Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton đã tố cáo Trung Quốc đang thực sự toan tính tạo lập tỉnh mới ở Biển Đông thông qua việc xây dựng đảo nhân tạo và quân sự hóa ở Biển Đông, đồng thời cho biết Mỹ sẽ tiếp tục tìm cách ngăn chặn nỗ lực này.
Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton và việc người dân Phililippines phản đối Trung Quốc hồi tháng 7/2018. Nguồn AFP/Phil star.
Phát biểu phỏng vấn hãng truyền thông Fox News (Mỹ) hôm 10/3, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton đã tố cáo Trung Quốc đang “thực sự toan tính tạo lập tỉnh mới” ở Biển Đông thông qua việc xây dựng đảo nhân tạo và quân sự hóa ở Biển Đông, đồng thời cho biết Mỹ sẽ tiếp tục tìm cách ngăn chặn nỗ lực này. Ông nói “họ đang chiếm giữ các đá, bãi cạn và đảo và xây dựng các căn cứ quân sự trên đó. Điều đó hoàn toàn không thể chấp nhận được”.
Ông Bolton là thành viên nổi tiếng với những quan điểm cứng rắn trong Chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ông tiếp nhận vai trò Cố vấn An ninh Quốc gia sau khi tướng về hưu HR McMaster từ chức vào tháng 4/2018. “Đó là lý do tại sao chúng tôi tiếp tục thực hiện các cuộc diễn tập tự do hàng hải và xem xét những cách khác để ngăn chặn có hiệu quả nỗ lực này nhằm tạo ra một tỉnh mới của Trung Quốc”, ông Bolton nhấn mạnh. Cũng trong cuộc phỏng vấn trên, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ nói rằng những nỗ lực của Trung Quốc trong việc sử dụng các cơ sở nghiên cứu và tổ chức phi lợi nhuận để gây ảnh hưởng đến dư luận ở Mỹ “lớn hơn nhiều so với bất kỳ nỗ lực nước ngoài nào chúng ta thấy trong lịch sử”. Bên cạnh phát biểu của Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố đề xuất ngân sách năm 2020 trước Quốc hội hôm 12/3, trong đó việc xử lý mối đe dọa hiện hữu do Trung Quốc gây ra là trọng tâm của việc chuẩn bị các yêu cầu ngân sách.
Hồi tháng tháng 7/2018, tại Philipines đã bất ngờ xuất hiện các tấm băng rôn màu đỏ có biểu ngữ bằng tiếng Anh và cả tiếng Trung Quốc ở phía dưới ghi: “Welcome to the Philippines, Province of China” (“Chào mừng bạn đến vớiPhilippines, một tỉnh của Trung Quốc”). Nhiều người dân tại Philippines đã lên tiếng chỉ trích chính sách quan hệ với Trung Quốc của chính quyền, cho rằng Philippines đã không thực hiện những biện pháp cứng rắn đối với những hành động gây hấn của Trung Quốc ở Biển Đông kể từ sau khi thắng kiện “đường lưỡi bò” tại Tòa Trọng tài và đang cố tình bỏ qua Phán quyết hồi tháng 7/2016. Luật sư trưởng Florin Hilbay dẫn đầu đoàn Philippines tranh tụng tại Tòa Trọng tài hôm 12/7/2016 cho biết những khẩu hiệu này rõ ràng là “không vui” đối với Philipines, khi người dân bày tỏ thái độ không hài lòng với chính quyền. Ông cho rằng Tổng thống Duterte, người nhậm chức chỉ hai tuần trước khi phán quyết của Tòa, đã thực thi một cách tiếp cận hòa giải với Trung Quốc và đã không ép Trung Quốc thực hiện phán quyết. Các biểu ngữ đó phản ánh cách tiếp cận hiện nay của chính phủ đối với tranh chấp.
Việt Nam trước nay luôn khẳng định chủ quyền không thể tranh cãi với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa trên Biển Đông, đồng thời tôn trọng hoạt động tự do hàng hải và hoan nghênh những hoạt động đóng góp cho hòa bình và an ninh khu vực của các quốc gia trên Biển Đông.