Trong chuyến thăm Việt Nam, Đô đốc Philip S. Davidson, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của Mỹ (USINDOPACOM) khẳng định sẽ tiếp tục thúc đẩy vai trò lãnh đạo của Việt Nam tại khu vực cũng như trên toàn cầu, đặc biệt là khi Việt Nam đang chuẩn bị để đảm nhận vai trò chủ tịch ASEAN vào năm 2020.
Theo Bộ Ngoại giao Mỹ (19/4), trong chuyến công du này, “Đô đốc Davidson và các quan chức Việt Nam đã thảo luận về việc tiếp tục triển khai một cách sâu sắc hơn hoạt động hợp tác an ninh giữa Mỹ và Việt Nam trong nhiều lĩnh vực, bao gồm giải quyết các vấn đề chiến tranh để lại, tăng cường năng lực của Việt Nam trong hoạt động gìn giữ hòa bình, xây dựng năng lực thực thi pháp luật trên biển, và đảm bảo sự tự do và rộng mở của khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương”.
Phát biểu trong chuyến thăm, Đô đốc Philip S. Davidson cảm ơn Việt Nam đã tích cực đóng góp cho cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ – Triều Tiên lần thứ 2, cũng như đã ủng hộ Mỹ trong các hoạt động bảo đảm tự do hàng hải tại châu Á; khẳng định cam kết của Mỹ trong việc duy trì các hoạt động, bảo đảm tự do đi lại, tự do hàng hải trên biển Đông và châu Á. Theo Đô đốc Philip S. Davidson, tầm nhìn của chúng tôi về một Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và mở là tất cả quốc gia duy trì được sự độc lập, vững mạnh và không là vệ tinh của ai cả.
Ông Philip S. Davidson cũng cho biết, hợp tác quốc phòng giữa Mỹ và Việt Nam dựa trên lợi ích chiến lược chung của hai nước trong việc đảm bảo chủ quyền và độc lập của Việt Nam và thúc đẩy một trật tự quốc tế dựa trên luật lệ; nhấn mạnh việc Việt Nam làm chủ tịch ASEAN năm 2020 là cơ hội tốt để củng cố chiến lược khu vực của Washington, khẳng định sẽ tiếp tục thúc đẩy vai trò lãnh đạo của Việt Nam tại khu vực cũng như trên toàn cầu, đặc biệt là khi Việt Nam đang chuẩn bị để đảm nhận vai trò chủ tịch ASEAN vào năm 2020. Ngoài ra, ông Philip S. Davidson cho rằng Việt Nam là đối tác chủ chốt trong nỗ lực của thế giới nhằm đạt được mục tiêu giải trừ hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên… Bên cạnh đó, Việt Nam còn đóng vai trò tích cực khi chia sẻ với các đối tác Triều Tiên về những kinh nghiệm cải cách kinh tế và bình thường hóa quan hệ với Mỹ.
Trong vấn đề Biển Đông, Chỉ huy hải quân Mỹ đề cập đến vấn đề Biển Đông bằng tên “East Sea” thay vì “South China Sea” trong tiếng Anh. Ông chỉ trích các hoạt động quân sự hóa của Trung Quốc trên Biển Đông trong thời gian qua, cho rằng điều này cho thấy ý đồ sâu xa hơn của Bắc Kinh. Theo đó, hoạt động quân sự hóa của Trung Quốc trên Biển Đông gây quan ngại không chỉ vì những hệ lụy kinh tế toàn cầu mà còn vì nó cho thấy ý định lớn hơn của nước này về việc tái định hình trật tự quốc tế dựa trên luật lệ vốn giúp đem lại sự tăng trưởng kinh tế đáng kinh ngạc tại khu vực. Quan hệ quốc phòng Mỹ – Việt Nam hiện là một trong những cột trụ vững chắc trong quan hệ song phương. Và sau chuyến thăm đầu tiên của tàu sân bay (USS Carl Vinson) đến Việt Nam hồi tháng 3/2018, “chúng tôi có kế hoạch tiếp tục đà tiến tích cực này trong năm 2019. Ngoài ra, ông Davidson cũng ca ngợi Việt Nam đã lên tiếng mạnh mẽ phản đối những hoạt động hạn chế quyền tiếp cận quốc tế tại khu vực, cũng như việc Việt Nam ủng hộ các “hoạt động tự do hàng hải” (FONOP) của Mỹ. Tư lệnh Mỹ cũng nêu lên hai ưu tiên chính trong xây dựng quan hệ an ninh song phương. Đầu tiên, tiếp tục tăng cường quan hệ, tổ chức huấn luyện và hợp tác chung giữa hai quân đội, phù hợp với ưu tiên và năng lực của Việt Nam. Thứ hai, tiếp tục quảng bá và thúc đẩy vai trò lãnh đạo của Việt Nam tại khu vực và quốc tế, đặc biệt khi Việt Nam chuẩn bị tiếp nhận chủ tịch ASEAN luân phiên vào năm sau. Bên cạnh đó, phía Mỹ hoan nghênh sự tăng cường hợp tác giữa các quốc gia vùng Hạ Mê Kông, và bày tỏ sẵn sàng hỗ trợ xây dựng khu vực này theo hướng ổn định, phồn vinh và tôn trọng chủ quyền của các bên.
