Ngày 14/3/1988, Trung Quốc sử dụng vũ lực đánh chiếm và tàn sát cán bộ, binh lính Việt Nam trên đá Gạc Ma. Trước khi ngã xuống, những người lính Việt Nam đã lập thành vòng tròn – vòng tròn bất tử bằng máu, để bảo vệ lá cờ thiêng liêng của Tổ quốc cắm trên đá Gạc Ma, trước họng súng của quân xâm lược.
Bia chủ quyền của Việt Nam trên Biển Đông
Thông thường, bia chủ quyền được xây bằng gạch, vôi vữa nhìn chung có hình dáng và kích thước giống nhau; trên bia được ghi rõ địa danh, tọa độ nới đặt bia, nước nào có chủ quyền đối với vùng đất, vùng biển nới đó và chủ quyền đó được xác lập từ khi nào.
Đối với Việt Nam, nước duy nhất có đầy đủ chứng cứ lịch sử và pháp lý khẳng định chủ quyền hợp pháp đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa ở Biển Đông, đã xác lập rất nhiều bia chủ quyền trên cả hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Theo các tư liệu lịch sử, các vua chúa nhà Nguyễn đã liên tục thực thi chủ quyền ở hai quần đảo này. Thời kỳ Pháp thuộc, nhân danh Việt Nam, người Pháp tiếp tục có những hành động thực thi chủ quyền ở Hoàng Sa và Trường Sa. Trong hồ sơ công nhận hai di tích Bia chủ quyền trên đảo Nam Yết và Song Tử Tây là di tích lịch sử cấp quốc gia cũng chỉ rõ: Năm 1956, sau khi ký kết hiệp định Geneve, Pháp chuyển giao lãnh thổ miền Nam Việt Nam cho chính quyền Việt Nam Cộng hòa. Sau đó, Việt Nam Cộng hòa đã cho quân ra tiếp quản, tổ chức hai quần đảo về mặt hành chính (lập ở mỗi quần đảo một xã thuộc một huyện ở đất liền), xây các bia chủ quyền, duy trì các trạm khí tượng. Theo một số tài liệu ghi chép lại, sau lần xây dựng năm 1956, năm 1963, Hải quân Việt Nam Cộng hòa đã cho xây dựng lại bia chủ quyền Việt Nam tại một số đảo thuộc quần đảo Trường Sa… Năm 1975, Quân đội nhân dân Việt Nam giải phóng quần đảo Trường Sa, góp phần vào thắng lợi giải phóng miền Nam thống nhất đất nước. Từ đó đến nay, Việt Nam tiếp tục thực thi chủ quyền ở quần đảo này. Trải qua thời gian và biến động lịch sử, đến nay chỉ còn lại hai bia chủ quyền xây dựng năm 1956 ở đảo Song Tử Tây và Nam Yết. Cả hai bia đều được Hải quân (thuộc chế độ Việt Nam Cộng hòa cũ) xây dựng năm 1956. Các chữ trên bia đều được khắc chìm vào trong với nội dung: “Quần đảo Hoàng Sa trực thuộc tỉnh Phước Tuy. Phái bộ quân sự thị sát nghiên cứu đến viếng quần đảo này vào ngày 22-8-1956 dưới sự hướng dẫn của Hải quân Việt Nam”. Ẩn hiện trong không gian rợp một màu xanh của những cây phong ba, bàng vuông cổ thụ, bia chủ quyền trên đảo Song Tử Tây là một trong những vị trí trọng yếu, được coi là linh hồn của đảo. Hiện bia nằm trong khuôn viên của Trạm khí tượng Thủy văn. Bia có 2 phần, gồm phần thân và phần chóp với tổng chiều cao là 3m36. Năm 2011, khu trùng tu bia, khuôn viên di tích đã được xây hệ thống hàng rào bằng gạch, vôi vữa cao 80cm bao quanh bia với diện tích 16m2. Trong khi đó, bia chủ quyền đảo Nam Yết được xây trong khuôn viên nhỏ cũng với diện tích xấp xỉ 16m2. Hàng rào được xây bằng gạch, vôi vữa. Thân bia chỉ còn chiều cao 1m32. Bia chủ quyền Nam Yết không có chóp bia như Song Tử Tây. Năm 2011, sau khi UBND tỉnh Khánh Hòa có quyết định xếp hạng là di tích cấp tỉnh, cả hai bia chủ quyền do Việt Nam Cộng hòa xây dựng ở đảo Song Tử Tây và Nam Yết đều được trùng tu, tôn tạo.
