tổ chức quốctế, khu vực khác. Thứ tư xây dựng tư duy quan điểm an ninh mới, trong đó nhấn mạnh an ninh và phát triển của Trung Quốc không thể tách rời hòa bình, an ninh khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Trung Quốc cùng các nước châu Á – Thái Bình Dương xây dựng môi trường an ninh khu vực lành mạnh, ổn định. Quan điểm an ninh mới của Trung Quốc sẽ giảm bớt tư duy ý thức hệ, tăng cường thực hiện an ninh tổng hợp. Thứ năm, thực thi chiến lược đối ngoại trên quan điểm lợi ích mới,tránh định kiến chính trị, sai lệch chính trị; thúc đẩy giao lưu giữa các nền văn minh, chế độ chính trị; chống áp đặt quan niệm giá trị và thể chế chính trị. Đặc biệt cần có tầm nhìn lâu dàivà sâu rộng hơn về lợi ích quốc gia trong mối quan hệ với lợi ích của thế giới. Thứ sáu xây dựng hình ảnh nước lớn có trách nhiệm, tham gia sâu vào các cơ chế kinh tế và chính trị quốc tế và việc giải quyết những vấn đề lớn của quốc tế. Việc tạo dựng hình ảnh nước lớn có trách nhiệm sẽ giúp gạt bỏ những nghi ngờ của các nước về vai trò của Trung Quốc đối với hòa bình, an ninh cũng như các vấn đề khu vực
Một số quan điểm về phát triển hòa bình của Trung Quốc
Con đường phát triển hòa bình của Trung Quốc là: vừa thông qua việc giữ vững thế giới hòa bình để phát triển bản thân, vừa thông qua việc phát triển của bản thân để giữ vững thế giới hòa bình; bên cạnh việc nhấn mạnh dựa vào sức mạnh của bản thân và cải cách đổi mới để thực hiện phát triển, Trung Quốc kiên trì mở cửa đối ngoại, học tập những điểm tốt của nước khác; thuận theo trào lưu phát triển toàn cầu hóa kinh tế, Trung Quốc tìm kiếm và theo đuổi việc phát triển chung, cùng thắng lợi, cùng có lợi với các nước khác; Trung Quốc cùng với cộng đồng quốc tế nỗ lực chung, thúc đẩy việc xây dựng thế giới hài hòa hòa bình lâu dài, phồn vinh chung. Đặc trưng mới mẻ nhất của con đường này là phát triển một cách khoa học, phát triển một cách tự chủ, mở cửa phát triển, phát triển hòa bình, phát triển hợp tác, cùng nhau phát triển.
Phát triển một cách khoa học: là tôn trọng và tuân thủ quy luật phát triển tự nhiên và nền kinh tế xã hội. Trọng tâm của việc phát triển khoa học là xây dựng kinh tế, kiên trì tập trung xây dựng kinh tế, toàn tâm toàn ý theo đuổi sự phát triển, không ngừng giải phóng và phát triển lực lượng sản xuất của xã hội. Trung Quốc coi quan niệm phát triển một cách khoa học là phương châm chỉ đạo quan trọng của việc phát triển nền kinh tế xã hội, kiên trì coi việc phát triển là nhiệm vụ hàng đầu của đảng cầm quyền trong việc chấn hưng đất nước, kiên trì việc lấy dân làm gốc, kiên trì điều tiết toàn diện sự phát triển bền vững, kiên trì việc trù tính đầy đủ các mặt. Việc Trung Quốc kiên trì lấy dân làm gốc tức là luôn luôn tôn trọng nhân quyền và phẩm giá của con người, không ngừng đáp ứng đầy đủ nhu cầu văn hóa vật chất ngày càng tăng của nhân dân, đi theo con đường giàu có chung, thúc đẩy sự phát triển toàn diện của con người, phát triển là vì dân, phát triển dựa vào dân, thành quả phát triển do nhân dân hưởng. Trung Quốc kiên trì điều tiết toàn diện sự phát triển bền vững tức là thúc đẩy một cách toàn diện việc xây dựng kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội cũng như xây dựng nền văn minh sinh thái, thúc đẩy việc xây dựng hiện đại hóa các khâu, điều tiết về các mặt. Trung Quốc kiên trì việc trù tính đầy đủ các mặt tức là nhận thức một cách chuẩn xác và xử lý thỏa đáng mối quan hệ to lớn trong công cuộc xã hội chủ nghĩa mang đậm màu sắc Trung Quốc, quy hoạch sự phát triển ở thành thị và nông thôn, khu vực cũng như sự phát triển nền kinh tế xã hội, phát triển hài hòa giữa con người với thiên nhiên, phát triển trong nước và mở cửa đối ngoại.
