Cựu trợ lý ngoại trưởng Mỹ Kurt Campbell dự đoán Trung Quốc sẽ ‘hung hăng hơn’ để khẳng định vị thế ở châu Á và trong cạnh tranh với Mỹ.
“Tôi rất lo lắng rằng Trung Quốc sẽ liều lĩnh và hành xử theo cách hung hăng hơn, gây lo ngại lớn ở khắp khu vực”, ông Kurt Campbell, cựu trợ lý của Cựu ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton và được cho là kiến trúc sư trưởng chính sách “Xoay trục” sang châu Á của chính quyền Obama, nói với VnExpress trong cuộc gặp riêng tại Hà Nội cuối tháng 10/2019.
Ông Campbell nói về hoạt động phi pháp của Trung Quốc ở Biển Đông, trong đó có việc điều tàu Khảo sát Hải Dương 8 và các tàu hộ tống xâm phạm vùng nam Biển Đông của Việt Nam, vi phạm Công ước luật biển năm 1982 của Liên Hợp Quốc (UNCLOS).
Đánh giá ý đồ của Trung Quốc khi để tàu Hải Dương 8 khảo sát phi pháp gần 4 tháng, từ đầu tháng 7 đến cuối tháng 10/2019, Campbell cho rằng có sự kết hợp của ba giả thuyết. Thứ nhất, Bắc Kinh muốn báo hiệu sẽ tăng cường các hoạt động ở trong khu vực “đường lưỡi bò”, không chỉ với Việt Nam, mà còn với các bên khác cùng có tranh chấp. Đây được coi là động cơ chính và là thách thức lâu dài với các nước như Việt Nam, Malaysia, Philippines. Thứ hai, Trung Quốc thể hiện tín hiệu “rất không hài lòng” khi Việt Nam khai thác dầu ở Biển Đông, dù khu vực này thuộc vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Hà Nội. Thứ ba, Trung Quốc muốn “nhắc nhở” Việt Nam về việc hợp tác với các nước khác.
Campbell cho rằng các tín hiệu của Bắc Kinh đưa “rất nghiêm trọng”. Theo đó, Trung Quốc không chỉ có các hoạt động trong khu vực thuộc “đường lưỡi bò” tự vẽ ra để đòi yêu sách gần như toàn bộ Biển Đông, mà còn tăng cường nhắc đến các thực thể, dù chúng không có vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý theo luật quốc tế. Campbell cho rằng các nước cần phải thận trọng khi Trung Quốc gia tăng các các hoạt động ở khu vực thuộc “đường lưỡi bò” và đòi EEZ cho các đảo nhân tạo.
Trước thực tế Bắc Kinh bất chấp luật pháp quốc tế, Cựu trợ lý ngoại trưởng Mỹ vẫn tin tưởng vào sức mạnh của cơ chế này.
“Điều quan trọng nhất là chúng ta duy trì tuân thủ luật quốc tế và thể hiện rằng các nước đồng lòng về vấn đề này”, Campbell nói.