Tên lửa RSM-56 Bulava (có nghĩa là “cái chuỳ”) là thành phần quan trọng trong khả năng răn đe hạt nhân chiến lược của Nga và là nền tảng cho sức mạnh hạt nhân của Hải quân.
Tên lửa phóng từ tàu ngầm Bulava đã được quân đội Nga đưa vào sử dụng. Thông tin này được nhà phát triển tên lửa huyền thoại của Nga và là nhà thiết kế trưởng của Viện Công nghệ Nhiệt Moscow (MITT), Yury Solomonov, xác nhận.
“Vào ngày 7/5 năm nay, một nghị định đã được ký kết về việc áp dụng hệ thống tên lửa Bulava”, ông Solomonov nói với truyền thông Nga hôm 14/5.
Đặc điểm nổi trội của Tên lửa Bulava
Bulava là tên lửa nhiên liệu rắn ba giai đoạn nặng 36,8 tấn với tầm bắn ít nhất 9.300 km, có thể mang theo từ 6 đến 10 đầu đạn hồi tuyến tấn công đa mục tiêu độc lập (MIRV) hạt nhân có sức nổ từ 100-150 kiloton mỗi đầu đạn.
Ngoài ra, tên lửa này có thể triển khai tới 40 mồi nhử để làm vô hiệu hoá hệ thống phòng thủ tên lửa của đối phương. MIRV của tên lửa tăng tốc tới vận tốc siêu thanh trong khi bay và có khả năng chuyển hướng khiến chúng cực kỳ khó bị đánh chặn.
Rủi ro phức tạp đối với kẻ thù tiềm năng xuất phát từ thực tế rằng Bulava là tên lửa phóng từ biển, với các tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo chạy bằng năng lượng hạt nhân lớp Borei và Borei-A ẩn nấp ở sâu dưới biển tại các địa điểm bí mật và phóng tên lửa từ dưới nước. Điều này khiến cho việc tấn công phủ đầu và phá huỷ chúng là gần như bất khả thi, bởi vậy đảm bảo được khả năng tấn công trả đũa của Nga. Mỗi tàu ngầm mang theo được 16 tên lửa Bulava.
Tại sao Nga cần Bulava và ai đã phát triển tên lửa này?
Quá trình phát triển tên lửa Bulava bắt đầu vào năm 1998 sau khi tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm (SLBM) chiến lược R-39M Bark bị hủy bỏ sau một loạt vụ thử nghiệm thất bại.
Nhiệm vụ tạo ra tên lửa chiến lược mới được giao cho ông Solomonov, một huyền thoại sống về nhà thiết kế tên lửa, và MITT – nhà phát triển tên lửa chiến lược hàng đầu của Nga, vốn nổi tiếng với loạt tên lửa đạn đạo liên lục địa Topol, Topol-M và Yars.
Việc chế tạo Bulava bắt đầu vào thời điểm ngành công nghiệp quốc phòng của Nga được cho là đang ở thời kỳ suy thoái nhất, do sự sụp đổ của Liên Xô chưa đầy 10 năm trước đó đã làm cạn kiệt các khoản tài trợ, những bộ óc khoa học lỗi lạc và khả năng phối hợp giữa các viện nghiên cứu và nhà sản xuất quốc phòng.
Bulava ban đầu được hình dung là một lớp tên lửa có thể thống nhất các thiết kế tên lửa chiến lược nhiên liệu rắn trên biển và trên mặt đất nhiều nhất có thể để giảm chi phí. Điều này cuối cùng được chứng minh là không thể, và các nhà thiết kế bắt tay vào việc tạo ra một SLBM mới gần như từ đầu.
Quá trình phát triển bị cản trở bởi một loạt vấn đề ban đầu. Mặc dù cuộc thử nghiệm dưới nước ban đầu vào năm 2005 đã thành công, nhưng sau đó là một loạt thử nghiệm thất bại kéo dài suốt 3 năm, do các vấn đề về phần mềm, lỗi sản xuất và các vấn đề khác dẫn đến việc tên lửa tự hủy, lệch hướng và chuyến bay không ổn định trong quá trình thử nghiệm.
Ông Solomonov cho rằng những thất bại này là do vật liệu kém chất lượng, thiếu thiết bị sản xuất, kiểm soát chất lượng kém hiệu quả, thiếu kinh phí và thiếu một loạt linh kiện không còn được sản xuất ở Nga. Việc tái tổ chức quốc phòng vào năm 2009 đã mang lại một sự thay đổi rõ rệt, với các cuộc thử nghiệm từ năm 2010 đến năm 2012 đã thành công và tên lửa được đưa vào sử dụng thử nghiệm trong tháng 1/2013.
Các vụ phóng và phát triển tiếp tục được thực hiện trong thập kỷ tiếp theo và đến cuối năm 2022, khoảng 40 vụ phóng thử Bulava đã được thực hiện để đảm bảo độ tin cậy và chính xác của tên lửa.
Vào tháng 11/2023, một tên lửa Bulava đã được phóng từ tàu ngầm tên lửa Emperor Alexander III như một phần trong quá trình thử nghiệm của tàu. Cuộc thử nghiệm đã chứng tỏ thành công vang dội khi tên lửa chiến lược được phóng từ Biển Trắng ngoài khơi tây bắc nước Nga, đánh trúng mục tiêu tại bãi tập Kura ở Kamchatka, cách đó hàng nghìn km ở vùng Viễn Đông của Nga.
Liệu nước Nga có phải sử dụng đến “cái chùy”?
Các tàu ngầm lớp Borei và tên lửa Bulava trên tàu dự kiến sẽ đóng vai trò “xương sống” của thành phần hải quân trong bộ ba hạt nhân của Nga, giúp đảm bảo sự cân bằng chiến lược với Mỹ trong nửa sau của thế kỷ 21. Ngoài Bulava, Hải quân Nga còn có tên lửa Sineva, được trang bị trên các tàu ngầm mang tên lửa chiến lược lớp Delfin và Kalmar.
Như chính quyền Moscow đã từng nhiều lần tuyên bố, nếu không có một quốc gia hay các khối thù địch nào cố gắng thực hiện các hành động thù địch thông thường hoặc hạt nhân quy mô lớn chống lại Nga, Moscow sẽ không bao giờ triển khai tên lửa Bulava chống lại họ.
Không giống như học thuyết hạt nhân của Mỹ, cho phép nước này sử dụng khả năng răn đe hạt nhân ngay cả khi họ chống lại các đối thủ có vũ trang phi hạt nhân, và có tính chất phủ đầu, Nga đã cam kết không sử dụng lực lượng hạt nhân của mình trừ khi phải đối mặt với một cuộc tấn công sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt hoặc một hành động tấn công nghiêm trọng đến mức đe dọa sự tồn tại của Nga.
T.P