Phát triển một cách tự chủ: Nước lớn đang phát triển với dân số đông như Trung Quốc xét cho cùng cần phải dựa vào sức mạnh của bản thân để phát triển. Trung Quốc luôn kiên trì độc lập tự chủ, đặt trọng tâm và trọng điểm phát triển đất nước ở trong nước, chú trọng việc xuất phát từ tình hình đất nước mình, chủ yếu dựa vào sức mạnh của bản thân và sự cải cách, đổi mới để thúc đẩy nền kinh tế xã hội phát triển, không đổ những vấn đề và mâu thuẫn cho nước khác. Trong bối cảnh toàn cầu hóa kinh tế, Trung Quốc chỉ có kiên trì phát triển một cách tự chủ mới có thể tham gia một cách có hiệu quả hơn các công việc quốc tế và triển khai hợp tác cùng có lợi với các nước trên thế giới một cách tốt hơn.
Mở cửa phát triển : Từ kinh nghiệm phát triển của bản thân, Trung Quốc nhận thức sâu sắc được rằng không thể cứ đóng cửa để xây dựng đất nước. Trung Quốc coi việc cải cách mở cửa là một quốc sách cơ bản, kết hợp giữa cải cách trong nước với mở cửa đối ngoại, kết hợp giữa kiên trì độc lập tự chủ với việc tham gia toàn cầu hóa kinh tế, kết hợp giữa việc kế thừa truyền thống tốt đẹp của dân tộc Trung Hoa với việc học tập tất cả những thành quả văn minh của xã hội nhân loại. Ngoài ra, Trung Quốc còn kết hợp giữa hai thị trường trong nước và ngoài nước, hai nguồn tài nguyên lại với nhau, hòa nhập thế giới với thái độ cởi mở, không ngừng mở cửa đối ngoại ở mức độ sâu rộng, tăng cường giao lưu hợp tác với các nước trên thế giới, hoàn thiện hệ thống kinh tế kiểu mở cửa liên kết giữa trong và ngoài nước, cùng thắng lợi cùng có lợi, hiệu quả an ninh cao. Cánh cửa lớn mở cửa đối ngoại của Trung Quốc không thể khép lại, mức độ mở cửa chỉ có thể ngày càng cao.
Phát triển hòa bình: Dân tộc Trung Hoa là dân tộc yêu chuộng hòa bình, từ sau cận đại, nhân dân Trung Quốc phải chịu đau thương của chiến tranh, bạo loạn và sự nghèo khó. Nhân dân Trung Hoa rất quý trọng hòa bình và sự cấp bách của phát triển. Họ tin tưởng sâu sắc rằng chỉ có hòa bình mới có thể khiến cho họ an cư lạc nghiệp, chỉ có phát triển mới có thể khiến cho họ có được cơm no, áo mặc. Nhân dân Trung Hoa coi việc tạo ra môi trường quốc tế hòa bình, ổn định để phát triển đất nước là nhiệm vụ trọng tâm của công tác đối ngoại. Đồng thời, Trung Quốc tích cực đưa ra những đóng góp của bản thân để thế giới được hòa bình và phát triển, quyết không xâm lược, bành trướng, vĩnh viễn không tranh bá, luôn là lực lượng kiên định gìn giữ hòa bình, ổn định khu vực và thế giới.
Phát triển hợp tác: Cộng đồng quốc tế luôn tồn tại sự cạnh tranh và mâu thuẫn. Các nước cần bù đắp cho nhau trong sự cạnh tranh mang tính lành mạnh, không ngừng tìm kiếm cơ hội hợp tác, mở rộng lĩnh vực hợp tác, tăng cường lợi ích chung. Trung Quốc kiên trì việc lấy hợp tác để theo đuổi hòa bình, thúc đẩy phát triển và hóa giải tranh chấp, đồng thời cùng với các nước khác xây dựng và phát triển mối quan hệ hợp tác với nhiều hình thức khác nhau, dốc sức cùng với các nước không ngừng mở rộng hợp tác cùng có lợi, đối phó một cách có hiệu quả những thách thức mang tính toàn cầu ngày càng gia tăng, hiệp sức giải quyết những vấn đề lớn về phát triển kinh tế thế giới và sự sinh tồn, tiến bộ của nhân loại.
