Một trợ lý của Tổng thống Zelensky cho biết các quan chức Ukraine đã được chỉ bảo: ‘Đừng mua bất cứ thứ gì. Đừng nghỉ phép. Chỉ cần ngồi vào bàn làm việc và im lặng để tránh lộ vẻ tham nhũng’.
Theo tạp chí Time (Mỹ), một trợ lý của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố chính phủ đã bị “tổn hại danh tiếng” trên trường thế giới vì những nỗ lực chậm chạp trong cuộc chiến chống tham nhũng.
Tham nhũng đã ăn sâu vào suy nghĩ công chúng
Simon Shuster, một nhà báo thâm niên của tạp chí Time (Mỹ), viết về trải nghiệm của mình khi theo chân Tổng thống Zelensky và đoàn đại biểu Ukraine trở lại Kiev sau chuyến thăm Mỹ vào tháng 9 vừa qua để kêu gọi viện trợ.
Ông Shuster kể ở Washington, phái đoàn Ukraine phải đối mặt với “những lời kêu gọi khẩn thiết ông Zelensky phải chống tham nhũng ngay trong chính phủ của ông. Và sự nhiệt tình kêu gọi cũng đang phai nhạt dần trước một cuộc chiến không có hồi kết”.
Nhà báo Shuster cho biết thêm, ngay trong lòng công chúng Ukraine cũng xuất hiện sự khó chịu vì những người có sẵn tiền đôi khi cũng hối lộ để tránh đi quân dịch. Những trường hợp như vậy “trở nên phổ biến vào cuối mùa hè, đến mức vào ngày 11-8-2023, Tổng thống Zelensky đã sa thải những người đứng đầu các văn phòng tuyển quân ở mọi vùng của đất nước”.
Quyết định này nhằm thể hiện cam kết của ông Zelensky trong việc chống tham nhũng. Nhưng theo một quan chức quân sự cấp cao Ukraine, động thái này đã phản tác dụng, vì việc tuyển quân gần như bị đình trệ nếu không có lãnh đạo.
Ngay việc tìm người thay thế các quan chức bị sa thải cũng khó khăn, một phần do danh tiếng của các văn phòng tuyển quân đã bị nhuốm bẩn.
“Ai muốn làm công việc đó? – một sĩ quan gay gắt chất vấn nhà báo – Nó giống như việc bạn đeo một tấm biển sau lưng ghi: Tham nhũng”.
Tham nhũng chỉ là cớ để đồng minh cắt tài trợ?
Nhà báo Shuster lưu ý rằng là nguồn viện trợ quân sự chính cho Ukraine, Nhà Trắng “đã chuẩn bị một danh sách cải cách chống tham nhũng buộc Ukraine thực hiện”.
“Đây không phải là những gợi ý, mà đúng hơn là điều kiện”, một trong những trợ lý thân cận của ông Zelensky nói.
Tổng thống Zelensky đã sa thải Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Oleksiy Reznikov để đáp lại những lo ngại của Mỹ về vấn nạn tham nhũng, sau khi ông Reznikov bị nghi có hành vi tham nhũng ngay trong bộ của ông.
Hai trợ lý của Tổng thống Zelensky khẳng định ông Reznikov không liên quan, “nhưng Bộ Quốc phòng đã tham nhũng từ các nguồn cung ứng hậu cần cho quân đội, đến cả trứng ăn cho binh lính. Ông (Reznikov) không giữ được trật tự trong bộ của mình”.
Nhà báo Shuster kể tiếp: “Giữa sức ép phải loại bỏ tận gốc tham nhũng, cá nhân tôi giả định rằng – dù hơi ngây thơ – các quan chức ở Ukraine sẽ suy nghĩ kỹ trước khi nhận hối lộ hoặc ăn cắp ngân quỹ nhà nước. Nhưng khi tôi nói điều này với một trợ lý hàng đầu của tổng thống vào đầu tháng 10, ông ấy đã hỏi tôi tắt máy ghi âm chưa để trả lời thoải mái hơn”.
Và sau đó ông ta kể: “Simon Shuster, anh nhầm rồi. Mọi người đang ăn cắp như thể không có ngày mai”.
Quan chức này cũng cho rằng việc sa thải bộ trưởng quốc phòng không có tác dụng như kỳ vọng, vì diễn ra quá lâu và gây thiệt hại về danh tiếng.
Nhà báo tạp chí Time nhận xét rằng ngay cả những người lính Ukraine ở mặt trận cũng bắt đầu đưa ra những trò đùa không hay ho về “những quả trứng của Reznikov”, một phép ẩn dụ mới khi đề cập đến tham nhũng.
Khi nhà báo Shuster hỏi về vấn đề tham nhũng, Tổng thống Zelensky thừa nhận tác động tiêu cực của nạn tham nhũng đối với sức mạnh của Ukraine cũng như các mối quan hệ của Kiev với các đối tác nước ngoài. Ông Zelensky vẫn đảm bảo chống tham nhũng là một trong những ưu tiên hàng đầu của ông.
Tổng thống Ukraine cũng bộc lộ suy nghĩ rằng một số đồng minh nước ngoài có vẻ phóng đại vấn đề tham nhũng, vì “điều đó cho họ cái cớ để cắt hỗ trợ tài chính”.
“Thật không đúng khi họ che đậy sự thất bại trong việc giúp đỡ Ukraine bằng cách đưa ra những cáo buộc này” – ông Zelensky nói.
T.P