Thử vũ khí chiến thuật giúp Triều Tiên không gia tăng căng thẳng quá mức, nhưng đủ để phát thông điệp quân sự mạnh mẽ tới Mỹ.
Sau nhiều tháng yên ắng, Triều Tiên hôm nay bất ngờ thông báo về một vụ thử nghiệm vũ khí dẫn đường chiến thuật mới được thực hiện dưới sự chứng kiến của lãnh đạo Kim Jong-un. Giới chuyên gia cho rằng đây là một hành động “khiêu khích có chừng mực” mà Triều Tiên tiến hành nhằm phát thông điệp tới Mỹ, sau khi cuộc gặp thượng đỉnh lần hai giữa lãnh đạo hai nước kết thúc mà không đi đến thỏa thuận.
Sau khi ông Kim Jong-un và Tổng thống Mỹ Donald Trump rời bàn đàm phán ở Hà Nội mà không có tuyên bố chung được đưa ra, nhiều quan sát viên đã dự đoán rằng Triều Tiên sớm muộn sẽ tiến hành một động thái “tăng nhiệt vừa phải”, chẳng hạn như phóng thử tên lửa tầm ngắn hoặc bắn pháo hạng nặng, nhằm cho Washington thấy được nỗi tức giận của họ đối với cách tiến trình đàm phán hạt nhân đang diễn ra.
Truyền thông Triều Tiên không mô tả chi tiết về vũ khí mới được thử nghiệm, chỉ nói rằng nó có chế độ dẫn đường đặc biệt trong khi bay và được trang bị đầu đạn uy lực lớn, được kiểm nghiệm một cách hoàn hảo khi khai hỏa ở nhiều chế độ vào các mục tiêu khác nhau. Kim Dong-yub, chuyên gia quân sự tại Viện nghiên cứu Viễn Đông thuộc đại học Kyungnam, Hàn Quốc nhận định đây là một loại tên lửa hành trình đa năng có thể phóng từ mặt đất, chiến đấu cơ và tàu chiến mà Triều Tiên mới phát triển.
Vụ thử được tiến hành chưa đầy một tuần sau khi Tổng thống Trump bác bỏ đề xuất của người đồng cấp Hàn Quốc Moon Jae-in về việc thực hiện các dự án kinh tế chung nhằm xây dựng lòng tin giữa Bình Nhưỡng và Seoul, cho rằng đây “chưa phải là thời điểm thích hợp”. Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton sau đó khẳng định Washington cần thêm bằng chứng cho thấy Bình Nhưỡng đã sẵn sàng từ bỏ vũ khí hạt nhân trước khi tiến hành cuộc gặp thượng đỉnh lần ba.
Việc Triều Tiên nói rõ đây là vũ khí chiến thuật cho thấy họ muốn khẳng định vụ thử nghiệm không phải là dấu hiệu cho thấy nước này đang quay lại với chương trình vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo trước đây. Điều này giúp ngăn chặn nguy cơ Mỹ phản ứng gay gắt và chấm dứt mọi hình thức đàm phán với Triều Tiên.
Triều Tiên cũng từng thử nghiệm một vũ khí chiến thuật “công nghệ cao” vào tháng 11/2018, chỉ ba tháng trước khi cuộc gặp thượng đỉnh Trump – Kim lần hai diễn ra. Vụ thử lúc đó khiến nhiều chuyên gia về an ninh và ngoại giao chấn động, nhưng chính quyền Trump dường như không mấy lo lắng và vẫn quyết định xúc tiến hội nghị.
Tuy nhiên, nó cũng phát đi một thông điệp đủ mạnh tới Mỹ và đồng minh Hàn Quốc về nguy cơ của việc đẩy cuộc đàm phán vào bế tắc. Sự mập mờ của Bình Nhưỡng về đặc tính của loại vũ khí mới trong cuộc thử nghiệm dường như cũng là hành động cố ý nhằm khiến tình báo phương Tây khó có thể đánh giá được tác động thực sự của nó tới tiến trình đàm phán hạt nhân hiện nay.
Washington và Bình Nhưỡng vẫn lâm vào bế tắc khi đàm phán về cách Triều Tiên từ bỏ kho vũ khí hạt nhân của mình. Dù lãnh đạo hai nước gần đây khẳng định mối quan hệ cá nhân tốt đẹp với nhau, nhiều quan chức Bình Nhưỡng đã bày tỏ nỗi giận dữ, thậm chí là kinh ngạc, trước những đòi hỏi phía Mỹ đưa ra về cam kết phi hạt nhân hóa của Triều Tiên.
