Nga đã vượt qua Triều Tiên và Iran để trở thành quốc gia bị trừng phạt nhiều nhất thế giới, chỉ trong vòng 10 ngày, kể từ khi Moscow mở chiến dịch quân sự ở Ukraine.
Sau hàng loạt hành động của Mỹ và các đồng minh ở châu Âu bắt đầu từ ngày 22/2, Nga giờ đã trở thành mục tiêu của 2.778 lệnh trừng phạt mới, nâng tổng số lệnh trừng phạt lên hơn 5.530; theo công ty dữ liệu về lệnh trừng phạt toàn cầu Castellum.ai. Như vậy, Nga đã vượt qua Iran – nước đang hứng chịu 3.616 lệnh trừng phạt trong vòng một thập kỷ qua vì chương trình hạt nhân của họ.
Sức ép mà Nga phải gánh chịu thậm chí còn tăng lên mỗi ngày. Trong khoảng thời gian cuối tuần trước, hãng America Express và Netflix đã gia nhập danh sách các công ty ngừng hoặc tạm ngừng hoạt động kinh doanh tại Nga. Một số công ty làm như vậy là bởi lo sợ bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm vận, trong khi số khác hành động tự nguyện – tức họ quyết định làm như vậy mặc dù không có trách nhiệm về mặt pháp lý.
“Đây là một cuộc chiến tranh hạt nhân tài chính và những lệnh trừng phạt lớn nhất trong lịch sử” – Peter Piatetsky, cựu quan chức Bộ Tài chính Mỹ dưới thời chính quyền Obama và Trump, nhận định – “Nga từ chỗ là một phần của nền kinh tế toàn cầu đã trở thành mục tiêu đơn lớn nhất của các lệnh trừng phạt toàn cầu chỉ trong vòng chưa đầy 2 tuần lễ.”
Các đòn trừng phạt nhằm vào Nga cho thấy sự đoàn kết khó tin giữa Mỹ và các đồng minh khi phản ứng trước chiến dịch quân sự đặc biệt mà Tổng thống Nga Vladimir Putin phát động, và sự quyết tâm của họ trong việc sử dụng sức mạnh kinh tế để gây sức ép cho Moscow. Nó cũng cho thấy sự do dự của các quốc gia này trong việc điều động binh sĩ tới giúp Ukraine, một nước không phải thành viên của NATO.
Cuối tuần qua, Tổng thống Putin nói rằng các lệnh trừng phạt mới “không khác gì một lời tuyên chiến”.
Sau Nga và Iran, danh sách các quốc gia bị trừng phạt nhiều nhất trên thế giới bao gồm Syria, Triều Tiên, Venezuela, Myanmar và Cuba. Các lệnh trừng phạt này bao gồm đòn trừng phạt nhằm vào cá nhân, công ty và thậm chí còn hạn chế hoạt động của các du thuyền và máy bay…
Nhiều đòn trừng phạt mà Mỹ áp với Nga trước khi chiến sự ở Ukraine bùng nổ là với lý do Moscow can thiệp vào kỳ bầu cử năm 2016 của Mỹ. Phần lớn các lệnh trừng phạt nhằm vào Nga kể từ sau ngày 22/2/2022 là nhằm vào cá nhân, tổng cộng là 2.427 người, theo Castellum, ngoài ra còn có 343 thực thể, thường là các công ty hoặc cơ quan chính phủ.
Quốc gia đưa ra đòn trừng phạt nhằm vào Nga nhiều nhất chính là Thụy Sĩ, với hơn 568 lệnh trừng phạt, trong khi EU áp 518 lệnh trừng phạt, Pháp là 512. Mỹ áp 234 lệnh trừng phạt nhằm vào Nga.
Dữ liệu mới cũng cho thấy một trong những điều bất ngờ lớn nhất, đó là các quốc gia châu Âu trước đây vốn rất do dự khi áp lệnh trừng phạt với nước khác, thì nay lại dẫn đầu, thậm chí còn vượt Mỹ trong một số trường hợp. Nhiều quan chức cấp cao nói rằng, một ví dụ điển hình chính là quyết định loại một số ngân hàng Nga ra khỏi hệ thống tin nhắn tài chính SWIFT.
Giới chuyên gia dự báo rằng lệnh trừng phạt nhằm vào Nga sẽ còn tăng, bởi Tổng thống Putin đến nay vẫn chưa có động thái gì. Phát biểu trên kênh CNN hôm Chủ nhật tuần trước, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nói rằng Mỹ và các đối tác đang tìm cách “hành động chung để cấm dầu xuất khẩu của Nga, cùng lúc vẫn đảm bảo được nguồn cung dầu hợp lý trên các thị trường thế giới.”
“Đây chắc chắc là chiến dịch trừng phạt lớn nhất trong lịch sử” – Edward Fishman, người từng làm việc trong văn phòng áp lệnh trừng phạt của Bộ Ngoại giao Mỹ dưới thời Obama, nói – “Với mỗi sự gia tăng trừng phạt, sẽ ngày càng có thêm nhiều người nhận ra rằng duy trì một mối quan hệ với Nga là điều thách thức khi ông Putin còn nắm quyền.”
T.P