Ngoài hai bia chủ quyền trên đảo Song Tử tây và Nam Yết, Việt Nam còn rất nhiều những cột mốc chủ quyền trên biển. Theo đó, 15 nhà giàn DK1 vững vàng trên thềm lục địa Tổ quốc giữa ngàn khơi trong suốt 25 năm qua, không chỉ khẳng định sự kiên cường bám trụ của các chiến sĩ quyết tâm giữ vững chủ quyền vùng biển của Tổ quốc, mà còn khẳng định đó là chủ quyền bất khả xâm phạm của Việt Nam. Trong 25 năm thăng trầm và đầy hi sinh ấy, thế hệ cán bộ chiến sĩ DK1 đã hoàn thành sứ mệnh của người lính hải quân canh biển. Với tư cách là cột mốc chủ quyền, những nhà giàn DK1 không chỉ là những pháo đài canh biển, mà còn là điểm tựa vững chắc cho bà con ngư dân ra khai thác đánh bắt hải sản trên thềm lục địa phía Nam Tổ quốc. Chủ nhân trên những “pháo đài canh biển ấy”, là cán bộ chiến sĩ tiểu đoàn DK1 Vùng 2 hải quân- những người được coi là bia chủ quyền sống, sinh tử với biển, có sức bám trụ kiên cường và tinh thần thép. Những cột mốc này được xây dựng không phải đường biên, mà dựa trên “tiêu chí” luật biển Quốc tế qui định. Việc xây dựng các Nhà giàn DK1 với mục đích chính là: Bảo vệ Tổ quốc từ hướng biển, đồng thời công bố với thế giới, đây là chủ quyền thềm lục địa của Việt Nam. Nhà giàn DK1 được xây dựng và tồn tại không chỉ là một tất yếu của một đất nước có chủ quyền, mà còn là tầm nhìn chiến lược quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
“Vòng trong bất tử máu” trên đá Gạc Ma – bia chủ quyền bằng máu của Việt Nam trên Biển Đông
Đầu tháng 3/1988, Hải quân Trung Quốc huy động lực lượng của hai hạm đội xuống khu vực quần đảo Trường Sa, tăng số tàu hoạt động ở đây thường xuyên có từ 9 đến 12 tàu chiến, gồm: tàu khu trục tên lửa, 7 tàu hộ vệ tên lửa, 2 tàu pháo, 2 tàu đổ bộ; tàu hỗ trợ gồm 3 tàu vận tải LSM, tàu đo đạc, tàu kéo và một pông-tông lớn. Trước sự bành trướng ngang ngược của quân Trung Quốc, Quân chủng Hải quân Việt Nam xác định, Gạc Ma giữ vị trí quan trọng, nếu để Trung Quốc chiếm giữ sẽ khống chế đường tiếp tế của ta cho các căn cứ tại quần đảo Trường Sa. Vì vậy, Thường vụ Đảng uỷ Quân chủng Hải quân Việt Nam hạ quyết tâm đóng giữ Gạc Ma, Cô Lin và Len Đao. Quân chủng Hải quân Việt Nam điều 3 tàu vận tải mang khí tài, vật liệu xây dựng đóng giữ các bãi đá Gạc Ma, Cô Lin và Len Đao.
Ngày 12/3/1988, tàu HQ 605 (thuộc Lữ đoàn 125), do ông Lê Lệnh Sơn làm thuyền trưởng, xuất phát từ Đá Đông đến đóng giữ đảo Len Đao. Sau 29 giờ vượt sóng to, gió lớn, Tàu HQ 605 đến Len Đao và cắm cờ Tổ quốc lên đảo (lúc 5h ngày 14/3/1988), khẳng định chủ quyền và quyết tâm bảo vệ đảo của ta. Tiếp đó, 9h ngày 13/3/1988, tàu HQ 604 do ông Vũ Phi Trừ làm thuyền trưởng và tàu HQ 505 do ông Vũ Huy Lễ làm thuyền trưởng, xuất phát từ đảo Đá Lớn tiến về Gạc Ma, Cô Lin. Phối hợp với hai tàu HQ 604 và HQ 505 có hai phân đội công binh (70 người) thuộc Trung đoàn 83, 4 tổ chiến đấu (22 người) thuộc Lữ đoàn 146, do ông Trần Đức Thông, Phó Lữ đoàn trưởng chỉ huy và 4 chiến sĩ đo đạc của Đoàn đo đạc và biên vẽ bản đồ (Bộ Tổng Tham mưu).