Chỉ một thời gian ngắn sau khi hội nghị thượng đỉnh lần hai kết thúc, Triều Tiên đã tiếp tục thúc đẩy chương trình hạt nhân của mình, với nhiều dấu hiệu hoạt động tại bãi thử tên lửa Sohae và tổ hợp hạt nhân Yongbyon. Các chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở Washington hôm 16/3 công bố những bức ảnh vệ tinh cho thấy sự xuất hiện của 5 toa tàu chở hàng đặc biệt gần một cơ sở làm giàu uranium và phòng thí nghiệm hóa phóng xạ bên trong tổ hợp Yongbyon.
Triều Tiên từng sử dụng những toa tàu này để vận chuyển hoặc tái xử lý vật liệu phóng xạ, nên sự xuất hiện của chúng ở Yongbyon cho thấy dấu hiệu nối lại các hoạt động này, theo hai chuyên gia Joseph Bermudez và Victor Cha của CSIS. Cùng với vụ thử vũ khí chiến thuật mới, Triều Tiên dường như muốn chứng tỏ rằng họ sẽ không đánh đổi tất cả để phát triển kinh tế.
Trước vụ thử vũ khí một ngày, hãng thông tấn trung ương KCNA công bố những hình ảnh về chuyến thăm bất ngờ của ông Kim tới một đơn vị không quân, nơi ông ra lệnh cho các phi công thực hành “cất cánh và thực hiện các động tác không chiến phức tạp”. Những bức ảnh cho thấy hai tiêm kích MiG-29 và một cường kích Su-25 tại sân bay ông Kim tới kiểm tra.
 |
|
Kim Jong-un (thứ hai từ trái sang) chụp ảnh cùng các phi công quân sự Triều Tiên. Ảnh: KCNA. |
Đây là chuyến thăm một đơn vị quân sự đầu tiên của Kim Jong-un trong 5 tháng qua. Trong hội nghị quân chính được tổ chức ở Bình Nhưỡng gần đây, lãnh đạo Triều Tiên cảnh báo về nguy cơ mất cảnh giác của quân đội, khẳng định “bầu không khí hòa bình vừa xuất hiện trên bán đảo sẽ không kéo dài, các hành động chống phá của thế lực thù địch cũng chưa biến mất”.
Các chuyên gia an ninh cho rằng việc ông Kim bất ngờ tới thăm đơn vị không quân chỉ một ngày trước khi thị sát vụ thử vũ khí chiến thuật mới là dấu hiệu cho thấy Triều Tiên sẵn sàng quay lại con đường đối đầu nếu các lệnh cấm vận đang bóp nghẹt nền kinh tế nước này không được dỡ bỏ. Tuần trước, ông Kim cũng tuyên bố rằng chính quyền Trump phải thay đổi lập trường đàm phán hạt nhân trước cuối năm nay, nếu không sẽ phải đối mặt với hậu quả “tăm tối và rất nguy hiểm”.
“Kim Jong-un không bao giờ thực hiện những chuyến thị sát suông”, tướng về hưu Moon Seong-mook, chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia Hàn Quốc, nói. “Ông ấy đang gửi thông điệp tới cộng đồng quốc tế rằng Triều Tiên đã sẵn sàng về mặt quân sự, đồng thời nhắn nhủ người dân trong nước rằng họ cần phải chuẩn bị một cách toàn diện”.
Sự xuất hiện của những chiếc tiêm kích MiG-29 hiện đại trong bản tin của truyền thông Triều Tiên về chuyến thị sát của ông Kim dường như cũng nhằm trấn an người dân nước này rằng quân đội của họ luôn có đủ khả năng bảo vệ đất nước chống lại các thế lực bên ngoài, theo Shin Jong-woo, chuyên gia tại Diễn đàn An ninh Quốc phòng Hàn Quốc có trụ sở ở Seoul.
“Ông Kim đang nhắc nhở chúng ta rằng nếu chính quyền Trump không sẵn sàng đưa ra bước tiến, ông ấy vẫn còn các giải pháp quân sự để đặt cược”, Euan Graham, chuyên gia an ninh Triều Tiên tại Đại học La Trobe của Australia, nhận định về những động thái mới nhất của Bình Nhưỡng.