Giới quan sát cho rằng khả năng diễn ra đàm phán thỏa thuận thương mại “giai đoạn 2” giữa Washington và Bắc Kinh là rất thấp, trong khi việc ký kết thỏa thuận giai đoạn 1 nhiều khả năng sẽ bị lùi tới năm… 2020.
Hãng tin Reuters dẫn nguồn từ các chuyên gia thương mại, quan chức và nghị sĩ của Mỹ và Trung Quốc cho rằng cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vào tháng 11-2020, những khó khăn trong việc hoàn thành giai đoạn đầu tiên của thỏa thuận, cùng với việc Mỹ yêu cầu các nước gây áp lực lên Bắc Kinh đang làm giảm hi vọng sẽ có bất cứ tiến triển nào cho giai đoạn 2 trong tương lai gần.
Theo Reuters, việc ký kết thỏa thuận giai đoạn 1 giữa Mỹ và Trung Quốc có thể lùi sang năm 2020, khi Bắc Kinh muốn Mỹ phải gỡ bỏ thuế quan trên diện rộng trong khi ông Trump vẫn muốn giữ nguyên những đòi hỏi mà phía Trung Quốc không muốn đáp ứng.
Các quan chức ở Bắc Kinh cho rằng Trung Quốc và Mỹ sẽ không thể ngồi xuống đàm phán thỏa thuận thương mại giai đoạn 2 trước cuộc bầu cử Mỹ tháng 11-2020, một phần vì họ muốn chờ xem liệu ông Trump có giành thắng lợi hay không.
“Là ông Trump muốn ký các thỏa thuận này chứ không phải chúng tôi. Chúng tôi có thể chờ” – một quan chức Trung Quốc giấu tên nói với Reuters. Hạ nghị sĩ Dân chủ Jim Costa cũng cho biết các nguồn tin Trung Quốc đã nói với ông điều tương tự.
Trong khi đó, một quan chức trong chính quyền ông Trump thừa nhận không thể biết được khi nào mới hoàn thành giai đoạn 2.
Có nhiều lý do để các chuyên gia và quan chức hai nước ít hi vọng về thỏa thuận thương mại giai đoạn 2 giữa Mỹ và Trung Quốc. Quốc hội Mỹ đã ủng hộ nỗ lực của ông Trump để buộc Bắc Kinh phải chịu trách nhiệm cho hành vi gián điệp kinh tế, tấn công mạng, ép các công ty Mỹ chuyển giao công nghệ và bán phá giá hàng hóa nhờ sự trợ cấp của chính phủ.
Tuy nhiên nhiều trong những lo ngại quan trọng này sẽ không được giải quyết trong thỏa thuận giai đoạn 1.
“Đó là những vấn đề dễ. Các vấn đề khó hơn là gián điệp kinh tế, sở hữu trí tuệ, bảo mật và quyền riêng tư” – hạ nghị sĩ Costa nhìn nhận.
Ngoài ra, theoReuters, các cố vấn kinh tế của ông Trump cũng đang chia rẽ. Một số người thúc đẩy ông Trump đồng ý với một thỏa thuận giai đoạn 1 nhanh chóng để xoa dịu thị trường và doanh nghiệp trong khi số khác muốn ông thúc đẩy một thỏa thuận toàn diện hơn.
Các chuyên gia thương mại và cựu quan chức Mỹ cho rằng Washington cần phối hợp tốt hơn với các đồng minh để gây sức ép buộc Bắc Kinh thực hiện các chuyển đổi cơ cấu kinh tế cần thiết, bao gồm chấm dứt chuyển giao công nghệ bắt buộc và bảo vệ sở hữu trí tuệ tốt hơn.
“Tôi nghĩ giai đoạn 1 sẽ xong vì cả hai lãnh đạo hai nước đều muốn” – ông Matthew Goodman, cựu quan chức chính phủ Mỹ và là chuyên gia thương mại tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế, cho biết.
Tuy nhiên ông Goodman cho rằng Trung Quốc hiện không sẵn lòng để chuyển đổi cơ cấu kinh tế vào mùa xuân 2020.
“Chúng ta cần một liên minh quốc tế để thúc đẩy giai đoạn 2” – Kellie Meiman Hock, của tổ chức tư vấn thương mại McLarty Associates tại Washington, nói.