Sau gần một tháng diễn ra cuộc bầu cử ở Đài Loan, giờ đây các nhà lãnh đạo, các nhà nghiên cứu trên thế giới đã có thời gian, thông tin đầy đủ để đánh giá về kết quả. Theo đại đa số ý kiến thì đây là “tấm gương” cho các cuộc bầu cử sẽ diễn ra trong năm 2024.
Đương nhiên, Trung Quốc sẽ có quan điểm ngược lại. Đại Lục sẽ cho rằng, đây chỉ có thể là “gương xấu, gương mờ”, vì nó trái với ý của Bắc Kinh.
Như quý độc giả đã biết, năm 2024 được coi là năm của các cuộc bầu cử. Nói thế cũng có thể hiểu là năm của các tranh giành địa vị, vai trò thống trị, cạnh tranh giữa các trào lưu tư tưởng, khuynh hướng. Chọn đúng người tài năng đứng đầu đất nước có thể xoay chuyển lịch sử của một dân tộc, tác động không nhỏ đến trật tự thế giới vốn đang có nhiều bất ổn.
Điều đó càng đúng hơn bởi năm nay có những cuộc bầu cử rất quan trọng – mở đầu là ở Hòn đảo Đài Loan, tiếp theo là các quốc gia lớn như Nga, Mỹ, EU…Nhân vật chóp bu ngồi lên “ngai vàng” sẽ có tiếng nói quyết định đến chiến tranh, hòa bình, đường lối kinh tế, đối ngoại. Những đòn trừng phạt kinh tế và những nước cờ hóc hiểm trong làm ăn sẽ thay đổi và không tránh khỏi những bất ngờ đối với đối phương.
Trở lại vấn đề đã nêu ở phần đầu, vì sao lại nói cuộc bầu cử ở Đài Loan với thắng lợi của Đảng Dân chủ tiến bộ (DPP) là “tấm gương”. Có thể nói vắn tắt là: Cuộc bầu cử đã cho người dân nhìn thấy sức mạnh của dân ý Toàn bộ quá trình bầu cử đã được tiến hành rất tốt, rất chuyên nghiệp và có trình tự.
Người dân Đài Loan gói gọn trong bốn chữ: “Chính đáng, hợp lệ”. Từ cách đếm phiếu và thiết kế chương trình máy tính tiên tiến, giúp thu thập phiếu bầu đến tốc độ kiểm phiếu (hơn 14 triệu phiếu bầu) và công bố kết quả bầu cử Tổng thống chỉ trong vòng 2 đến 3 giờ. Thật là một kỳ tích! Hầu như không có kiện cáo sau bầu cử.
Xin lưu ý, tất cả các cuộc bỏ phiếu đều được thực hiện bằng tay. Cử tri phải quay lại khu vực bầu cử ban đầu của mình. Bất kể họ làm việc ở đâu đều phải trở về quê hương của mình để bỏ phiếu. Không chấp nhận bỏ phiếu điện tử, bỏ phiếu qua bưu điện.
Xem ra có vẻ “thô sơ” nhưng cuộc bầu cử này chứng tỏ một điều, hình thức một người, một phiếu là rất ưu biệt, có thể cổ vũ người dân bày tỏ nguyện vọng.
Bây giờ chúng tôi xin nói tới vấn đề chính trị. Cuộc bầu cử ở Đài Loan là “tấm gương” bởi vì, cử tri vùng lãnh thổ này đã bầu ra một chính phủ phù hợp với các giá trị phổ quát, và phù hợp với định hướng của Phương Tây, nhiều quốc gia thuộc phe phương Tây, đặc biệt là các nước ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Theo ông Hà Lương Mậu – người làm truyền thông cấp cao gốc Hoa –cuộc bầu cử ở Đài Loan có nhiều kinh nghiệm tốt cho các cuộc bầu cử dân chủ trên toàn thế giới. Ông Hà nói: “Đài Loan đã thành công trong cuộc bầu cử dân chủ mỗi người một phiếu và có thể chuyển giao quyền lực rất hòa bình. Nhiều quốc gia ghen tị với điều đó, kể cả một số quốc gia dân chủ lâu năm. Họ sẽ cảm thấy rằng lần này cử tri Đài Loan đã làm rất tốt. Cộng đồng quốc tế cũng có thể thấy rằng hoá ra người Hoa cũng có thể tổ chức cuộc bầu cử dân chủ ở cấp độ này”.
