Để giành thị phần trên toàn cầu, hãng sản xuất ô tô điện Trung Quốc BYD đã khéo léo lách qua các rào cản của châu Âu, Mỹ, tìm các thị trường còn ít cạnh tranh nhưng có nhu cầu cao.
Nhắm tới những nơi “dễ thở”
Trong kế hoạch vươn ra thế giới, ô tô Trung Quốc đối mặt với hàng loạt rào cản tại các thị trường lớn như Mỹ và châu Âu. Mới nhất, chính quyền Tổng thống Joe Biden bắt đầu điều tra cáo buộc ô tô Trung Quốc sản xuất ảnh hưởng đến an ninh quốc gia. Cùng lúc, ở thị trường nội địa, Mỹ nỗ lực hỗ trợ để thúc đẩy ô tô điện trong nước.
Còn ở châu Âu, từ tháng 10/2023, Ủy ban châu Âu đã có cuộc điều tra chống trợ cấp. Cơ quan này nghi ngờ các nhà nhập khẩu xe điện Trung Quốc được hưởng lợi từ các khoản trợ cấp quá mức của nhà nước và bóp méo thị trường tại lục địa già.
Trước xu hướng này, BYD đã hướng đến các khu vực “dễ thở” hơn. Theo hãng tin CNBC, hãng xe điện BYD (có trụ sở tại Thâm Quyến) đã thử nghiệm ở một số thị trường nước ngoài. Rất nhiều nơi đã thành công ngay lập tức, thường chỉ sau một năm thâm nhập.
Bắt đầu từ Thái Lan, chỉ trong một năm, BYD vượt qua Toyota nắm giữ vị trí dẫn đầu về doanh số trong tháng 1/2024. Một năm trước, hãng hoàn toàn không bán một chiếc xe nào sang thị trường này.
Dự kiến cuối năm 2024, nhà máy đầu tiên của BYD bên ngoài Trung Quốc tại Thái Lan sẽ đi vào hoạt động. Một khi vận hành, nhà máy gần như phục vụ toàn bộ khu vực Đông Nam Á. Công ty tư vấn EY dự báo trong thập kỷ tới, thị trường xe điện tại khu vực này sẽ tăng đáng kể lên ít nhất 80 tỷ USD/năm tính theo doanh số.
“Họ đang nhắm tới các quốc gia không có nền công nghiệp ô tô nội địa quá mạnh vì ở đó BYD gần như không phải đối mặt với rào cản pháp lý hay những trở ngại về chính trị”, ông Xiao Feng, một nhà phân tích thị trường ô tô nhận định.
Chiếm 1/3 thị phần Đông Nam Á sau 1 năm
Nhìn rộng ra khu vực Đông Nam Á, chỉ trong thời gian ngắn, BYD đã định vị là thương hiệu xe điện hàng đầu khu vực. Chỉ một năm sau khi thâm nhập, hãng đã thâu tóm hơn 1/3 thị phần xe điện tại đây trong năm 2023. Cụ thể, BYD đã bán 70.000 ô tô điện tại Đông Nam Á, chiếm 35% thị phần, vượt qua cả Tesla.
Trong ngắn hạn, theo nhà phân tích ô tô Canalys, ông Alvin Liu, Đông Nam Á sẽ vẫn là thị trường nước ngoài mạnh nhất của BYD vì công ty này đang theo đuổi mục tiêu tăng lượng xuất khẩu ô tô lên 500.000 chiếc vào năm 2024. Theo ông Liu, giá cả phải chăng chính là yếu tố quan trọng nhất. Hiện các mẫu Dolphin và Atto 3 của BYD đều bán ra ở khu vực này với giá rất cạnh tranh.
Một lợi thế khác của BYD là đa dạng loại xe sử dụng năng lượng mới như xe chạy bằng pin, xe hybrid, trong khi Tesla thường chiếm ưu thế ở các mảng ô tô chạy hoàn toàn bằng pin điện và giá cao. Nhờ có thêm sự lựa chọn về xe hybrid nên BYD có lợi thế hơn ở các thị trường mới nổi khi hạ tầng sạc pin vẫn còn hạn chế.
Để đánh mạnh tại Đông Nam Á, ngoài Thái Lan, công ty này cũng đang đầu tư 1,3 tỷ USD để xây dựng nhà máy sản xuất ô tô điện ở Indonesia vào năm 2024. Đồng thời, BYD cũng có kế hoạch tăng đáng kể số lượng cửa hàng tại Singapore, Philippines.
Mặc dù BYD không chia nhỏ chi tiêu vốn đầu tư theo từng quốc gia, nhưng từng tiết lộ vốn đầu tư liên quan đến ô tô trong 6 tháng đầu năm 2023 là 81,52 tỷ nhân dân tệ (11,33 tỷ USD), gần gấp đôi so với 45,94 tỷ nhân dân tệ cho cả năm 2022.
Về cách thức phân phối, hãng xe Trung Quốc không thực hiện mô hình đại lý trực tiếp như của Tesla mà thường dựa vào các nhà phân phối và đối tác địa phương để bán hàng. Ví dụ, vào cuối năm 2022, BYD đã ký thỏa thuận phân phối với Sime Darby Motors tại Malaysia.
Tiếp cận các thị trường sát sườn Mỹ
Tại thị trường châu Mỹ, tuy phải đối mặt với sự giám sát ngày càng tăng của Mỹ nhưng BYD không ngần ngại góp mặt. Họ hướng tới mở rộng sang Brazil và để mắt đến Mexico, quốc gia sát sườn của Mỹ. Giám đốc điều hành châu Mỹ của BYD – ông Stella Li cho biết, hãng đang xem xét kế hoạch xây dựng một nhà máy ở Mexico vì ở đây lượng xe điện bán ra ngày càng nhiều.
Ông Bill Russo, người sáng lập, Giám đốc điều hành của công ty tư vấn đầu tư Automobileity nhận định, nếu BYD xây dựng một nhà máy ở Mexico đồng nghĩa có thể biến nơi đây trở thành “cửa ngõ vào thị trường châu Mỹ”, vì Mexico đã ký hiệp định thương mại tự do với Mỹ và Canada. Hãng có thể có cơ hội xuất khẩu từ Mexico sang Bắc Mỹ.
Phía Mỹ cũng đang rất cảnh giác trước động thái trên. Ngay tháng 2 vừa qua, chỉ vài tuần sau khi BYD xác nhận sản lượng của hãng vượt Tesla, Liên minh sản xuất của Mỹ đã đưa ra một báo cáo cảnh báo hàng nhập khẩu giá rẻ của Trung Quốc có thể khiến ngành ô tô của Mỹ hết đường sống, kêu gọi Washington sớm chặn hàng nhập khẩu từ Mexico.
Ở châu Âu cùng các thị trường khác, Trung Quốc cũng không bỏ lỡ cơ hội. Cuối năm ngoái, BYD đã công bố sẽ mở một nhà máy tại Hungary và dự kiến bắt đầu sản xuất trong ba năm nữa. Hơn thế, BYD đang bán ô tô ở Australia, Trung Đông và châu Phi. Cùng trong tháng 1, hãng ra mắt cơ sở sản xuất liên doanh tại Uzbekistan.
Chính sự thúc đẩy của toàn cầu chuyển sang sử dụng điện đã mang lại cho các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc nhiều thị trường tiềm năng có thể hỗ trợ ngược lại cho thị trường trong nước, đặc biệt là khi tốc độ tăng trưởng trong nước đang chậm lại.
T.P