Lãnh đạo NATO tuyên bố 23 thành viên đạt mục tiêu ngân sách quốc phòng, liên minh tăng chi tiêu quân sự cao nhất sau nhiều thập kỷ.
“Canada cùng các thành viên NATO ở châu Âu đang tăng chi tiêu quốc phòng khoảng 18%, mức tăng cao nhất trong nhiều thập kỷ. 23 nước chi từ 2% GDP trở lên cho ngân sách quốc phòng trong năm nay”, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg ngày 17/6 thông báo với Tổng thống Mỹ Joe Biden tại Nhà Trắng.
23 trên tổng số 32 nước thành viên đạt cam kết dành 2% GDP cho ngân sách quốc phòng cũng là con số kỷ lục của NATO kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc vào năm 1991.
Trước năm 2014, khi các nước đưa ra cam kết về tỷ lệ GDP cho quốc phòng, chỉ có ba thành viên NATO đạt mức 2% là Mỹ, Anh và Hy Lạp. Vào năm 2021, trước khi chiến sự Nga – Ukraine bùng nổ, có 6 nước đạt mục tiêu này.
“Chỉ trong vòng vài năm, châu Âu đang nỗ lực nhiều hơn để xây dựng an ninh tập thể”, ông Stoltenberg bình luận, lý giải rằng mối lo ngại từ chiến sự tại Ukraine đã khiến những nước từng đắn đo về tăng chi tiêu quốc phòng cũng phải hành động quyết liệt.
Ba Lan đang dẫn đầu liên minh về tỷ lệ ngân sách quốc phòng trên GDP, đạt mức 4,1% tính vào tháng 1/2024, tiếp đến là Estonia và Mỹ cùng ở mức 3,4%.
Chi tiêu quốc phòng toàn khối từ mức -1,3% vào năm 2013 là đã đạt 17,9% vào đầu năm 2024, một phần nhờ kết nạp thêm Montenegro, Bắc Macedonia, Phần Lan và Thụy Điển.
“Nhiều đời chính quyền Mỹ cho rằng các đồng minh trong NATO đang đóng góp quá ít. Điều này đã thay đổi”, ông Stoltenberg nói, thêm rằng các nước châu Âu đang mua thêm nhiều vũ khí từ Mỹ. “NATO không chỉ có lợi cho nền an ninh của Mỹ mà còn tạo ra việc làm cho nước Mỹ”.
Trong năm qua, quan chức một số nước thành viên NATO đã bày tỏ lo ngại cựu tổng thống Donald Trump, ứng viên của đảng Cộng hòa, có thể trở lại Nhà Trắng sau cuộc bầu cử năm nay và điều chỉnh cam kết an ninh với đồng minh.
Ông Trump đã nhiều lần chỉ trích các đồng minh châu Âu, yêu cầu họ san sẻ gánh nặng tài chính với Mỹ trong NATO và tăng cường năng lực quốc phòng.
Trong nhiệm kỳ 2017-2021, ông từng cho rằng các đồng minh NATO phải trả tiền cho Mỹ nếu muốn tiếp tục được bảo vệ. Trong các thông điệp vận động tranh cử, Trump còn cảnh báo bỏ mặc những thành viên nào trong NATO không đạt cam kết dành tối thiểu 2% GDP cho ngân sách quốc phòng.
T.P