Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte kêu gọi các nước ASEAN không nên chọn phe giữa Mỹ và Trung Quốc như “sai lầm lớn” mà các chính quyền tiền nhiệm của ông đã mắc phải.
Tờ The Nation ngày 3-11 dẫn lời người phát ngôn Salvador Panelo của ông Duterte cùng các lãnh đạo ASEAN bàn thảo về một bối cảnh khu vực mới với sự trỗi dậy của “con rồng” Trung Quốc trong thế giới trước nay thống trị bởi “đại bàng” Mỹ.
“Ông ấy kêu gọi các lãnh đạo ASEAN không nên chọn, hay bị ép phải lựa chọn, phe phái. Ông ấy đã chỉ ra ‘sai lầm lớn’ mà các lãnh đạo trước của Philippines đã phạm phải mà ông đang cố sửa chữa bằng chính sách đối ngoại độc lập của mình” – ông Panelo nói.
“Nó sẽ kéo các quốc gia vào một vòng luẩn quẩn của cân bằng quyền lực và các tình huống khó xử về an ninh và những lợi ích khó nhằn của hòa bình và phát triển cho người dân của mình. ASEAN không được cho phép điều này xảy ra” – người phát ngôn của ông Duterte cho biết, khẳng định việc buộc các quốc gia phải chọn phe là một trò chơi nguy hiểm.
Ông Duterte tuyên bố chính phủ của ông sẽ nỗ lực tối đa để hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) trong thời gian nước này giữ vai trò điều phối viên quan hệ ASEAN – Trung Quốc giai đoạn 2018-2021.
Trước đó, Tổng thống Philippines cũng kêu gọi kềm chế về vấn để Biển Đông, tránh đe dọa hay sử dụng vũ lực làm gia tăng căng thẳng.
“ASEAN phải thống nhất. Chúng ta phải dẫn đầu trong việc xây dựng niềm tin và sự tự tin giữa tất cả các bên liên quan. Chúng ta phải sử dụng tất cả ảnh hưởng mà chúng ta có, cá nhân và tập thể, để thuyết phục các bên thực hiện việc tự kiềm chế và tránh các hành động có thể làm phức tạp thêm tình huống”, Tổng thống Philippines lập luận.
Đáp lại bài phát biểu này, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long cho rằng việc sớm hoàn tất COC là một điều tốt nhưng điều quan trọng hơn phải là “một COC đúng đắn, một COC thực sự mang lại hiệu quả và thực chất”, theo báo Straits Times.
Hồi tháng 7, Bộ Ngoại giao Mỹ cáo buộc Trung Quốc đã cố tình gây áp lực lên các nước ASEAN để chấp nhận COC nhằm mục đích ngăn chặn các nước hợp tác với nước thứ ba để khai thác dầu khí trên Biển Đông, từ đó kiểm soát các nguồn tài nguyên trong khu vực.
Tuyên bố được đưa ra trong bối cảnh tàu khảo sát Trung Quốc và nhóm tàu hộ tống xâm phạm vùng biển Việt Nam, cản trở các hoạt động khai thác dầu khí đã có từ lâu của Việt Nam.