Cùng nhau phát triển: Hiện nay, các nước trên thế giới cùng dựa vào nhau tồn tại ngày càng sâu sắc, chỉ có thực hiện được việc các nước trên thế giới cùng nhau phát triển thì mới khiến cho ngày càng nhiều người được hưởng những thành quả phát triển; thế giới hòa bình ổn định mới có được nền tảng vững chắc và sự bảo đảm hiệu quả, sự phát triển của các nước trên thế giới phát triển mới có thể được bền vững. Vì vậy, Trung Quốc kiên trì thực thi chiến lược mở cửa cùng thắng lợi, cùng có lợi, giữ vững tính nhất trí giữa lợi ích của bản thân và lợi ích chung của nhân loại, đồng thời theo đuổi sự phát triển bản thân để thực hiện sự trao đổi qua lại mang tính lành mạnh trong việc phát triển với các nước khác, thúc đẩy các nước trên thế giới phát triển chung. Trung Quốc thực sự mong muốn cùng với các nước trên thế giới kề vai sát cánh, thực hiện cùng nhau phát triển, phồn vinh.
Mục tiêu tổng thể phát triển hòa bình của Trung Quốc
Sau khi cải cách mở cửa vào cuối thập niên 70 của thế kỷ XX, Trung Quốc xây dựng và thực hiện chiến lược phát triển hiện đại hóa “ba bước đi”. Bước đầu tiên là tổng sản phẩm quốc nội đã tăng lên gấp đôi vào năm 1980, giải quyết vấn đề ăn no mặc ấm cho dân chúng. Bước thứ hai là tăng gấp đôi tổng sản phẩm quốc nội vào cuối thế kỷ XX, mức sống của người dân đã đạt đến mức độ khá giả. Mục tiêu của hai bước đi đã được thực hiện. Thứ ba là đến khi kỷ niệm 100 năm ngày thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, bình quân thu nhập đầu người sẽ đạt mức phát triển trung bình, người dân có cuộc sống khá giả, thực hiện cơ bản hiện đại hóa, xây dựng Trung Quốc trở thành nước xã hội chủ nghĩa hiện đại văn minh dân chủ hài hòa dân giàu nước mạnh. Nhiệm vụ trọng tâm của mục tiêu này là nâng cao đời sống vật chất tinh thần của người dân, thực hiện thống nhất dân giàu nước mạnh. Đồng thời, Trung Quốc phải không ngừng tăng cường sức mạnh tổng hợp của đất nước, thực hiện trách nhiệm và nghĩa vụ quốc tế của mình.
Xây dựng xã hội khá giả nhằm nâng cao mức sống cho hơn 1 tỷ dân là mục tiêu trung và dài hạn để Trung Quốc phát triển hòa bình. Đến năm 2020, Trung Quốc sẽ hoàn thành xây dựng toàn diện xã hội khá giả, nâng cao hơn nữa đời sống của toàn dân, làm cho Trung Quốc trở thành quốc gia hiện đại, sức mạnh tổng hợp được tăng cường, quy mô thị trường trong nước đứng đầu thế giới. Trung Quốc trở thành quốc gia mà đời sống nhân dân được nâng cao, chất lượng cuộc sống cải thiện rõ rệt, làm cho môi trường sống sạch đẹp hơn. Trung Quốc trở thành quốc gia mà người dân hưởng nhiều quyền dân chủ hơn, nâng cao hơn nữa sự văn minh của người dân. Trung Quốc cũng trở thành quốc gia mà các cơ chế hoàn thiện hơn, xã hội có sức sống hơn và đoàn kết ổn định hơn, trở thành đất nước cởi mở, thân thiện hơn về đối ngoại, đóng góp to lớn hơn cho văn minh nhân loại.
