Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều tại Hà Nội không thành công chủ yếu do Hoa Kỳ thay đổi vị thế đàm phán vào phút chót làm lãnh đạo Triều Tiện Kim Jong Un ‘bị sốc’, một chuyên gia Trung Quốc về các vấn đề của Triều Tiên đánh giá, theo SCMP.
Zhang Liangui, giáo sư nghiên cứu chiến lược quốc tế ở Trung Quốc, nói rằng ông Kim Jong Un đã “bị sốc” tại cuộc hội đàm hồi tháng Hai khi Mỹ đưa ra một danh sách mới về các cơ sở hạt nhân chưa được Bình Nhưỡng tiết lộ.
Ông Zhang cho biết đưa ra danh sách mới có nghĩa là Mỹ yêu cầu Triều Tiên phải tháo dỡ tất cả các cơ sở vũ khí hạt nhân mà Bình Nhưỡng không công khai. Đó là ngoài những gì đã được thảo luận trước đây – phá hủy các nhà máy làm giàu plutonium và uranium nằm trong khu liên hợp hạt nhân Yongbyon.
“Khi phía Mỹ đưa ra danh sách những cơ sở hạt nhân ‘bí mật’ của Triều Tiên, Kim Jong Un đã bị sốc không bởi Hoa Kỳ biết rõ các cơ sở ngầm của mình, những cơ sở này đã được các chuyên gia Mỹ đề cập trước thượng đỉnh, mà bởi Bắc hàn cảm thấy rằng những kỳ vọng của họ về cuộc đàm phán sẽ không được đáp ứng”, ông Zhang nói tại một diễn đàn về Triều Tiên tại Bắc Kinh vào Chủ nhật do Dunjiao Media tổ chức.
“Yêu cầu mới [của phía Mỹ] vượt quá những gì Stephen Biegun đã trình bày trong buổi nói chuyện tại Đại học Stanford hồi tháng 1 về việc phi hạt nhân hóa [ở Triều Tiên]”, ông Zhang nói, đề cập đến phái viên đặc biệt của Mỹ chuyên trách vấn đề Triều Tiên.
Đại sứ quán Mỹ tại Bắc Kinh hôm thứ Hai (25/3) xác nhận rằng ông Biegun sẽ đến thủ đô Trung Quốc trong tuần này để tiếp tục thảo luận với phía Trung Quốc các vấn đề liên quan tới Triều Tiên.
Đoàn đàm phán Mỹ-Triều tại Thượng đỉnh hạt nhân tổ chức ở Hà Nội. (Ảnh: AP)
Ông Zhang cho hay, động thái bất ngờ của Washington tại hội nghị thượng đỉnh Hà Nội đã thay đổi tiến trình đàm phán vì bất kỳ cuộc đàm phán nào trong tương lai sẽ phải đề cập đến cả các cơ sở hạt nhân được biết đến công khai và ngầm ở Triều Tiên.
“Các cuộc đàm phán trong tương lai sẽ phải bao gồm tất cả các cơ sở hạt nhân – công khai và không công khai. Các cuộc đàm phán từ bây giờ phải giải quyết các vấn đề thực sự, và điều này đã làm tăng đáng kể sự phức tạp của các cuộc đàm phán”, ông Zhang đánh gia. “Giờ đây, Bình Nhưỡng phải đưa ra những lựa chọn thực sự [về những gì họ muốn] và tương lai là không chắc chắn”, ông nói thêm.
Theo ông Zhang, những phát biểu ‘lên gân’ của bà Choe Son-hui, Thứ trưởng Ngoại giao Triều Tiên, vài tuần sau thượng đỉnh Hà Nội chỉ là một “phép thử” để xem phản ứng từ các bên khác nhau. Bà Choe đã đổ lỗi cho Hoa Kỳ về các cuộc đàm phán bị phá vỡ và nói rằng Bình Nhưỡng sẽ không “đáp ứng các yêu cầu của Hoa Kỳ dưới bất kỳ hình thức nào, và chúng tôi cũng không sẵn sàng tham gia vào các cuộc đàm phán theo kiểu này”.
Trong phân tích của mình, ông Zhang nói rằng Tổng thống Trump đã tìm cách thuyết phục ông Kim từ bỏ vũ khí hạt nhân để đổi lấy việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với Triều Tiên, nhưng nhà lãnh đạo Triều Tiên bị ảnh hưởng bởi các trợ lý thân cận của ông, những người phản đối chấp nhận yêu cầu của Mỹ.
“Các trợ lý đó phản đối vì họ muốn bảo vệ Kim và họ lo lắng rằng quyền lực của nhà lãnh đạo Triều Tiên có thể bị lung lay nếu ông ta ký một thỏa thuận với Mỹ”, ông Zhang nói.
Chuyên gia về các vấn đề của Triều Tiên của Trung Quốc cũng bày tỏ lo ngại rằng sự đổ vỡ của Thượng đỉnh hạt nhân Mỹ-Triều tại Hà Nội sẽ ảnh hưởng đến sự ổn định chính trị ở Bắc Hàn.
“Triều Tiên sẽ đối mặt với sự bấp bênh trong năm nay và sẽ trở nên bất ổn – một phần cũng là do các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc”, ông Zhang nêu quan điểm.