Vừa qua, báo chí nhiều nước trong đó có Australia đã lên tiếng cảnh báo về việc Trung Quốc đang tìm cách gia tăng ảnh hưởng tại Biển Đông và khu vực Đông Nam Á, Nam Á và Nam Thái Bình Dương. Trong đó tại Philippines, hiện Trung Quốc đang nhăm nhe có một chỗ đứng ở Vịnh Subic của Philippines.
TQ đang muốn có chỗ đứng ở Vịnh Subic của Philippines. Nguồn: Phil star.
Tờ “The Australian” của Australia nhận định việc Trung Quốc tìm cách mua lại một công ty con của Tập đoàn vận tải Hanjin của Hàn Quốc tại Philippines và tính toán mở rộng một cảng chiến lược trên Biển Đông đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về ảnh hưởng ngày càng gia tăng của Bắc Kinh trên Biển Đông và khu vực Đông Nam Á.
Mối lo ngại lần đầu tiên được đưa ra vào tháng 1/2019, sau khi Công ty Công nghiệp nặng và Xây dựng Hanjin thuộc Tập đoàn vận tải Hanjin nộp đơn xin phá sản đối với doanh nghiệp đóng tàu của mình trên Vịnh Subic (Philippines). Cho đến năm 1992, đây là nơi đặt căn cứ hải quân lớn nhất nước ngoài của Mỹ và vẫn là một trong những cảng nước sâu quan trọng nhất Đông Nam Á. Ngay sau khi có thông tin trên, có ít nhất hai công ty Trung Quốc, trong đó có một công ty trực thuộc nhà nước đã nhăm nhe muốn mua lại công ty này, điều đó đã gây ra phản ứng mạnh mẽ tại Philippines, khi mà tại đây chính giới quân đội cũng đang vận động để được quyền sở hữu công ty Hanjin. “Đây là một vấn đề an ninh quốc gia rất quan trọng! Sở hữu nhà máy đóng tàu Hanjin trong Vịnh Subic sẽ cho phép các chủ sở hữu có quyền truy cập không giới hạn vào một trong những tài sản Hải quân và Hàng hải chiến lược nhất của chúng tôi (Philippines)”, theo phát biểu của cựu Lãnh đạo hải quân Philippines Alexander Pama. “Không có gì có thể ngăn cản các chủ sở hữu biến nó thành một căn cứ hải quân thực tế và một cơ sở hàng hải cho các mục đích an ninh khác”, ông cảnh báo thêm.
Hiện, tập đoàn Hanjin đang nợ khoảng 6,03 nghìn tỷ won (5,41 tỷ USD). Để trả nợ, mới đây, Hanjin được Tòa án Trung ương Seoul chấp thuận bán hệ thống hoạt động của tuyến vận tải châu Á – Mỹ bao gồm hệ thống nhân lực, 5 tàu container và 10 chi nhánh nước ngoài. Tuyến vận tải châu Á – Mỹ vốn mang về cho Hanjin 4 nghìn tỷ won/năm (3,5 tỷ USD). Vịnh Subic là nơi các tàu chiến của Úc, Nhật Bản, Mỹ cập cảng Philippines và cảng này cũng đóng vai trò chủ nhà hàng năm cho các cuộc tập trận quân sự Balikatan của Mỹ – Philippines hiện bao gồm cả Nhật Bản, Australia và Anh. Quân đội Philippines rất quan tâm đến vấn đề này và điểm mấu chốt đối với họ là “bất cứ ai trừ người Trung Quốc”, nhà phân tích an ninh của Trung Quốc Richard Heydarian nói trên tờ “The Australian”.
Bên cạnh ý muốn mua lại công ty Hàn Quốc tại Philippines, Trung Quốc cũng đang đầu tư mở rộng cảng Hambantota tại Sri Lanka ở rìa Biển Đông mà Sri Lanka đã buộc phải bàn giao cho các lợi ích của Trung Quốc vào năm 2018 theo thỏa thuận cho thuê 99 năm để phục vụ các khoản nợ ngoài tầm kiểm soát đối với các khoản vay được thực hiện theo chế độ Rajapaksa trước đây. Thỏa thuận đã trở thành một câu chuyện cảnh báo về cái gọi là ngoại giao bẫy nợ mà các nước nhỏ hơn có thể trở thành nạn nhân bằng cách chấp nhận các khoản vay cơ sở hạ tầng từ Bắc Kinh.
Jay Batongbacal, Giám đốc Viện Hàng hải và Luật Biển của Đại học Philippines, nói rằng không loại trừ một cuộc đấu thầu thành công của Trung Quốc. Malcolm Cook, một thành viên cao cấp tại Viện Singapore ISEAS – Yusof Ishak, cho biết triển vọng kiểm soát của Trung Quốc đối với Vịnh Subic có thể sẽ gây ra vụ hack ở Nhật Bản và Australia. Một bài xã luận trên tờ Thời báo Nhật Bản kêu gọi Tokyo hỗ trợ thêm cho Manila, cảnh báo, một nhà máy đóng tàu do Trung Quốc điều hành sẽ cung cấp cho Bắc Kinh một tình báo hay tệ hơn là khoản đầu tư ban đầu sẽ mở ra cơ hội cho sự hiện diện lớn hơn. Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Philippines, sau khi Tổng thống Rodrigo Duterte rời khỏi Hoa Kỳ. Ông Heydarian cho biết, Bắc Kinh, gia tăng sự hiện diện kinh tế ở Philippines đang cho vay sự tin tưởng vì lo ngại họ đang theo đuổi một chiến lược cải bắp kinh tế, trong đó các thực thể thuộc sở hữu của Trung Quốc dần bao vây và thống trị các khu vực quan trọng chiến lược. Tháng trước, Thượng viện Philippines đã chặn sự tham gia của Trung Quốc vào một dự án trị giá 400 triệu USD để thiết lập 12.000 camera giám sát ở Manila và Davao.