Đẩy nhanh chuyển đổi mô hình phát triển kinh tế
Trung Quốc coi điều chỉnh mang tính chiến lược cơ cấu kinh tế là phương hướng phát triển chủ yếu. Trung Quốc duy trì tăng cường nhu cầu trong nước đặc biệt là nhu cầu tiêu dùng, thông qua tăng cường khả năng tiêu dùng của người dân bằng nhiều biện pháp, tối ưu hóa điều chỉnh cơ cấu đầu tư trong nước, đồng thời thúc đẩy hiện đại hóa, thành thị hóa và hiện đại hóa ngành nông nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế từ việc chủ yếu dựa vào xuất khẩu và đầu tư chuyển sang phối hợp giữa tiêu dùng, đầu tư và xuất khẩu, chuyển từ chủ yếu dựa vào ngành sản xuất thứ hai sang phối hợp giữa ba ngành sản xuất thứ nhất, thứ hai và thứ ba, chuyển từ chủ yếu dựa vào tiêu hao tài nguyên sang việc dựa vào tiến bộ khoa học kỹ thuật, nâng cao chất lượng người lao động, và đổi mới quản lý. Trung Quốc thực hiện làm sâu sắc hơn chiến lược khoa học giáo dục và đào tạo nhân tài, nỗ lực xây dựng quốc gia đổi mới. Trung Quốc duy trì đổi mới khái niệm và cơ chế, chú ý học tập tiếp thu những kinh nghiệm tiến bộ khoa học kỹ thuật và quản lý của nước khác, không ngừng nâng cao chất lượng và hiệu quả tăng trưởng kinh tế.
Trung Quốc cố gắng tạo ra đột phá trong việc hạn chế tác động xấu đến môi trường. Trung Quốc đã xây dựng khái niệm phát triển xanh, ít tiêu hao CO2, lấy việc tiết kiệm năng lượng làm trọng điểm, đẩy nhanh xây dựng mô hình sản xuất và tiêu dùng thân thiện với môi trường, tiết kiệm tài nguyên. Trung Quốc thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn, cải thiện chất lượng môi trường, xây dựng hệ thống sản xuất năng lượng hiện đại an toàn, ổn định, kinh tế và sạch sẽ, nâng cao mức độ bảo đảm tài nguyên, thúc đẩy sự phát triển hài hòa giữa con người và thiên nhiên, thực hiện đồng bộ giữa sự phát triển kinh tế với môi trường, tài nguyên và dân số, kiên trì tìm kiếm một con đường công nghiệp hóa mang đậm màu sắc Trung Quốc có hàm lượng kỹ thuật cao, hiệu quả kinh tế cao, tiêu hao năng lượng ít, ít ô nhiễm môi trường, ưu thế nguồn nhân lực được phát huy đầy đủ. Kinh tế Trung Quốc thực hiện phát triển hài hòa và bền vững, sẽ mở ra không gian rộng lớn hơn để phát triển kinh tế thế giới.
Khai thác mạnh hơn nữa ưu thế về nguồn nhân lực và thị trường Trung Quốc
Trung Quốc có nguồn nhân lực dồi dào và hệ thống công nghiệp khá hoàn thiện, sẽ giữ vững việc tự lực cánh sinh để phát triển bền vững. Tổng lượng khoáng sản và diện tích đất gieo trồng của Trung Quốc đứng đầu thế giới, có thể cơ bản tự cung cấp lương thực cho mình. Mặc dù bình quân thu nhập đầu người khá thấp, nhưng Trung Quốc có thể hạn chế ở mức thấp nhất việc phát triển kinh tế dựa vào tài nguyên thông qua phát huy đầy đủ chức năng phân phối của thị trường và thúc đẩy tiến bộ khoa học kỹ thuật. Trung Quốc sẽ phát huy ưu thế sản xuất nguyên vật liệu, trang thiết bị và chế tạo hàng tiêu dùng… đáp ứng được nhu cầu vật chất của người dân trong nước và cung cấp sản phẩm và dịch vụ tốt hơn cho thị trường thế giới.
