Một số hệ thống tên lửa siêu thanh với các khả năng khác nhau đang được phát triển cho các lực lượng vũ trang Mỹ. Những mẫu đầu tiên đang trong giai đoạn thử nghiệm bay, tuy nhiên, chương trình đang đối mặt với nhiều khó khăn và tương lai vẫn chưa chắc chắn.
Các vấn đề bức bách
Chương trình siêu thanh của Mỹ hiện đang tập trung phát triển một số lượng lớn các hệ thống tên lửa cho các lực lượng mặt đất, không quân và hải quân. Chương trình siêu âm Mỹ hiện liên quan đến 2 thiết kế chính là tên lửa hành trình phóng từ trên không AGM-183A ARRW (Air-Launched Rapid Response Weapon) và tổ hợp vũ khí siêu âm tầm xa LRHW (Long-Range Hypersonic Weapon) Dark Eagle. ARRW đã được thử nghiệm bay, còn hệ thống LRHW vẫn chỉ đang chuẩn bị.
ARRW chưa bao giờ hoàn thành chương trình bay thử nghiệm, ảnh hưởng tiêu cực đến tiến độ của dự án, tức là trì hoãn việc bắt đầu trang bị cũng như toàn bộ hướng nghiên cứu siêu âm nói chung. Dự án LRHW mặc dù đã có một số bước tiến nhưng vẫn chưa thể hiện được khả năng của nó. Trong lĩnh vực siêu thanh, Mỹ vẫn tụt hậu so với Nga và Trung Quốc và sự thất bại trong các dự án của Mỹ có thể dẫn đến sự nới rộng khoảng cách.
Thất bại trên không
Thành công lớn nhất trong số các dự án của Mỹ hiện nay được thể hiện qua dự án tên lửa phản ứng nhanh phóng từ trên không AGM-183A ARRW. Loại tên lửa này đã được thử nghiệm bay nhằm kiểm nghiệm các đặc tính, tuy nhiên, vẫn chưa đáp ứng được mong muốn. Các chuyến bay thử nghiệm của ARW-183A bắt đầu vào năm 2019. Máy bay B-52H đã mang tên lửa dưới cánh và thu thập các dữ liệu cần thiết, nhưng thử nghiệm đã không diễn ra. Cho đến cuối năm 2020, sáu phi vụ như vậy đã được thực hiện, nhằm thu thập số liệu cần thiết và chuẩn bị cho các sự kiện tiếp theo.
Nỗ lực phóng tên lửa ARRW được lên kế hoạch vào ngày 5/4/2021. Máy bay mang đã tiến hành mọi thủ tục cần thiết, chuẩn bị tên lửa, nhưng không thể thả được. Lý do cho điều này và bản chất của các vấn đề gặp phải không được tiết lộ. Vào tháng 5, một chuyến bay thử khác đã diễn ra, mục đích là để kiểm tra hệ thống điều khiển vũ khí của máy bay mang các thiết bị của tên lửa. Ở cách rất xa căn cứ, B-52H đã nhận được thông tin cần thiết và chuẩn bị tên lửa để phóng.
Lần phóng thử nghiệm tiếp theo của ARW-183A được lên kế hoạch vào ngày 28/7/2021. Trong cuộc thử nghiệm này, máy bay ném bom đã hoàn thành thành công mọi thủ tục chuẩn bị phóng và sau đó nhả tên lửa. Vì một lý do nào đó không rõ, động cơ tên lửa không kích hoạt, tên lửa rơi xuống đại dương. Lần phóng thử cuối cùng diễn ra vào ngày 15/12 và cũng không thành công. Do lỗi không xác định, quá trình chuẩn bị đã bị gián đoạn, chiếc B-52H quay trở lại căn cứ với một quả tên lửa dưới cánh.
Vấn đề về tiến độ
Lịch trình dự án ARRW là trong năm 2021, một số vụ phóng thử nghiệm phải được diễn ra, bao gồm việc thực hiện thành công thử nghiệm bay và hạ gục mục tiêu huấn luyện. Sau đó, trong năm 2022 có kế hoạch mua lô 12 tên lửa sản xuất loạt đầu tiên cho các thử nghiệm tiếp theo. Năm 2023, hoặc sau đó, Lầu Năm Góc sẽ triển khai sản xuất loạt và đưa AGM-183A vào trang bị. Phần đầu tiên của những kế hoạch này đã bị cản trở. Bất chấp mọi nỗ lực, các chuyến bay thử nghiệm đều thất bại.
