Nhật Bản dự kiến sẽ ký một hiệp ước quốc phòng và an ninh với Australia mà giới quan sát mô tả là “lịch sử”, động thái có thể sẽ khiến Trung Quốc lo ngại.
Bloomberg đưa tin, Australia và Nhật Bản sẽ ký một hiệp ước lịch sử nhằm gia tăng quan hệ hợp tác an ninh và quốc phòng trong cuộc họp thượng đỉnh trực tuyến dự kiến diễn ra ngày 6/1 giữa lãnh đạo 2 nước. Động thái này được dự đoán có thể sẽ làm căng thẳng với Trung Quốc trong khu vực gia tăng.
Ngoài Mỹ và Liên Hợp Quốc, đây sẽ là lần đầu tiên Nhật Bản ký một thỏa thuận dạng này với một quốc gia khác. Bloomberg đánh giá điều này có thể đánh dấu một bước đi gần hơn tới một mối quan hệ bán liên minh và có thể khiến Trung Quốc lo ngại.
Cụ thể, theo Thủ tướng Australia Scott Morrison, việc ký kết Hiệp ước tiếp cận tương hỗ (RAA) với Nhật Bản sẽ củng cố hoạt động hợp tác thực tế rộng và phức tạp hơn giữa Lực lượng Phòng vệ Australia và Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản. Ông cho biết, hiệp ước sẽ cung cấp một khuôn khổ rõ ràng để tăng cường khả năng hợp tác giữa các bên.
Năm 2020, cả hai nước đã đạt được một thỏa thuận cơ bản về hiệp ước có thể sẽ giúp lập ra một khung pháp lý cho quân đội của 2 bên có thể huấn luyện và tập trận chung trên lãnh thổ của nhau.
Ông Morrison nói: “Hiệp ước này sẽ là một tuyên bố về cam kết của hai quốc gia chúng ta trong việc hợp tác cùng nhau để đối phó với những thách thức an ninh chiến lược chung mà chúng ta phải đối mặt và đóng góp cho một Ấn Độ-Thái Bình Dương an toàn và ổn định”.
Trong nhiệm kỳ của ông Morrison, mối quan hệ của Australia với Trung Quốc – đối tác thương mại lớn nhất của nước này – đã xấu đi rõ rệt sau khi chính phủ của ông kêu gọi mở cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc Covid-19, động thái khiến Bắc Kinh không hài lòng. Trung Quốc đã có các động thái đáp trả như áp thuế quan và cấm nhập hàng hóa Australia.
Quan hệ giữa Nhật Bản và Trung Quốc cũng gia tăng căng thẳng trong nhiều lĩnh vực, trong đó có vấn đề tranh chấp chủ quyền ở quần đảo Senkaku hiện do Tokyo đang kiểm soát ở biển Hoa Đông, mà Trung Quốc gọi là Điếu Ngư.
“Chúng tôi chia sẻ với Australia những giá trị cơ bản của dân chủ và tự do”, Bộ trưởng Nội các Nhật Bản Hirokazu Matsuno nói với báo chí hôm 5/1.
Trong hội nghị thượng đỉnh trực tuyến ngày mai, lãnh đạo 2 nước dự kiến sẽ bàn bạc các vấn đề 2 bên cùng quan tâm, bao gồm an ninh quốc gia, kinh tế, tình hình khu vực trong một nỗ lực nhằm củng cố quan hệ và hợp tác song phương hướng tới Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và mở, theo ông Matsuno.
RAA cũng bao gồm các điều khoản mở rộng chương trình nghị sự cho nhóm “Bộ Tứ” cùng với Ấn Độ và Mỹ, cũng như cách tiếp cận chia sẻ công nghệ để giảm thiểu phát thải khí carbon ra môi trường.
Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio hôm 4/1 cho biết ông rất muốn một cuộc gặp thượng đỉnh trực tiếp với người đồng cấp Morrison, nhưng đã tạm dừng kế hoạch để tập trung vào việc đối phó với số ca bệnh Covid-19 gia tăng ở Nhật Bản.