Quy mô dân số và tổng lượng kinh tế đã quyết định tiềm năng nhu cầu lớn trong nước của Trung Quốc. Do bình quân thu nhập đầu người không ngừng gia tăng, đầu tư trong nước từng bước được nâng cao, thúc đẩy chiến lược phát triển các khu vực đi vào chiều sâu. Trung Quốc sẽ tạo ra cực tăng trưởng kinh tế mới và không gian thị trường lớn hơn. Trong 5 năm tới, cơ cấu tiêu dùng trong nước của Trung Quốc sẽ tăng mạnh hơn nữa, tiềm năng tiêu dùng của người dân sẽ được giải phóng nhiều hơn, quy mô tổng thể của thị trường trong nước sẽ đứng đầu thế giới. Tổng lượng nhập khẩu có thể lên tới 8000 tỷ USD, sẽ đem lại nhiều cơ hội kinh doanh hơn cho các nước trên thế giới.
Đẩy nhanh xây dựng xã hội hài hòa
Trung Quốc sẽ đẩy nhanh xây dựng xã hội lấy cải thiện đời sống nhân dân làm trọng điểm. Việc làm này sẽ đặt nền móng cho đời sống nhân dân trong xã hội hài hòa. Trung Quốc thúc đẩy cải cách thể chế xã hội, xây dựng kiện toàn hệ thống dịch vụ công , đổi mới cơ chế quản lý xã hội, nâng cao trình độ quản lý xã hội, hoàn thiện cơ chế phân phối thu nhập và hệ thống an sinh xã hội, nỗ lực làm cho toàn bộ người dân có trường để học, được lao động, có bệnh viện để chữa bệnh, có nhà dưỡng lão dành cho người già, có nhà ở, hình thành cục diện sinh động mà mọi người đều có trách nhiệm và hưởng quyền lợi trong xã hội hài hòa, làm cho toàn dân đều được hưởng thành quả phát triển.
Trung Quốc tăng cường xây dựng chính trị dân chủ xã hội chủ nghĩa, thúc đẩy một cách tích cực và ổn thỏa cải cách thể chế chính trị, phát triển dân chủ xã hội chủ nghĩa, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, bảo đảm người dân làm chủ. Trung Quốc tiếp tục thực hiện bầu cử dân chủ, hoạch định chính sách một cách dân chủ, quản lý dân chủ, giám sát dân chủ theo pháp luật, bảo đảm quyền được biết, quyền được tham gia, quyền phát biểu ý kiến, quyền giám sát của người dân, mở rộng việc tham gia chính trị theo trình tự của người dân. Trung Quốc tiếp tục duy trì các khu tự trị và việc tất cả các dân tộc đều bình đẳng, bảo đảm tự do tôn giáo tín ngưỡng của người dân theo pháp luật, tôn trọng và bảo vệ đầy đủ nhân quyền và các quyền lợi hợp pháp khác của người dân.
Thực hiện chiến lược mở cửa cùng có lợi, cùng thắng
Kiên trì quốc sách cơ bản mở cửa với bên ngoài. Thực hiện chiến lược mở cửa cùng có lợi cùng thắng lợi, lợi dụng triệt để các điều kiện có lợi mà toàn cầu hóa kinh tế và hợp tác kinh tế khu vực mang lại, thực hiện mở cửa với bên ngoài chuyển từ xuất khẩu và thu hút vốn đầu tư nước ngoài là chủ yếu sang cùng coi trọng xuất khẩu, nhập khẩu, thu hút vốn đầu tư nước ngoài và đầu tư ra bên ngoài, không ngừng mở mang không gian và lĩnh vực mở cửa mới, hoàn thiện hệ thống kinh tế theo mô hình mở cửa và nâng cao trình độ kinh tế theo mô hình này, lấy mở cửa thúc đẩy phát triển, thúc đẩy cải cách và thúc đẩy sáng tạo.
Đẩy nhanh chuyển đổi phương thức phát triển kinh tế đối ngoại. Tiếp tục tích cực tham gia sự phân công quốc tế, thúc đẩy sự phát triển của kinh tế đối ngoại chuyển từ mở rộng quy mô sang nâng cao chất lượng, chuyển từ ưu thế giá thành sang ưu thế sức cạnh tranh tổng hợp, đẩy mạnh phát triển thương mại và dịch vụ, mở rộng quy mô nhập khẩu, thúc đẩy thu chi trong thương mại quốc tế theo xu hướng cơ bản cân bằng, phản đối chủ nghĩa bảo hộ thương mại, giải quyết ổn thỏa các vụ tranh chấp kinh tế thương mại quốc tế.