Tại Gạc Ma, vào ngày 14/3/1988, một phân đội của Trung đoàn Công binh 83 và bộ phận của Lữ đoàn 146 đã đổ bộ lên đảo cắm cờ Việt Nam, đồng thời, đang vận chuyển vật liệu dựng nhà C3. Sáng hôm đó, Trung Quốc cho lính lên tranh chấp với ta. Khi giật cờ không được, chỉ huy quân Trung Quốc đã dùng súng ngắn bắn thẳng vào đầu Thiếu úy Trần Văn Phương, sỹ quan chỉ huy của Lữ đoàn 146. Đồng chí Nguyễn Văn Lanh, chiến sỹ của Trung đoàn Công binh 83 đã quyết tâm giữ lá cờ Tổ quốc. Khi không giật được, lính Trung Quốc đã dùng lưỡi lê đâm vào vai anh Lanh đến khi gục xuống.
Trước khi ngã xuống, các chiến sỹ Việt Nam đã hành động rất anh dũng. Thiếu úy Trần Văn Phương trước khi bị bắn đã hô: “Thà hi sinh chứ không chịu mất đảo, hãy để cho máu của mình tô thắm lá cờ truyền thống của Quân chủng Hải quân”. Các chiến sỹ của ta lúc đó đã nắm tay nhau đứng vòng quanh quyết bảo vệ lá cờ thiêng liêng của Tổ quốc, dùng xà beng dụng cụ lao động chống trả lại những hành động hung hãn của Trung Quốc. Không thể phá vỡ được “vòng tròn bất tử” của các chiến sỹ Hải quân Việt Nam, Trung Quốc rút quân lên tàu rồi hạ pháo 100 ly, 37 ly 2 nòng xả đạn dã man sát hại gần hết số cán bộ chiến sỹ của Trung đoàn 83 lắp dựng nhà và cán bộ chiến sỹ của Lữ đoàn 146 ra giữ đảo. Trong trận chiến đơn phương do Trung Quốc gây ra đã có tổng số 64 cán bộ chiến sỹ đã hy sinh ở cả 3 đảo trong đó, có 26 chiến sỹ của Trung đoàn Công binh 83.
Từ đó, “Vòng tròn bất tử bằng máu” của các chiến sĩ quân đội Việt Nam trên đá Gạc Ma đã trở thành bia chủ quyền bằng máu – một trong những bia chủ quyền thiêng liêng nhất của Việt Nam chứng minh Việt Nam có chủ quyền không thể tranh cãi đối với đá Gạc Ma nói riêng và quần đảo Trường Sa nói chung. Bia chủ quyền trên cũng là bằng chứng sống minh chứng cho hành động sử dụng vũ lực của Trung Quốc để đánh chiếm đảo, đá của Việt Nam trên Biển Đông. Máu của các chiến sĩ quân đội Việt Nam đã chảy, nhưng chủ quyền của Việt Nam đối với đá Gạc Ma sẽ luôn được giữ vững, được cộng đồng quốc tế cũng như sử sách ghi nhận.
Trung Quốc chiếm đóng phi pháp đá Gạc Ma cũng chỉ là hành động xâm lược vũ trang, hành động này sẽ luôn bị luật pháp quốc tế phản đối và không thừa nhận. Kể từ vụ thảm sát Gạc Ma, Trung Quốc ngày càng tăng cường sự bành trướng ở Biển Đông. Chiến lược của của họ là sử dụng sự đe dọa đến từ sức mạnh quân sự, vốn không bị thách thức bởi bất kỳ nước láng giềng khu vực nào, làm nền tảng cho việc tuyên bố chủ quyền – những tuyên bố trái với luật pháp quốc tế. Trung Quốc tiếp tục tuyên bố chủ quyền các khu vực khác nhau trên Biển Đông một cách bất hợp pháp để xây dựng các đảo nhân tạo, không hề đếm xỉa đến những tuyên bố chủ quyền của các quốc gia khác.
