Tổng thống Philippines nói “luôn trăn trở” về Biển Đông, song cho biết không có giải pháp quân sự cho căng thẳng trên vùng biển này.
“Vấn đề này khiến tôi trăn trở hầu hết thời gian, bất kể đêm hay ngày”, Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos phát biểu tại phiên đối thoại hội nghị thường niên của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) ngày 18/1.
Theo ông, tình hình Biển Đông “liên tục thay đổi”, buộc ông, với tư cách tổng tư lệnh lực lượng vũ trang Philippines, phải “nhận thức rõ để có thể phản ứng phù hợp”. Theo ông, Philippines đang “ở tuyến đầu, đối mặt với một cường quốc quân sự đang lên, đồng thời là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới”, dường như ám chỉ Trung Quốc.
Mỹ và các đồng minh đang tăng cường tuần tra trên Biển Đông để đối phó với sức ép ngày càng tăng của Trung Quốc tại khu vực. Một số nước, đặc biệt là Nhật Bản, đã tăng ngân sách quốc phòng. Nhưng ông Marcos tuyên bố chạy đua vũ trang không phải là một lựa chọn với Philippines.
“Chúng tôi hiện không có tiềm lực kinh tế để phát triển sức mạnh quân sự ngang với Mỹ hay Trung Quốc”, Tổng thống Philippines cho hay. “Giải pháp cho vấn đề Biển Đông sẽ không mang tính chất quân sự, và nếu liên quan đến quân sự, đó không phải là giải pháp”.
Ông cũng cho rằng chiến sự Ukraine đang ảnh hưởng đến an ninh lương thực và năng lượng toàn cầu, đến “những nơi xa xôi, trong đó có Philippines”. “Một cuộc xung đột quân sự tương tự ở Biển Đông sẽ là thảm họa đối với phần còn lại của thế giới”, Tổng thống Marcos nhấn mạnh.
Khi được hỏi ông có nêu vấn đề Biển Đông với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong chuyến thăm cấp nhà nước đầu tiên tới Bắc Kinh hồi đầu tháng hay không, Tổng thống Marcos cho hay đó là “vấn đề quan trọng và không thể né tránh”.
Quan hệ Trung Quốc và Philippines từng căng thẳng vì tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông, đặc biệt là bãi cạn Scarborough. Trung Quốc đơn phương vẽ ra “đường 9 đoạn” đòi yêu sách chủ quyền phi lý với gần như toàn bộ diện tích Biển Đông.
Trong chiến dịch tranh cử, ông Marcos từng tuyên bố sẽ đàm phán một thỏa thuận với Bắc Kinh để giải quyết tranh chấp ở Biển Đông. Nhưng ông cũng khẳng định sẽ áp dụng phán quyết năm 2016 của Tòa Trọng tài Thường trực về vấn đề Biển Đông, đồng thời cam kết chính quyền của ông “không thỏa hiệp về vấn đề chủ quyền”.
Ông Marcos cho biết căng thẳng gia tăng với Trung Quốc tại Biển Đông đã hâm nóng mối quan hệ đồng minh giữa Philippines và Mỹ. Tuy nhiên, ông nói điều này không đồng nghĩa Manila sẽ chọn phe trong căng thẳng Washington – Bắc Kinh, dù mối quan hệ với Mỹ vẫn “mạnh mẽ”.
“Tôi không làm việc cho Trung Quốc, tôi không làm việc cho Mỹ. Tôi làm việc cho Philippines”, Tổng thống Marcos khẳng định.