Nỗ lực nâng cao trình độ sử dụng vốn đầu tư nước ngoài. Không ngừng cải thiện kết cấu, làm phong phú các phương thức, mở rộng các kênh, nâng cao chất lượng, đẩy nhanh thu hút nhân tài và kỹ thuật, định hướng vốn đầu tư nước ngoài đầu tư vào các lĩnh vực trọng điểm và khu vực trọng điểm. Bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài ở Trung Quốc, có thái độ cởi mở đối với nguồn vốn quốc tế và công nghệ tiên tiến, tạo môi trường đầu tư công bằng có trật tự. Thực thi chiến lược quyền sở hữu quốc gia, ra sức nâng cao khả năng sáng tạo, vận dụng, bảo hộ và quản lý quyền sở hữu trí tuệ.
Coi trọng hơn nữa sự đầu tư và hợp tác với bên ngoài. Khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư và hợp tác kinh doanh ở ngoài lãnh thổ một cách có trật tự, ủng hộ việc triển khai đầu tư hợp tác nghiên cứu phát triển công nghệ ở nước ngoài, triển khai thầu công trình và hợp tác dịch vụ ở nước ngoài, mở rộng sự hợp tác quốc tế trong lĩnh vực nông nghiệp, đi sâu hợp tác cùng có lợi trong việc khai thác nguồn tài nguyên năng lượng quốc tế. Triển khai mạnh mẽ các dự án hợp tác có lợi cho việc cải thiện dân sinh và tăng cường khả năng tự chủ phát triển của nước chủ nhà, tôn trọng tôn giáo và phong tục tập quán của nước sở tại, tuân thủ pháp luật nước sở tại, đảm nhận nghĩa vụ và trách nhiệm xã hội tương ứng, thúc đẩy nước sở tại phát triển. Cải thiện cơ cấu viện trợ, đổi mới phương thức viện trợ và nâng cao hiệu quả viện trợ cho bên ngoài.
Mở rộng có tuần tự thị trường tài chính và mở cửa nghiệp vụ tài chính với bên ngoài. Xây dựng hệ thống tài chính dịch vụ hiệu quả cao, có khả năng kiểm soát rủi ro, hoàn thiện cơ chế tỉ giá linh hoạt lấy sự cung cầu của thị trường làm cơ sở và có sự quản lý, từng bước hoán đổi các dự án bằng vốn nhân dân tệ, vừa tạo thuận lợi hơn cho các nước triển khai thương mại, đầu tư, hợp tác cùng có lợi với Trung Quốc, vừa tạo những điều kiện tốt hơn để bảo vệ sự ổn định của thị trường tài chính tiền tệ quốc tế, thúc đẩy toàn cầu hóa phát triển lành mạnh.
Tạo điều kiện bên ngoài có lợi và môi trường quốc tế hòa bình
Trung Quốc kiên trì phát triển hợp tác hữu nghị với tất cả các nước trên cơ sở 5 nguyên tắc chung sống hòa bình. Tăng cường đối thoại chiến lược với các nước phát triển, tăng thêm lòng tin chiến lược lẫn nhau, đi sâu hợp tác cùng có lợi, giải quyết ổn thỏa các bất đồng, tìm tòi thiết lập và phát triển mối quan hệ nước lớn kiểu mới, thúc đẩy sự phát triển lành mạnh, ổn định lâu dài của những mối quan hệ có tác động lẫn nhau. Kiên trì phương châm thân thiện với láng giềng, coi láng giềng là bạn, láng giềng hữu nghị, phát triển quan hệ hợp tác hữu nghị với các nước xung quanh và các quốc gia châu Á khác, tích cực triển khai hợp tác song phương và khu vực, cùng tạo dựng môi trường khu vực hòa bình ổn định, bình đẳng cùng tin cậy, hợp tác cùng có lợi. Tăng cường sự đoàn kết với đông đảo các nước đang phát triển, khơi sâu tình hữu nghị truyền thống, tăng cường hợp tác cùng có lợi, thông qua các phương thức viện trợ và đầu tư, giúp đỡ chân thành các nước đang phát triển thực hiện tự chủ phát triển, bảo vệ quyền lợi chính đáng và lợi ích chung của các nước đang phát triển. Tích cực tham gia giải quyết các công việc đa phương và các vấn đề mang tính toàn cầu, đảm nhận các nghĩa vụ quốc tế tương ứng, phát huy vai trò mang tính xây dựng, thúc đẩy trật tự kinh tế chính trị quốc tế phát triển theo hướng công bằng hợp lý hơn. Đi sâu triển khai trao đổi hợp tác với các quốc hội, chính đảng, địa phương, tổ chức nhân dân của các nước, mở rộng giao lưu với bên ngoài trong lĩnh vực xã hội nhân văn, tăng thêm tình hữu nghị và sự hiểu biết lẫn nhau giữa nhân dân Trung Quốc với nhân dân các nước.