Việc tìm kiếm và khắc phục các sự cố kỹ thuật sẽ mất một thời gian, và sau đó cần phải tiến hành một giai đoạn bay thử nghiệm mới. Đồng thời phải hoàn thành tốt chương trình bay thử theo kế hoạch ban đầu. Tùy thuộc vào bản chất của các vấn đề được xác định và mức độ phức tạp của việc khắc phục chúng, AGM-183A có thể mất ít nhất vài tháng để hoàn thành. Tiếp theo, mất một thời gian cho giai đoạn thử nghiệm tiếp theo. Khó có khả năng các công trình này sẽ đáp ứng được tiến độ đã được phê duyệt và việc khởi động sản xuất vào cuối năm tài chính 2022 là khó có thể.
“Đại bàng xám” Lục quân
Công việc thiết kế hệ thống tên lửa siêu thanh dành cho lực lượng mặt đất Dark Eagle đã được hoàn thành, hiện đang được chuẩn bị cho thử nghiệm bay. Các cuộc thử nghiệm cần thiết đối với các thành phần và phương tiện khác nhau của tổ hợp đã được thực hiện, bao gồm cả việc lập kế hoạch đầu đạn siêu thanh. Tháng 9/2021, một đơn vị lục quân đã được bàn giao một tổ hợp LRHW thử nghiệm. Đây là hai bệ phóng được kéo bằng xe, một đài chỉ huy thống nhất AFATDS 7.0 và một số container vận chuyển-phóng với mẫu tên lửa.
Theo kế hoạch hiện tại, vụ phóng tên lửa siêu thanh đầu tiên LRHW thí nghiệm sẽ diễn ra trong vài tuần hoặc vài tháng tới. Trong suốt năm 2022, Lầu Năm Góc sẽ tiến hành một loạt các chuyến bay thử nghiệm, để xác nhận các đặc điểm thiết kế và khả năng của tên lửa. Với việc thực hiện thành công các kế hoạch đó, năm 2023 việc triển khai LRHW trong quân đội sẽ bắt đầu bằng việc tổ chức thực nghiệm chiến đấu.
Ngày chính xác của chuyến bay đầu tiên của tên lửa LRHW vẫn chưa được công bố. Tuy nhiên, thời gian thử nghiệm bay và các thử nghiệm khác là một vấn đề đáng ngờ. Tất cả các hoạt động phóng và sản xuất vào năm 2022-23 sẽ chỉ được hoàn thành khi không có vấn đề nghiêm trọng về kỹ thuật hoặc cố hữu khác. Nếu không, lịch trình của Dark Eagle cũng sẽ cần phải điều chỉnh.
Đối với dự án LRHW, thực tế là các thành phần có sẵn và đã qua sử dụng được sử dụng rộng rãi như một phần của tổ hợp mới. Vì vậy, nó bao gồm một đài chỉ huy thống nhất, các bệ phóng được chế tạo trên các xe sơ mi rơ moóc nối tiếp, đầu đạn dự kiến Common-Hypersonic Glide Body (C-HGB) đã qua các cuộc thử nghiệm bay vào năm 2017 và 2020. Tuy nhiên, việc sử dụng thành phẩm chưa đủ để đảm bảo thành công. Tổ hợp vũ khí ARRW cũng được chế tạo bằng các thành phần đã có, nhưng điều đó không giúp ích gì cho nó trong quá trình thử nghiệm. Liệu LRHW có xoay xở để không đối mặt với những vấn đề tương tự hay không là một câu hỏi lớn.
Tương lai khó đoán định
Chương trình siêu âm của Mỹ đã có một số tiến bộ, nhưng cũng có những khó khăn nghiêm trọng. Nhiều dự án vũ khí đang được phát triển cùng một lúc, và một số trong số đó đã bước sang vào giai đoạn thử nghiệm chính thức, có thể coi là một thành công. Tuy nhiên, thành công này bị lu mờ bởi những thách thức trong các cuộc thử nghiệm và tiến độ thời gian. Khả năng hoàn thành các dự án ARRW và LRHW đúng hạn liên tục giảm.
Chương trình siêu âm của Mỹ vẫn còn nhiều khó khăn, chưa có mẫu vũ khí siêu thanh mới nào được đưa vào trang bị và việc phát triển chúng đang gặp phải những vấn đề nghiêm trọng. Các vấn đề của cả hai dự án có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các diễn biến khác và làm trầm trọng thêm tình trạng chung của toàn bộ hướng đi. Các đối thủ địa chính trị đã tạo ra các hệ thống tương tự và đưa chúng vào trực chiến. Thời gian sẽ trả lời liệu Lầu Năm Góc và ngành công nghiệp có thể đối phó với mọi vấn đề và thu hẹp khoảng cách hiện có hay không.
T.P