Đài Loan đề xuất mua một phi đội máy bay chiến đấu mới của Mỹ, song hòn đảo này sẵn sàng nghe theo lời khuyên Washington về việc lựa chọn mẫu máy bay phù hợp.
Truyền thông Đài Loan tuần trước đưa tin cơ quan phòng vệ Đài Loan đã đưa ra đề xuất về việc mua 66 máy bay chiến đấu F-16V của Mỹ. Giá trị của hợp đồng mua sắm này ước tính khoảng 13 tỷ USD và nếu thương vụ được thông qua, Mỹ không chỉ cung cấp các máy bay F-16V cho Đài Loan, mà còn huấn luyện cho phi công trong 2 năm và cung cấp cả các tên lửa không đối không, không đối đất.
Ngày 11/3, quan chức cấp cao của cơ quan phòng vệ Đài Loan Shen Yi-ming chính thức xác nhận với báo chí rằng hòn đảo này đã gửi thư đề xuất với Mỹ từ hôm 27/2 về việc mua các máy bay chiến đấu mới. Tuy nhiên, điểm đặc biệt là đề xuất này không nêu cụ thể mẫu cũng như số lượng máy bay chiến đấu mà Đài Loan muốn mua của Mỹ.
Thay vào đó, các chuyên gia quốc phòng và quan chức Mỹ sẽ đưa ra lời khuyên cho Đài Loan về việc nên mua loại máy bay nào và với số lượng bao nhiêu để phù hợp với hòn đảo này.
Trong một sự kiện gần đây, Thiếu tướng Tang Hung-an thuộc cơ quan phòng không Đài Loan cho biết các máy bay “F-15, F-18, F-16, thậm chí F-35” đều nằm trong phương án mua sắm của Đài Loan, “miễn là các máy bay này có thể giúp nâng cao năng lực phòng không của Đài Loan”.
Theo trang tin Defense News, việc Đài Loan cho phép Mỹ tư vấn về loại máy bay chiến đấu mà hòn đảo này nên mua có thể “nhằm đảm bảo rằng bất kỳ đề xuất nào do Đài Loan đưa ra về việc mua máy bay chiến đấu mới của Mỹ sẽ không bị từ chối giống như các đề xuất trước đây”.
Dưới thời chính quyền cựu Tổng thống Barack Obama, Đài Loan từng đề nghị mua 66 máy bay General Dynamics F-16 mới của Mỹ, song bị Washington từ chối. Nhà Trắng khi đó chỉ đồng ý giúp Đài Loan nâng cấp phi đội gồm 140 máy bay F-16A/B Block 20 đã lỗi thời. Đây cũng là phi đội máy bay chiến đấu đầu tiên do Mỹ cung cấp cho không quân Đài Loan.
Theo truyền thông Mỹ, lý do khiến chính quyền Obama chưa sẵn sàng bán máy bay chiến đấu theo đề nghị của Đài Loan hồi năm 2011 có thể bắt nguồn từ sự nhượng bộ với Trung Quốc. Bắc Kinh từ lâu đã phản đối mạnh mẽ việc Washington cung cấp các trang thiết bị và vũ khí quân sự cho Đài Loan – hòn đảo mà Trung Quốc coi là vùng lãnh thổ không thể tách rời.
Kể từ sau đề xuất trên, Lockheed Martin, hãng sở hữu máy bay General Dynamics, đã làm việc theo hợp đồng trị giá 5,3 tỷ USD để nâng cấp phi đội F-16A/B Fighting Falcon của Đài Loan. Quá trình nâng cấp này dự kiến tiếp tục cho tới năm 2023.
Các máy bay F-35B Lightning II do tập đoàn Lockheed Martin sản xuất (Ảnh: Los Angeles Times)
Theo Defense News, ngoài các máy bay F-16, Đài Loan cũng bày tỏ sự quan tâm tới chính phủ Mỹ về các máy bay F-35 Lightning II của Lockheed Martin. Tuy vậy, Washington được cho là từ chối để Đài Loan tiếp cận với mẫu máy bay hiện đại này vì lo ngại công nghệ nhạy cảm của F-35 có thể rơi vào tay Trung Quốc.
Bắc Kinh được cho là đang tiến hành một chiến dịch gián điệp nhằm theo dõi Đài Loan và đã có những quan chức cấp cao của lực lượng phòng vệ Đài Loan bị cáo buộc làm gián điệp cho Trung Quốc đại lục.
Theo một quan chức quân sự, lý do khiến Đài Loan hiện tại chọn mua máy bay chiến đấu F-16V thay vì F-35 hiện đại hơn là vì Mỹ chưa sẵn sàng bán F-35 cho Đài Loan trong vòng ít nhất 10 năm.
Ngoài ra, quan chức trên cho biết sẽ mất khoảng 8 năm để chế tạo F-35 cho Đài Loan cũng như huấn luyện các phi công Đài Loan sử dụng máy bay chiến đấu thế hệ 5 của Mỹ, điều này đồng nghĩa với việc sẽ mất khoảng 18 năm trước khi Đài Loan có thể bắt đầu sử dụng F-35.
Nếu đề xuất mua F-16V được thông qua, Mỹ được cho là sẵn sàng bàn giao cho Đài Loan vào cuối năm 2020 hoặc đầu năm 2021. Trong bối cảnh Trung Quốc được cho là tăng cường năng lực quân sự, bao gồm tăng hơn 7% ngân sách phòng vệ thường niên và gần đây triển khai máy bay ném bom chiến lược cách Đài Loan chỉ 450 km, Đài Loan rất cần những máy bay chiến đấu mới để thay thế phi đội lỗi thời trước đây.