Nga bất lực phục hoạt Kuznetsov, nhờ TQ?

Nga không thể khôi phục hoạt động của tàu sân bay Kuznetsov do thiếu ụ nổi PD-50, phải nhờ Trung Quốc cải tạo giúp?

Kuznetsov tràn trề cơ hội “phục sinh”

Tuần dương hạm chở máy bay “Đô đốc Kuznetsov”, được coi là tàu sân bay duy nhất của hải quân Nga, là một trong những di sản quân sự lớn nhất của Liên Xô để lại cho Nga. Tàu được đặt lườn năm 1982, hạ thủy năm 1985 và tới tháng 12/1990 bắt đầu được nhập biên.

Tàu sân bay Kuznetsov tới nay đã nằm cảng sửa chữa được gần hai năm nhưng tiến triển rất chậm, thậm chí đã bị đình đốn và đứng trước nguy cơ không thể được quay trở lại với biển.

Tai họa đến với tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov của Hải quân Nga vào ngày 30/10/2018, một sự cố nghiêm trọng đã xảy ra khi nó đang được đại tu sửa chữa lớn tại Nhà máy sửa chữa tàu biển số 82.

Trong quá trình lai dắt con tàu ra khỏi ụ nổi PD-50, do lỗi thao tác của con người mà thiết bị này đã bị chìm hoàn toàn.

Ụ nổi siêu trường siêu trọng PD-50 là phương tiện chuyên dụng cho công tác sửa chữa đại tu các siêu chiến hạm, được chế tạo năm 1980 ở Thụy Điển theo đơn đặt hàng của Hải quân Liên Xô. Nó có kích thước rất ấn tượng, với chiều dài 330m, chiều rộng 76m, khả năng chịu tải trọng 80.000 tấn.

Ngoài ra, một vấn đề nghiêm trọng khác là ngoài một chiếc cần cẩu đổ lên bến tàu, một chiếc cần cẩu khác còn đổ gục xuống boong của Kuznetsov. Trọng lượng lên tới 70 tấn của nó đã tạo ra một lỗ thủng rộng khoảng 20 mét vuông trên boong tàu sân bay.

Sau khi sự cố xảy ra, lãnh đạo Nhà máy sửa chữa tàu biển số 82 đã thông báo rằng, họ không thể tiếp tục công việc nếu thiếu ụ nổi PD-50.

Công việc trục vớt được đánh giá là cực kỳ khó khăn do độ sâu chìm tương đối lớn và còn phải đòi hỏi huy động máy móc chuyên dụng. Kể cả có trục vớt được ụ nổi lên đi nữa thì cũng phải mất không ít thời gian sửa chữa, ví dụ như lắp lại cần cẩu hay khử muối mặn tại những chi tiết bị nước biển tràn vào.

Đây rõ ràng là một tin cực xấu đối với Hải quân Nga, bởi vì điều này đang vượt quá khả năng của người Nga, khiến chiếc hàng không mẫu hạm duy nhất của họ rất dễ phải “nhận sổ hưu sớm” một cách bất đắc dĩ.

Tuy nhiên, sau đó Hải quân Nga đã thể hiện quyết tâm sẽ tiếp tục công việc đại tu, nâng cấp chiếc hàng không mẫu hạm này tại Nhà máy đóng tàu 35, có trụ sở đặt tại vịnh Kola, vùng Murmansk, miền tây bắc nước Nga, mà không cần tới ụ nổi PD-50.

Những bức ảnh ghi lại tại thời điểm cuối tháng 3/2019 cho thấy công việc đang được diễn ra một cách bình thường, con tàu đã được sơn lại bên ngoài và thay thế nhiều thiết bị quan trọng trên tháp radar.

Truyền thông Nga dẫn lời giới quan chức nước này cho biết, quá trình đại tu và hiện đại hóa con tàu sau đó được nhận xét là có những tiến triển tốt không ngờ và đã có thể đưa ra dự đoán về thời điểm nó chính thức quay lại hạm đội là vào cuối năm 2021, chỉ chậm trễ khoảng 6 tháng so với kế hoạch ban đầu.

Khi chính thức quay lại thành phần hạm đội, năng lực của tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov sẽ tăng vọt so với hiện tại nhờ được trang bị nhiều hệ thống điện tử cùng vũ khí mới. Động cơ kém tin cậy thế hệ cũ, mà biểu trưng là những cột khói đen mù mịt, cũng được thay thế bằng động cơ mới.