Ông Davidson vốn là người có quan điểm cứng rắn về Trung Quốc, thường xuyên cảnh báo về mối đe dọa từ các hoạt động của Bắc Kinh trên Biển Đông. Mới đây, phát biểu trước giới lập pháp tại Hạ viện Mỹ, ông nói hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ “mới chỉ đáp ứng một nửa yêu cầu của tôi” trong việc đối phó với Trung Quốc. Tôi muốn thấy nhiều tàu hải quân Mỹ hơn nữa hoạt động tại khu vực.
Quan hệ hợp tác Việt – Mỹ được cải thiện trên nhiều lĩnh vực trong những năm gần đây. Sau khi hai nước bình thường hóa quan hệ vào năm 1995, kim ngạch thương mại hai chiều tăng từ 451 triệu USD năm 1995 lên đến 52 tỷ USD năm 2016, biến Việt Nam trở thành một trong những thị trường xuất khẩu tăng trưởng nhanh nhất của Mỹ. Trong hợp tác quốc phòng, Việt Nam đã được mời tham gia các cuộc diễn tập hải quân quy mô lớn của Mỹ, trong khi Mỹ chuyển giao nhiều khí tài quân sự và điều các tàu chiến tới thăm Việt Nam. Đại diện Đại sứ quán Mỹ hôm 1/4 cũng đã bàn giao 6 xuồng tuần tra Metal Shark cho Bộ tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3 Việt Nam tại Khánh Hoà.
Trong những năm gần đây, đã có nhiều tàu hải quân Mỹ cập cảng Cam Ranh của Việt Nam. Trước đó, theo Chương trình Đối tác Thái Bình Dương, nhiều tàu quân sự của Hải Quân Mỹ đã ghé thăm Khánh Hòa, như tàu bệnh viện USNS Mercy của Hải quân Mỹ đã cập cảng Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa vào tháng 5/2018; tàu vận tải đổ bộ USNS Fall River thăm Cam Ranh vào tháng 5/2017; tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường USS John S. McCain (DDG 56) lớp Arleigh Burke của Hải quân Mỹ do Đoàn Ủy ban Quân lực Thượng viện Mỹ do thượng nghị sĩ John McCain dẫn đầu đã cập cảng Cam Ranh vào tháng 6/2017; tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường USS Mustin (DDG 89) lớp Arleigh Burke của Hải quân Mỹ cũng ghé thăm Cam Ranh vào tháng 12/2016; đặc biệt, vào năm 2012, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta thăm tàu USNS Richard E. Byrd khi neo đậu tại Cam Ranh.
Được biết, Đô đốc Philip S. Davidson đảm nhận chức vụ Tư lệnh USINDOPACOM từ tháng 5/2018 và báo cáo trực tiếp lên Tổng thống Mỹ thông qua Bộ trưởng Quốc phòng. USINDOPACOM là bộ chỉ huy quân sự lâu đời nhất và lớn nhất của Mỹ, với phạm vi hoạt động bao phủ khoảng một nửa bề mặt trái đất, trải dài từ vùng biển từ bờ Tây Mỹ đến biên giới phía Tây của Ấn Độ và từ Nam Cực đến Bắc Cực. USINDOPACOM là một trong sáu bộ chỉ huy chiến đấu thống nhất được phân chia theo khu vực địa lý của Lực lượng Vũ trang Mỹ. USINDOPACOM có bốn bộ chỉ huy trực thuộc, bao gồm: Hạm đội Thái Bình Dương Mỹ, Không quân Thái Bình Dương Mỹ, Lục quân Thái Bình Dương Mỹ và Thuỷ quân Lục chiến HMỹKỳ tại Thái Bình Dương. Những bộ chỉ huy quân sự này đặt trụ sở tại Hawaii và có lực lượng đóng quân và triển khai trên toàn khu vực.