Kiên trì thực hiện chính sách quốc phòng mang tính phòng ngự. Trung Quốc có lãnh thổ rộng lớn và đại dương mênh mông, biên giới đất liền dài hơn 22.000 km, tuyến bờ biển đại lục hơn 18.000 km. Trung Quốc đứng trước những thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống phức tạp đa dạng, chịu mối đe dọa của các thế lực ly khai và chủ nghĩa khủng bố. Thúc đẩy hiện đại hóa quốc phòng là yêu cầu an ninh quốc gia hợp lý của Trung Quốc, là sự đảm bảo cần thiết để Trung Quốc phát triển hòa bình. Mục đích căn bản của việc Trung Quốc hiện đại hóa quân đội là để bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ, đảm bảo lợi ích phát triển của đất nước. Chi phí quốc phòng của Trung Quốc là hợp lý vừa phải, phù hợp với nhu cầu an ninh bảo vệ quốc gia, Trung Quốc sẽ không chạy đua vũ trang và cũng sẽ không tạo thành mối đe dọa quân sự đối với bất cứ quốc gia nào. Trung Quốc coi trọng tăng cường giao lưu quân sự quốc tế, thúc đẩy hợp tác an ninh khu vực và quốc tế, phản đối chủ nghĩa khủng bố dưới mọi hình thức.
Chính sách đối ngoại phát triển hòa bình của Trung Quốc
Bảo vệ hòa bình thế giới, thúc đẩy cùng nhau phát triển là tôn chỉ trong chính sách ngoại giao của Trung Quốc. Trung Quốc khởi xướng việc nỗ lực cùng đi con đường thúc đẩy xây dựng thế giới hài hòa hòa bình lâu dài và cùng phồn vinh với các nước trên thế giới. Trung Quốc cho rằng đây vừa là một mục tiêu lâu dài vừa là một nhiệm vụ thực tế. Để xây dựng thế giới hài hòa, Trung Quốc cần nỗ lực làm được những việc sau:
Về chính trị, tôn trọng lẫn nhau, bàn bạc bình đẳng, cùng nhau thúc đẩy dân chủ hóa quan hệ quốc tế. Các quốc gia không phân chia lớn nhỏ, mạnh yếu, giàu nghèo đều là các thành viên bình đẳng của cộng đồng quốc tế, đều cần được cộng đồng quốc tế tôn trọng. Bảo vệ địa vị chủ chốt của Liên hợp quốc trong các công việc của thế giới, tuân theo tôn chỉ và nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc, nghiêm chỉnh tuân thủ luật quốc tế và các nguyên tắc cơ bản của quan hệ quốc tế được công nhận, ca ngợi tinh thần dân chủ, hòa thuận, hợp tác và cùng thắng lợi trong quan hệ quốc tế. Công việc nội bộ các nước nên do nhân dân nước đó tự quyết định, các sự việc trên thế giới nên do các nước bàn bạc bình đẳng, quyền tham gia bình đẳng các công việc của thế giới của các nước cần được tôn trọng và bảo vệ.
Về kinh tế, hợp tác với nhau, bổ sung ưu thế cho nhau, cùng nhau thúc đẩy toàn cầu hóa kinh tế phát triển theo hướng cân bằng, cùng thắng lợi. Nỗ lực xây dựng cơ chế thương mại đa phương công bằng, công khai, hợp lý và không phân biệt đối xử, làm cho các nước trên thế giới được hưởng thành quả của toàn cầu hóa kinh tế. Bắt tay thực hiện Mục tiêu phát triển thiên niên kỷ của Liên hợp quốc, làm cho thế kỷ 21 trở thành thế kỷ người người được hưởng thành quả phát triển.
