Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã cho là hành động “bất hợp pháp” ở Biển Đông khi Trung Quốc sẽ phát triển một thành phố đảo mới tại khu vực đang tranh chấp.
Theo các chuyên gia nghiên cứu quốc tế, Chính quyền Bắc Kinh sẽ tiếp tục với chiến lược biến các địa điểm tại khu vực họ gọi là “thành phố Tam Sa” (nằm trên Hoàng Sa của Việt Nam) thành một “cơ sở chiến lược và căn cứ hậu cần quan trọng của quốc gia” là điều không thể chấp nhận được
Các chuyên gia Mỹ lo ngại động thái này của Trung Quốc có thể làm gia tăng căng thẳng khi họ ngang nhiên mở rộng ảnh hưởng quân sự ở Biển Đông. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã chỉ trích việc “xây dựng đảo bất hợp pháp trong các tuyến đường thủy quốc tế” của Bắc Kinh, trước sự phát triển tại các đảo Phú Lâm, đảo Cây và đảo Duy Mộng.
Qua nghiên cứu hoạt động của Trung Quốc, chuyên gia quốc phòng Mỹ đã khẳng định “Dường như cơ sở hạ tầng được đề xuất trên và gần đảo Phú Lâm vẫn đang trong giai đoạn đầu của kế hoạch”.
Tuy nhiên, nếu được xây dựng, những căn cứ hạ tầng và cơ sở chiến lược bổ sung cho phép Hải quân, Lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc (PLA), lực lượng bảo vệ bờ biển và dân quân hàng hải tiếp tục mở rộng sự hiện diện và cấp độ hoạt động ở Biển Đông.
Chính những điều này có khả năng làm gia tăng căng thẳng bằng cách gây áp lực thậm chí nhiều hơn những gì chúng ta đã chứng kiến cho đến nay đối với các bên yêu sách khác ở Biển Đông và hoạt động quân sự thường lệ của Hoa Kỳ trong khu vực.
Chính quyền Bắc Kinh ngang ngược coi Biển Đông là một phần của lãnh thổ lịch sử của nó, dù Tòa án Công lý Quốc tế ở La Haye (Hà Lan) đã bác bỏ lập luận của Bắc Kinh, và Hoa Kỳ cũng phản đối yêu sách phi lý này.
Những khu vực này ở Biển Đông – một trong những tuyến hàng hải bận rộn nhất trên thế giới – hiện tại cũng được nhiều các nước trong khu vực, như: Malaysia, Đài Loan, Việt Nam, Brunei, Indonesia và Philippines tuyên bố chủ quyền.
Mỹ cũng đã biết việc này,cho nên vào ngày 13/3, Mỹ đã đưa hai máy bay ném bom B-52H Stratofortress có khả năng mang đầu đạn hạt nhân trong một nhiệm vụ thường xuyên tới vùng biển tranh chấp trên Biển Đông. Một cặp máy bay ném bom khác cũng được cho là đã bay qua các đảo do Trung Quốc tuyên bố chủ quyền phi pháp vào tuần trước đó. Liệu Trung Quốc có nhận ra phản ứng của Mỹ?
Vào tháng 11/2018, Phó Tổng thống Hoa Kỳ Mike Pence khẳng định: “Biển Đông không thuộc về một quốc gia nào cả. Hoa Kỳ sẽ tiếp tục đi tàu và bay bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép và phù hợp nhu cầu lợi ích quốc gia của chúng tôi”. Mỹ cũng như các nước trong khu vực đang bất bình về hành động ngang ngược của Trung Quốc
Đứng trước sự phản ứng của Mỹ và các nước xung quanh, Trung Quốc cũng hung hăng tuyên bố: “Nếu tàu chiến Mỹ lại xâm nhập vào vùng biển Trung Quốc, tôi đề nghị nên gửi hai tàu chiến: một để ngăn chặn và một tàu khác để ‘ram’ nó. Trong lãnh hải của chúng tôi, chúng tôi sẽ không cho phép tàu chiến Mỹ tạo ra sự xáo trộn.”
Trung Quốc cứ từng bước bành trướng ở Biển Đông, liệu việc mở rộng Tam Sa có thể gây ra phản ứng kịch tính từ Hoa Kỳ, và liệu Trung Quốc có chịu nổi những trận trừng phạt tiếp theo của Mỹ không?