Khi có thông tin xác nhận Chủ tịch Hạ viện Mỹ Pelosi sắp thăm Đài Loan (Trung Quốc), phía Trung Quốc đã phản ứng gay gắt, tuyên bố không cho phép ai vượt lằn ranh đỏ. Lầu Năm Góc nói, họ đã điều máy bay và tàu chiến để bảo đảm an toàn cho bà Pelosi.
Trung Quốc nổi giận, vạch ra giới hạn cho Mỹ
Hôm 1/8 Trung Quốc tuyên bố sẽ có “hành động cứng rắn, mạnh mẽ” để phản ứng lại việc Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi dự kiến tới Đài Loan. Tuyên bố đưa ra trong bối cảnh leo thang cuộc chiến ngôn từ qua lại giữa hai bên.
Đại diện của Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc Trương Quân lên tiếng ngay sau khi Nhà Trắng có vẻ thay đổi quan điểm đối với chuyến thăm dự kiến của bà Pelosi tới Đài Loan (Trung Quốc). Nhà Trắng cho rằng Mỹ “sẽ không để cho Trung Quốc hăm dọa”.
Đại sứ Trương Quân nói: “Chuyến thăm nay mang tính khiêu khích và nếu bà Pelosi nhất quyết thực hiện thì Trung Quốc sẽ thực hiện các biện pháp cứng rắn và mạnh mẽ để bảo vệ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ của chúng tôi… Chúng tôi không cho phép ai vượt lằn ranh đỏ này”.
Sự đồng thuận trong nước Mỹ vào phút chót
Chủ tịch Pelosi dự kiến sẽ ở qua đêm trên đảo Đài Loan hôm 2/8. Bloomberg đưa tin, bà theo kế hoạch sẽ gặp gỡ nhà lãnh đạo của Đài Loan (Trung Quốc) – bà Thái Anh Văn vào hôm 3/8.
Nhà Trắng trước đó cảnh báo về chuyến thăm của Chủ tịch Hạ viện Mỹ. Tổng thống Mỹ Joe Biden 2 tuần trước có nói rằng quân đội Mỹ không coi chuyến thăm đó là một ý tưởng hay. Tuy nhiên chiều 1/8 (giờ Mỹ), Phát Ngôn viên An ninh Quốc gia của Nhà Trắng – ông John Kirby đã đưa ra các bình luận thể hiện sự thay đổi giọng điệu về chuyến thăm đó.
Ông Kirby nói: “Chúng tôi sẽ không mắc bẫy hoặc sa đà vào cuộc tranh cãi qua lại. Đồng thời, chúng tôi không để cho bản thân bị hăm dọa”.
Phát ngôn viên Kirby bổ sung: “Không có lý do gì để Bắc Kinh biến một chuyến thăm dự kiến như vậy, vốn nhất quán với chính sách dài lâu của Mỹ, thành một dạng khủng hoảng”.
Ông Kirby tái khẳng định rằng chuyến thăm này không phải là một nỗ lực đe dọa Trung Quốc hay là chỉ dấu cho một sự thay đổi trong chính sách “một Trung Quốc” của Mỹ đối với Đài Loan (Trung Quốc).
Cũng trong ngày 1/8, ông Kirby nói với CNN như sau: “Không hiếm lãnh đạo Quốc hội Mỹ sang thăm Đài Loan”. Theo ông, chuyến thăm này là nhằm “duy trì chính sách của chúng tôi, và nhất quán với sự ủng hộ mà chúng tôi dành cho Đài Loan”.
Phát biểu tại Liên Hợp Quốc, Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken nói rằng “nếu Trung Quốc cố gắng tạo ra một dạng khủng hoảng nào đó hoặc leo thang căng thẳng, điều đó sẽ hoàn toàn là do phía Bắc Kinh”.
Ông Blinken nói thêm: “Chúng tôi không biết Chủ tịch Pelosi định làm gì nhưng đó hoàn toàn là quyết định của bà ấy và và chúng tôi tôn trọng quyết định đó theo cách này hay cách khác”.
Việc các quan chức Mỹ thể hiện sự đoàn kết trong vấn đề này xuất hiện sau khi có những quan ngại cho rằng chuyến thăm tạo ra nhiều rủi ro hơn là lợi ích.
Trung Quốc trước sức ép nói thật, làm thật?
Yawei Liu – Giám đốc Chương trình Trung Quốc tại Trung tâm Carter có trụ sở ở Atlanta đồng quan điểm. Ông nói, các nhà lãnh đạo Trung Quốc muốn tránh bị hiểu là chỉ đưa ra các đe dọa trống rỗng, đặc biệt là liên quan đến Đài Loan (Trung Quốc).
“Họ nghĩ: Chúng ta sẽ phải làm gì đó có ý nghĩa để không gây ra ấn tượng mình chỉ là hổ giấy”.
Bonnie Glaser – người đứng đầu chương trình châu Á của Quỹ Marshall Đức, nhận định rằng Đài Loan (Trung Quốc) sẽ có khả năng hứng chịu các hậu quả đó.
Bà Glaser đánh giá xác suất Trung Quốc thực hiện một loạt các hành động quân sự, kinh tế và ngoại giao là không lớn. Tuy nhiên, bà phán đoán, có khả năng Trung Quốc sẽ tìm cách trừng phạt Đài Loan (Trung Quốc) bằng vô số cách. Nhưng bà vẫn đánh giá, xác suất chiến tranh và xung đột nghiêm trọng là ở mức thấp.
Kể từ khi Mỹ ban hành Đạo luật đi lại với Đài Loan (Trung Quốc) vào năm 2018, đã có hơn 20 chuyến đi của các quan chức Mỹ tới Đài Loan. Tuy nhiên, chuyến thăm của bà Pelosi sẽ là chuyến đầu tiên do một đương kim Chủ tịch Hạ viện Mỹ thực hiện kể từ năm 1997.
Chủ tịch Hạ viện Mỹ là nhân vật số 2 có tiềm năng trở thành Tổng thống Mỹ, chỉ sau Phó Tổng thống.
Lầu Năm Góc cho hay, họ đã gửi máy bay và tàu chiến tới khu vực quanh đảo Đài Loan trước chuyến thăm dự kiến của bà Pelosi.
T.P