Ngày 23/4 tới, Trung Quốc sẽ tổ chức thao diễn hải quân nhằm đánh dấu 70 năm thành lập lực lượng Hải quân. Dự kiến, tại cuộc thao diễn lần này, Trung Quốc sẽ ra mắt một loạt trang thiết bị, khí tài mới.
Trung Quốc đang gấp rút chuẩn bị thao diễn
Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho biết, cuộc thao diễn trên sẽ diễn ra tại Hoàng Hải, ngoài khơi thành phố Thanh Đảo thuộc tỉnh Sơn Đông của Trung Quốc. Bắc Kinh hiện đã mới hơn 12 nước tham gia sự kiện trên. Dự kiến, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ dự và chủ trì cuộc thao diễn. Hải quân Pháp, Nga, Nhật Bản, Hàn Quốc, Philippines nhiều khả năng sẽ cử tàu sân bay, tàu chiến đến tham gia đội hình duyệt binh.
Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho biết sẽ cử một tàu khu trục của Lực lượng Phòng vệ trên biển (MSDF) đến Trung Quốc để tham gia lễ duyệt tàu quốc tế vào tháng tới. Đây sẽ là lần đầu tiên Nhật Bản cử tàu của MSDF đến Trung Quốc trong 7 năm rưỡi qua. Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Takeshi Iwaya cho rằng, Nhật Bản hy vọng sẽ tiếp tục thúc đẩy đối thoại và giao lưu giữa giới chức quốc phòng hai nước ở nhiều cấp khác nhau, nhằm tăng cường hiểu biết và tin cậy lẫn nhau.
Phó Đô đốc hải quân Philippines Robert Empedrad cho biết, lực lượng hải quân Philippines đã nhận được bản kế hoạch điều động tàu chiến tới Trung Quốc. Cụ thể, tàu chiến Philiipines sẽ tham gia đội hình diễu binh của hạm đội tàu chiến Trung Quốc ở thành phố Thanh Đảo, phía Đông tỉnh Sơn Đông vào ngày 23/4 tới. Theo Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana, điều động tàu chiến là một phần trong “chuỗi hoạt động gây dựng lòng tin” giữa Philippines và Trung Quốc. Đây cũng sẽ là lần đầu Philippines cử tàu hải quân tới tham gia hoạt động quân sự tại Trung Quốc, nỗ lực có thể giúp giảm căng thẳng song phương trên Biển Đông.
Nhiều khả năng hải quân Pháp sẽ cử tàu sân bay Charles de Gaulle đến vào tháng tới và Nga cũng đang xem xét việc gửi tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov tham gia lễ kỷ niệm. Sự hiện diện của Đô đốc Kuznetsov – tàu sân bay duy nhất của Nga – sẽ được các nhà quan sát quân sự đặc biệt quan tâm khi tàu chiến này đã bị hư hại nặng vào tháng 10 năm ngoái khi một chiếc cần cẩu đã đổ thẳng vào sàn tàu.
Được biết, năm 2009, Trung Quốc đã tổ chức một sự kiện lớn để kỷ niệm 60 năm thành lập hải quân, với sự tham gia của 14 hải quân nước ngoài, bao gồm tàu khu trục có tên lửa dẫn đường USS Fitzgerald từ Mỹ và tàu tuần dương tên lửa dẫn đường Varyag từ Nga, cũng như các tàu từ Pháp, Australia, Hàn Quốc, Ấn Độ và Pakistan.
Dư luận nhận định cuộc thao diễn sẽ góp phần đánh bóng hình ảnh hải quân Trung Quốc.
Tờ South China Morning Post nhận định, cuộc thao diễn hải quân sẽ mang lại cơ hội cho hải quân Trung Quốc đánh bóng hình ảnh là lực lượng quân sự hiện đại, thân thiện và yêu hòa bình.