Trung Quốc đang làm gì trên đá Gạc Ma của Việt Nam
Đá Gạc Ma là rạn san hô nằm ở đầu phía Tây Nam của cụm Sinh Tồn trong quần đảo Trường Sa, thuộc huyện đảo Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa. Nằm cách rạn gần nhất là đá Cô Lin hơn 3km về phía Đông Nam và được bao quanh bởi vành đai san hô trắng, phần lớn bãi đá này chìm dưới mặt nước. Sau khi sử dụng vũ lực chiếm đóng trái phép bãi đá từ năm 1988, Trung Quốc đã từng bước cải tạo, xây dựng trên bãi đá này những cấu trúc vững chắc và biến nơi này thành một trong những tiền đồn quân sự phi pháp của họ trên Biển Đông.
Hiện tại, phía Trung Quốc đã tôn tạo, xây dựng trên diện tích 13,2 ha ở bãi đá Gạc Ma. Bên cạnh đó, họ còn nạo vét luồng theo hướng Bắc – Nam với chiều dài 900 – 1.000 m, rộng khoảng 250 – 400 m thuận tiện cho các tàu trọng tải 4.000 tấn ra vào âu tàu phía trong bãi và cập cảng phía Bắc. Các công trình của Trung Quốc được xây dựng cấp tập từ giữa năm 2013, đến nay đã hoàn tất và đưa vào sử dụng, gồm: Tòa nhà kiên cố cao 26 – 27m gồm 8 tầng, tại 4 góc nhà đều bố trí các lỗ châu mai – lỗ bắn. Trên nóc nhà bố trí 2 ra đa hàng hải, 2 ăng ten parabol và 1 thiết bị đảm bảo bay có quả cầu che, cùng một số thiết bị thông tin liên lạc khác.
Trên tầng 6 của tòa nhà, phía Trung Quốc lắp ra đa điều khiển hỏa lực, hệ thống kính ngắm quang học hiện đại. Tầng 5 của tòa nhà được lắp 2 bệ pháo 30 mm (7 nòng) và tầng 1 lắp 2 bệ pháo 76 mm. Ngoài hệ thống súng pháo trên nhà 8 tầng, còn có 1 vị trí hỏa lực lắp đặt pháo 76 mm, pháo 30 mm quay hướng Đông Bắc luôn có quân nhân trực canh 24/24 trong tư thế sẵn sàng chiến đấu và họ chỉ chui ra khỏi bệ pháo khi đổi ca trực.
Trung Quốc còn xây dựng trái phép 2 tháp ra đa đối không – đảm bảo bay cho máy bay, 1 tháp viễn thông thu phát sóng 4G cao khoảng 50 m, 2 cột điện gió cùng hệ thống pin năng lượng mặt trời, 1 ngọn hải đăng cao 50m, bán kính chiếu xa khoảng 40 km… Hiện, họ đã hoàn tất và đưa vào sử dụng trái phép 1 bãi đáp trực thăng ở phía Đông Nam với diện tích 33 x 33 m, 1 cầu cảng ở phía tây bắc của bãi với chiều dài khoảng 100 m và đặc biệt là xây dựng 1 bến nghiêng rộng 20 – 30m, các loại xe vận tải, xe bánh xích, xe bánh lốp dễ dàng cơ động lên đảo từ những tàu vận tải đổ bộ, chở quân…
Kết luận:
Trong tiến trình lịch sử của nhân loại, có rất nhiều hình thức khẳng định chủ quyền của một quốc gia, tuy nhiên, sẽ chẳng có đất nước nào lại có bia chủ quyền bằng máu – “vòng tròn bất tử máu” trên đá Gạc Ma như Việt Nam. Nó không chỉ là dấu ấn minh chứng chủ quyền và quyết tâm bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của của Việt Nam đối với Biển Đông, mà còn là chứng cứ sống về việc Trung Quốc sử dụng vũ lực xâm chiếm đảo và tàn sát binh lính Việt Nam trên Biển Đông.