Nga không thể khôi phục Kuznetsov nếu thiếu Trung Quốc?

Mặc dù giới lãnh đạo quân đội Nga tuyên bố đầy lạc quan về ngày trở lại của Kuznetsov nhưng thực tế đã cho thấy, chiếc tàu sân bay Nga khó có thể quay trở lại biển vào cuối năm 2021 như kế hoạch ban đầu Nga đã đề ra.

Những hình ảnh mới nhất cho thấy tàu sân bay Kuznetsov hiện được hạ thủy xuống nước, phần sàn tàu dường như đã được sửa sang lại trông có vẻ bóng bẩy bên ngoài và không còn lỗ hổng sau vụ tai nạn với ụ nổi DP-50.

Tuy nhiên, phần mặt boong tàu nhìn rõ đã bị rỉ sét phần lớn và rất nhiều thứ tạp nhạp chất đống trên boong tàu, phần thân tàu vẫn có nhiều móp méo. Điều này cho thấy, mặc dù quá trình sửa chữa tàu vẫn đang được diễn ra nhưng rất chậm do không có ụ nổi hỗ trợ. Nếu không có ụ nổi, Nga sẽ không thể sửa chữa được phần thân tàu và đáy tàu mà chỉ có thể thi công được trên sàn tàu và bên trong các khoang tàu.

Do đó, chắc chắn rằng hải quân Nga cần phải phục hồi được ụ nổi DP-50 trước khi muốn hoàn thành quá trình đại tu tàu Kuznetsov; nhưng điều này vượt quá khả năng của các phương tiện trục vớt của Nga.

Nhiều thông tin từ truyền thông Nga cho biết, đang có những luông thông tin traius chiều từ Hải quân nước này muốn loại biên tàu Đô đốc Kuznetsov, vì không có công cụ phù hợp, cũng như không chịu nổi chi phí tốn kém trong việc cải tạo lại tàu sân bay này.

Một luồng thông tin thứ hai là Nga có thể nhờ Trung Quốc hỗ trợ cải tạo Kuznetsov. Điều này cũng có cơ sở vì tuyên bố mới đây của chuyên gia quân sự Trung Quốc Lí Kiệt (Li Jie).

Hồi đầu tháng này, chuyên gia Trung Quốc cho rằng, nếu Nga vẫn không thể tìm ra giải pháp để giải quyết vấn đề của ụ tàu PD-50 và khắc phục tình trạng thiếu kinh phí thì Trung Quốc có thể hỗ trợ Nga bằng cách ham gia quá trình bảo dưỡng tàu sân bay Kuznetsov.

Các nhà máy đóng tàu Trung Quốc có đầy đủ khả năng giúp Nga làm việc này, bởi họ có đầy đủ phương tiện, công cụ, đồng thời đã đúc rút được nhiều kinh nghiệm từ việc đóng tàu sân bay mới Type 001A và quá trình cải tạo tàu sân bay CV-16 Liêu Ninh từ “đống sắt gỉ” Varyag (cùng lớp với tàu sân bay Kuznetsov của Nga), mua từ Ukraine.

Theo chuyên gia Lí Kiệt, có hai phương án, thứ nhất là mời các chuyên gia kỹ thuật Trung Quốc tới Nga, điều này đòi hỏi Moscow phải mua thiết bị từ Bắc Kinh. Hoặc phương án thứ hai là, Bộ Quốc phòng Nga đưa tàu Kuznetsov tới nhà máy đóng tàu Đại Liên ở Trung Quốc.

Theo vị chuyên gia Trung Quốc, Kuznetsov là con tàu sân bay cuối cùng của Nga, nên đối với Moscow, sự hoạt động của nó có liên quan rất lớn đến danh dự đất nước và vị thế quốc tế của hải quân Nga, cùng với uy tín của ngành công nghiệp đóng tàu Nga.

Nếu Kuznetsov buộc phải “nghỉ hưu non”, trong vòng 10 năm Nga chưa thể đóng được một tàu sân bay mới, thậm chí là tương tự như Kuznetsov. Do đó, nước Nga sẽ phải đối mặt với “thời kỳ trắng tay” về tàu sân bay, hải quân Nga sẽ thua kém rất nhiều so với Mỹ và Trung Quốc.

Đây quả thực là điều không thể chấp nhận được đối với giới lãnh đạo Nga. Do đó, Moscow nên nhờ cậy Bắc Kinh trong vấn đề này.