Giới chuyên gia quân sự cho rằng Bắc Kinh sẽ khoe các trang thiết bị khí tài mới tại cuộc thao diễn 70 năm thành lập Hải quân. Nhà phân tích hải quân ở Bắc Kinh Lý Kiệt cho rằng đây sẽ cuộc thao diễn lớn nhất trong lịch sử quân đội Trung Quốc, thể hiện những thành tựu về hiện đại hóa của hải quân trong vài thập niên qua; dự đoán Trung Quốc sẽ điều tàu sân bay Liêu Ninh, tàu sân bay Type 001A, tàu khu trục thế hệ mới Type 055, tàu đổ bộ thế hệ mới Type 075, tàu ngầm bằng năng lượng hạt nhân phóng tên lửa đạn đạo (SSBN) Type 094 tham gia cuộc thao diễn hải quân. Được biết, tàu đổ bộ thế hệ mới có thể là Type 075 là tàu đổ bộ hiện đại và lớn nhất của Trung Quốc từ trước đến nay, với lượng giản nước lên tới 40.000 tấn, tàu này có thể chở 30 trực thăng có khả năng tấn công tàu, lực lượng trên bộ và tàu ngầm. Tàu ngầm hạt nhân SSBN Type 094 nổi tiếng là ồn ào và dễ phát hiện, nhưng Bắc Kinh hiện đang phát triển một SSBN tiên tiến hơn là Type 096, nó được thiết kế mang tên lửa JL-3, với tầm bắn lên tới 12.000 km, có thể tấn công các mục tiêu ở Mỹ.
Chuyên gia Kim Sán Vinh của Trung Quốc cho rằng, từ góc độ sức mạnh chiến đấu thực chất mới, năm 2019 chắc chắn là một năm rất quan trọng đối với hải quân Trung Quốc bởi một số tàu chiến sẽ được đưa vào biên chế, trở thành lực lượng cốt lõi thực sự trong hệ thống trang thiết bị thế hệ mới của hải quân Trung Quốc. Đầu tiên, nổi bật nhất có thể kế đến chiếc tàu sân bay nội địa đầu tiên. Trong năm 2018, tàu sân nội địa Trung Quốc đã chạy thử nghiệm 4 lần. Nếu thuận lợi thì năm tới tàu sân bay này có thể chính thức được đưa vào biên chế, giúp sức mạnh chiến đấu của hải quân Trung Quốc tăng gấp đôi, và giúp hải quân nước này có thể trở thành lực lượng hải quân đứng thứ 2 thế giới một cách thuyết phục nhất. Việc có từ hai tàu sân bay cho phép hải quân Trung Quốc có thể sẵn sàng triển khai các nhóm tác chiến tàu sân bay trong tương lai. Đồng thời, việc bảo dưỡng và trở lại hoạt động của tàu sân bay Liêu Ninh cũng là một sự kiện lớn – với sự ra mắt là một bản nâng cấp hiện đại hóa, toàn diện. Sau khóa huấn luyện, trải qua quá trình cải tiến hiện đại hóa, tàu sân bay Liêu Ninh sẽ nâng sức mạnh chiến đấu hải quân của Trung Quốc lên tầm cao mới.
Ngoài tàu sân bay, tàu khu trục tên lửa dẫn đường Type 055 cũng dự kiến sẽ gia nhập lực lượng hải quân. Tàu khu trục này được coi như một thế hệ tàu chiến cỡ lớn mới do Trung Quốc phát triển nhằm đáp ứng nhu cầu trong tương lai. Bên cạnh hải quân, không quân Trung Quốc cũng đón nhận loạt máy bay chiến đấu J-20 trong diện mạo mới. Việc không quân Trung Quốc sở hữu loạt máy bay thế hệ thứ năm, bên cạnh ba nước khác ở khu vực Tây Thái Bình Dương cũng sở hữu dòng máy bay thế hệ thứ năm này sẽ khiến Bắc Kinh yên tâm hơn.
Mục đích sâu xa của Trung Quốc
Được biết, năm 2019 sẽ là năm trọng điểm với nhiều dấu mốc kỷ niệm quan trọng và nhiều khó khăn, thách thức của Trung Quốc như 70 năm ngày thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, 70 năm thành lập hải quân, 40 năm thiết lập quan hệ Trung – Mỹ, 40 năm chiến tranh biên giới Việt – Trung… Giới chuyên gia cho rằng thông qua việc phô diễn sức mạnh hải quân sắp tới cũng là cách để ông Tập Cận Bình định hướng dư luận trong nước và kích thích tinh thần, lòng trung thành của người dân với Đảng Cộng sản Trung Quốc. Theo đó, trong gian đọa hiện nay, Trung Quốc đang gặp những rắc rối về thương mại với Mỹ và tình hình phát triển kinh tế trong nước gặp khó khăn. Trong khi đó, hạn chót cho thỏa thuận đình chiến thương mại kéo dài 90 ngày do ông Trump