Điều cốt lõi nhất, với sự thắng cử của Đảng DPP và cá nhân ông Lại Thanh Đức, quyết tâm “thống nhất Đài Loan” bằng vũ lực của chính quyền Bắc Kinh sẽ giảm, nếu không muốn nói là tiêu tan.
Xin nói ngay rằng, lâu nay việc đe dọa tấn công Đài Loan vũ lực chỉ là một chiến thuật tuyên truyền, hăm dọa của Bắc Kinh. Người ta đã đe dọa đánh Đài Loan từ 75 năm nay rồi (tính từ năm 1949). Nhưng đến hiện tại nó vẫn chỉ là “con ngáo ộp”.
Việc ba nhiệm kì liên tiếp ứng cử viên Đảng DPP đắc cử Tổng thống không những không làm tăng nguy cơ tấn công vũ trang của Bắc Kinh vào Đài Loan mà còn thật sự làm giảm nguy cơ này. Lí do thì dễ thấy, vì Đảng Dân Tiến thân Mỹ, thân Nhật Bản, thân phương Tây. Khi Dân Tiến tiếp tục nắm quyền thì Mỹ sẽ dốc sức tài trợ cho vũ khí của Đài Loan. Từ đó sẽ bớt rủi ro. Bắc Kinh sẽ bớt hung hăng.
Giả sử vừa qua người của Quốc Dân Đảng lên nắm quyền thì nguy cơ Đài Loan bị sáp nhập sẽ rất lớn. Bởi vì Hoa Kỳ sẽ lo lắng rằng trong số các quan chức cấp cao trong Quốc Dân Đảng có những thành viên thân cộng, hoặc làm gián điệp và họ sẽ bán một số thông tin như thông số vũ khí của Hoa Kỳ cho Bắc Kinh.
Tuy DPP chiến thắng nhưng dân chủ không bị khép lại. Đài Loan có thể tiến tới “ba đảng cùng trị” trong tương lai. Đó chính là một giá trị. Mặc dù DPP chiến thắng nhưng nhìn từ bên ngoài và kết quả của cuộc cạnh tranh này, tín hiệu cho thấy giới trẻ không hoàn toàn hài lòng với việc Đảng Dân chủ Tiến bộ (DPP) nắm quyền.
Phải chăng là do lâu nay DPP chưa quan tâm đúng mức đến lớp trẻ? Phải chăng là các chính sách của Đảng này không thiên về những người trẻ tuổi, hoặc nghiêng không rõ ràng? Trong số cử tri trẻ tuổi, nhiều người đã bầu chọn một Kha Văn Triết tương đối trẻ – người có thể phục vụ thế hệ Internet.
Qua bầu cử cũng thấy rõ một điều, Quốc dân đảng, có tuổi đời hàng trăm năm, đã bị gạt ra ngoài lề. Đảng này đã bị “lão hoá”, những người trong đảng cũng lão hoá cùng những ý tưởng lão hoá. Các chính sách của họ, đặc biệt là chính sách xuyên eo biển, chắc chắn không chỉ dừng lại ở già đi mà còn là xấu đi. Vì thế mà Quốc Dân Đảng rớt đài.
Sắp tới Hồng Kông có lẽ sẽ học Đài Loan cách bầu cử này. Đặc biệt phát huy “sức mạnh của dân ý”; độc lập, tự chủ; hướng về người trẻ và tổ chức bầu cử chính đáng, trung thực. Cuộc bầu cử ở Đài Loan một lần nữa chứng minh sức mạnh của một hệ thống dân chủ và quy trình bầu cử lành mạnh.
H.Đ