Về văn hóa, học hỏi lẫn nhau, tìm điểm đồng gác lại bất đồng, tôn trọng tính đa dạng của thế giới, cùng nhau thúc đẩy sự tiến bộ, phồn vinh của văn minh nhân loại. Ra sức khởi xướng đối thoại và trao đổi giữa các nền văn minh khác nhau, xóa bỏ những ngăn cách và cái nhìn lệch lạc về ý thức hệ, làm cho xã hội loài người ngày một hài hòa hòa thuận, làm cho thế giới ngày càng phong phú nhiều vẻ.
Về an ninh, tin cậy lẫn nhau, tăng cường hợp tác, kiên trì giải quyết các tranh chấp quốc tế bằng phương thức hòa bình chứ không phải biện pháp chiến tranh, cùng bảo vệ sự hòa bình ổn định của thế giới. Thông qua bàn bạc đối thoại tăng thêm lòng tin, giảm bớt bất đồng, tháo gỡ vướng mắc, tránh sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực.
Về mặt bảo vệ môi trường, giúp đỡ lẫn nhau, hợp lực thúc đẩy, cùng nhau bảo vệ khu vườn địa cầu để nhân loại sinh tồn. Khởi xướng sáng tạo mô hình phát triển mới, đi theo con đường phát triển bền vững, thúc đẩy sự phát triển hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Kiên trì nguyên tắc trách nhiệm chung nhưng có sự khác biệt, tăng cường sự hợp tác quốc tế để bảo vệ môi trường và đối phó với biến đổi khí hậu.
Trung Quốc kiên trì chế độ xã hội và con đường phát triển mà mình lựa chọn, không cho phép các thế lực bên ngoài can thiệp công việc nội bộ của Trung Quốc. Trên cơ sở 5 nguyên tắc chung sống hòa bình, Trung Quốc kiên trì phát triển hợp tác hữu nghị với tất cả các nước, không liên kết thành đồng minh với bất cứ quốc gia hoặc nhóm nước nào, không dựa vào chế độ xã hội và ý thức hệ có chỗ giống hay khác nhau để quyết định sự thân sơ trong mối quan hệ quốc gia. Tôn trọng quyền tự lựa chọn chế độ xã hội và con đường phát triển của nhân dân các nước, không can thiệp công việc nội bộ của nước khác, phản đối việc nước lớn bắt nạt nước nhỏ, lấy mạnh lăng nhục yếu, phản đối chủ nghĩa bá quyền và chính trị cường quyền. Kiên trì thông qua tìm điểm chung gác lại bất đồng, đối thoại bàn bạc giải quyết các mâu thuẫn và bất đồng, không áp đặt ý chí của mình cho người khác. Kiên trì xuất phát từ lợi ích căn bản của nhân dân Trung Quốc và lợi ích chung của nhân dân thế giới, căn cứ vào sự phải trái của bản thân sự việc để xác định lập trường và chính sách, giữ đạo lý công bằng, nêu cao chính nghĩa, tích cực phát huy vai trò mang tính xây dựng trong các công việc quốc tế.
Trung Quốc kiên quyết bảo vệ lợi ích cốt lõi quốc gia. Lợi ích cốt lõi quốc gia của Trung Quốc bao gồm: chủ quyền quốc gia, an ninh quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ, thống nhất quốc gia, chế độ chính trị quốc gia mà hiến pháp Trung Quốc xác lập, và cục diện xã hội ổn định, sự đảm bảo cơ bản của kinh tế xã hội phát triển bền vững.
Trung Quốc hết sức tôn trọng quyền lợi chính đáng bảo vệ lợi ích quốc gia của các nước, trong khi tích cực phát triển đất nước, Trung Quốc cũng rất quan tâm tới lợi ích và những mối quan tâm chính đáng của các nước khác, quyết không làm những việc có hại người khác để có lợi cho mình, coi láng giềng là lòng tham không đáy.
Trung Quốc kết hợp lợi ích của nhân dân nước mình với lợi ích chung của nhân dân các nước trên thế giới, mở rộng điểm gặp gỡ lợi ích của các bên, xây dựng đồng thời phát triển các cộng đồng lợi ích ở các tầng nấc khác nhau, lĩnh vực khác nhau với các nước các khu vực, đẩy mạnh thực hiện lợi ích chung của toàn nhân loại, cùng chia sẻ thành quả tiến bộ của văn minh nhân loại.