và ông Tập đưa ra trong cuộc gặp tại Argentina vào tháng 12 năm ngoái cũng sắp tới. Do vậy, cách ông Tập Cận Bình xử lý các sự kiện trong năm 2019 sẽ quyết định tương lai của nền kinh tế Trung Quốc cũng như vị thế của ông trong ban lãnh đạo đảng Cộng sản Trung Quốc. Sau hàng chục năm tăng trưởng với tốc độ chưa từng thấy trên nhiều mặt trận, nền kinh tế Trung Quốc đang phát triển chậm lại. Những nỗ lực nhằm giải quyết khối nợ tăng vọt trên cả nước đã dẫn tới sự sụt giảm về chi tiêu đầu tư và cơ sở hạ tầng tại Trung Quốc, trong khi tốc độ tăng trưởng GDP vẫn chậm chạp. Ngay cả những tuyên bố chính thức thường mang màu sắc tươi sáng của đảng Cộng sản Trung Quốc cũng bắt đầu xuất hiện những câu chữ không mấy khả quan. Vì vậy, với việc ông Tập Cận Bình đứng trên đỉnh cao của kim tự tháp quyền lực sau khi Trung Quốc bãi bỏ quy định giới hạn nhiệm kỳ, bản thân ông Tập càng dễ trở thành tâm điểm của những lời chỉ trích khi mọi chuyện diễn biến theo chiều hướng xấu. Ngày càng nhiều người ở Trung Quốc, trong đó có các chuyên gia, cho rằng chính quyền Trung Quốc đã đánh giá thấp Tổng thống Trump khi tin rằng họ có thể đặt nhà lãnh đạo Mỹ dưới tầm kiểm soát sau chiến dịch lôi kéo hồi năm 2017. Phản ứng nhanh nhạy của ông Trump với Trung Quốc khiến chính quyền Bắc Kinh phải xem xét lại cách tiếp cận của mình với ngoại giao quốc tế. Một số ý kiến bắt đầu tỏ ra hoài nghi về lập trường và giọng điệu cứng rắn của ông Tập trong những năm gần đây. Chính vì vậy, cuộc phô diễn sức mạnh quân sự sắp tới sẽ là cơ hội để giới lãnh đạo Trung Quốc, đặc biệt là Chủ tịch Tập Cận Bình vớt vát lại thể diện và lòng tin của người dân đối với chính quyền.
Ngoài ra, trong bối cảnh Trung Quốc liên tục gây sức ép, tìm mọi cách ép buộc thống nhất với Đài Loan, việc hải quân phô diễn sức mạnh sẽ là cơ hội để Bắc Kinh gia tăng sức ép và thị uy quân sự đối với Đài Bắc. Giới quan sát cho rằng, trong bối cảnh quan hệ hai bờ eo biển Đài Loan đang leo thang căng thẳng trước những tuyên bố đối chọi nhau của chính quyền hai bên thì việc tổ chức rầm rộ kỷ niệm 70 năm thành lập hải quân sắp tới sẽ như một sự thị uy nhằm vào chính quyền Đài Bắc, cũng như một cách để phô trương sức mạnh quân sự của PLA.
Đáng chú ý, giới chuyên gia Trung Quốc cũng cho rằng việc hải quân Trung Quốc tổ chức thao diễn sức mạnh hải quân với những vũ khí hiện đại nhất khi đang tiến hành các cuộc đàm phán thương mại gai góc với Mỹ về thuế quan nhằm gửi một thông điệp tới Washington rằng “quân đội Trung Quốc đang tiếp tục giữ chiến lược phòng thủ của mình”; đồng thời nó cũng gửi đi một thông điệp tới cộng đồng quốc tế rằng “Hải quân Trung Quốc có khả năng bảo vệ đất nước, các lợi ích ở nước ngoài, đặc biệt là huyết mạch trên biển”.
Được biết, kể từ khi nhậm chức, ông Tập Cận Bình đã thúc đẩy quân đội Trung Quốc tăng cường khả năng sẵn sàng chiến đấu. Phát biểu tại Đại hội Đảng lần thứ XIX của Đảng Cộng sản Trung Quốc hồi năm 2017, ông từng tuyên bố Trung Quốc sẽ hoàn tất công cuộc hiện đại hóa lực lượng vũ trang vào năm 2035, và trở thành “quân đội tầm cỡ thế giới” vào năm 2050, để có thể chiến đấu và giành chiến thắng trên tất cả các chiến trường.
Năm ngoái, ông Tập Cận Bình đã ra lệnh cho quân khu chịu trách nhiệm giám sát Biển Đông và Đài Loan đánh giá tình hình mà họ đang phải đối mặt và tăng cường khả năng để có thể xử lý bất cứ trường hợp khẩn cấp nào. Quân khu này đã được báo cáo rằng khoảng 2 triệu nhân viên từng tham gia hơn 18.000 cuộc diễn tập quy mô nhỏ trong năm 2018, so với chỉ 100 cuộc diễn tập như vậy trong năm 2016.