Giới quan sát cho rằng Trung Quốc đang từng bước gia tăng ảnh hưởng ở nam Thái Bình Dương khiến Mỹ và các đồng minh lo ngại.
Tờ South China Morning Post ngày 1.9 dẫn lời giới chuyên môn cho rằng việc Trung Quốc hỗ trợ tài chính xây hàng loạt tháp viễn thông ở Quần đảo Solomon, cùng với việc quốc đảo này cấm tàu hải quân nước ngoài, cho thấy ảnh hưởng của Bắc Kinh ở Nam Thái Bình Dương ngày càng sâu sắc.
Thủ tướng Quần đảo Solomon hôm 30.8 thông báo nước này tạm ngưng các chuyến thăm của tàu hải quân nước ngoài cho đến khi “sửa đổi cơ chế quốc gia” hiện tại đối với các tàu quân sự.
Thông cáo được đưa ra sau khi một tàu tuần duyên của Mỹ và một tàu hải quân của Anh không thể cập cảng tại Quần đảo Solomon. Thủ tướng Quần đảo Solomon Sogavare khẳng định rằng quy trình chứng nhận gặp trì hoãn.
Quyết định cấm tàu hải quân nước ngoài ghé thăm được đưa ra chỉ vài tuần sau khi hãng Huawei Technologies của Trung Quốc và nhà thầu China Habour Engineering ký thỏa thuận với Quần đảo Solomon về việc xây 161 tháp viễn thông di động tại đảo quốc này.
Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc sẽ cho vay 448,9 triệu nhân dân tệ (1.526 tỉ đồng) trong 20 năm với lãi suất 1%. Đợt đầu sẽ có 48 tháp hoàn tất vào năm tới, trước khi Quần đảo Solomon tổ chức sự kiện thể thao 2023 Pacific Games lần đầu vào tháng 11.
Lời cảnh tỉnh
Những sự việc trên dường như khiến phương Tây lo ngại về vị trí của mình ở nam Thái Bình Dương và vai trò ngày càng nổi bật của Trung Quốc.
Theo ông Carl Thayer, giáo sư danh dự tại Đại học New South Wales ở Úc, việc cấm tàu hải quân có thể cho thấy Thủ tướng Sogavare đã mệt mỏi với những áp lực xoay quanh thỏa thuận với Trung Quốc vào tháng 4.
Mỹ và Úc cho rằng thỏa thuận trên sẽ gây bất ổn trong khu vực. Nam Thái Bình Dương từ lâu đã là khu vực chiến lược của Mỹ, quốc gia có các vùng lãnh thổ tại những khu vực như Guam và Hiệp ước Liên kết tự do với Micronesia, Quần đảo Marshall và Palau.
Sau khi Thế chiến 2 kết thúc, chính phủ Mỹ qua các nhiệm kỳ không tập trung nhiều vào nam Thái Bình Dương, trong khi viện trợ và đầu tư khu vực chủ yếu do Úc và New Zealand. Tuy nhiên, điều đó đã thay đổi khi ảnh hưởng của Trung Quốc gia tăng.
Việc đặt chân ở Quần đảo Solomon sẽ giúp Trung Quốc kiểm soát các tuyến hàng hải và “cắt đứt” các đồng minh của Mỹ ở nam Thái Bình Dương, theo ông Malcolm Davis, nhà phân tích chiến lược quốc phòng tại Viện chính sách chiến lược Úc ở Canberra.