Những ngày cuối tháng 7 và đầu tháng 8, tình hình eo biển Đài Loan lại nóng rực như thùng thuốc súng có nguy cơ cháy nổ. Tần suất máy bay chiến đấu của quân đội Trung Quốc bay vào không phận Đài Loan tăng lên đáng kể.
Trong khi đó quan hệ Mỹ-Trung tiếp tục xấu đi, vì liên quan tới Đài Loan. Ngày 1/8, Trung Quốc cho biết nước này đã kịch liệt phản đối Mỹ về gói viện trợ vũ khí mới dành cho hòn đảo. Bắc Kinh kêu gọi Washington không tiến xa thêm nữa trên “con đường sai lầm và nguy hiểm”.
Chẳng là, tuần trước, Mỹ không hề giấu diếm khi tiết lộ gói viện trợ trị giá lên tới 345 triệu USD dành cho Đài Loan, khi Quốc hội bật đèn xanh viện trợ vũ khí trị giá tới 1 tỉ USD, nằm một phần trong ngân sách năm 2023.
Ngay lập tức, Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Đàm Khắc Phi phản pháo, yêu cầu: Mỹ phải chấm dứt mọi hình thức “cấu kết quân sự” với Đài Loan. Ông Đàm cứng rắn: “Vấn đề Đài Loan liên quan đến lợi ích cốt lõi của Trung Quốc và là lằn ranh đỏ không thể vượt qua trong quan hệ Trung – Mỹ”.
Nhân sự kiện này, hôm 1/8, Nikkei Asia có bài phân tích khá sâu sắc về vấn đề Đài Loan. Báo này cung cấp những ảnh chụp từ trên không bằng máy bay không người lái, đăng các ý kiến chuyên gia lưu ý rằng, từ tháng 8 năm 2022, khi Chủ tịch Hạ viện Mỹ khi đó là bà Pelosi thăm Đài Loan thì Bắc Kinh đã trả đũa bằng cách tăng cường đáng kể các cuộc tập trận quân sự mô phỏng phong tỏa Đài Loan. Tới nay, rất có thể công tác chuẩn bị này sắp hoàn tất.
Kể từ tháng 3/2023 tần suất máy bay của quân đội Trung Quốc bay vào không phận phía đông Đài Loan đã tăng lên nhanh chóng. Cụ thể, tháng 4 có 10 ngày xâm nhập, tháng 5 có 12 ngày, tháng 6 có 6 ngày và tháng 7 có 12 ngày. Tuần qua, số lượng máy bay Trung Quốc bay quanh Đài Loan tăng lên với hơn 30 chiếc mỗi ngày.
Trong bối cảnh quan hệ Trung-Nga trở nên thân thiết, Nga tiếp tục cuộc chiến với Ukraine nhưng không quên “trách nhiệm” với đồng minh Trung Quốc, tăng cường các hoạt động quân sự liên quan đến Đài Loan.
Tình hình rất đáng báo động, một khi quân đội Trung Quốc tiến vào Tây Thái Bình Dương sẽ có thể phong tỏa Đài Loan từ 3 hướng. Theo hướng tấn công này, tàu sân bay đóng vai trò rất quan trọng. Cùng với tàu sân bay thứ 3 mang tên Phúc Kiến năm 2024 sẽ đi vào hoạt động, Trung Quốc đang đóng thêm tàu sân bay thứ 4. Khi có 4 tàu sân bay hiện đại, Trung Quốc sẽ có nhiều khả năng phong tỏa Đài Loan từ Biển Hoa Đông, Biển Đông và Tây Thái Bình Dương.
Trước tình hình nước sôi lửa bỏng, Đài Loan không còn cách nào khác là phải chuẩn bị cho chiến tranh, với sự hậu thuẫn của Mỹ. Hợp tác quân sự Đài Loan – Mỹ được đẩy mạnh, như việc phê duyệt Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng Mỹ (NDAA) cho năm tài khóa 2023, nhằm cung cấp cho Đài Loan khoản viện trợ quân sự 10 tỷ USD trong 5 năm. Hai bên cũng tổ chức các cuộc đàm phán về dự trữ đạn dược. Số lượng binh sĩ Mỹ đồn trú tại Đài Loan cũng tăng lên, gấp khoảng ba lần so với ban đầu.
Để ngăn chặn quân đội Trung Quốc xâm nhập dọc theo sông Đạm Thủy từ cảng Đài Bắc tiến vào nội địa Đài Bắc, quân đội Đài Loan đã triển khai mạng lưới radar dày đặc dọc theo tuyến này.
Cách Đài Bắc 70 km về phía tây nam, từ độ cao 2620 km, Đài Loan đã triển khai hệ thống radar cảnh báo sớm tầm xa. Đây là radar mua của Mỹ, có thể quan sát mọi hoạt động của đối phương cách đó 3000 km. Để ngăn chặn quân đội Trung Quốc tấn công sân bay quốc tế Đào Viên, cuộc tập trận Hankuang hàng năm của Đài Loan đã đưa sân bay này vào địa điểm tập trận.
Đài Bắc mạnh mẽ tuyên bố, mặc cho Đại lục tiếp tục leo thang căng thẳng và tìm cách can thiệp vào cuộc bầu cử Tổng thống năm 2024 của Đài Loan bằng cách đưa thông tin sai lệch, nhưng người dân Đài Loan không sợ các mối đe dọa từ bên ngoài, luôn trân trọng và bảo vệ lối sống tự do, dân chủ.
Về đề xuất thống nhất Đài Loan, chính quyền Đài Bắc khẳng định, Bắc Kinh đã áp đặt ý chí toàn trị của họ lên hòn đảo. Điều đó không phù hợp và không hiệu quả. Nếu họ mong muốn nhận được thân thiện từ người dân Đài Loan thì phải từ bỏ ý đồ dùng vũ lực uy hiếp, chấm dứt trò cản trở Đài Loan tham gia các tổ chức quốc tế. Việc Đại lục tiếp tục quấy nhiễu Đài Loan bằng máy bay và tàu sẽ chỉ làm xu thế phản kháng của người Đài Loan tăng thêm.
Ngoại trưởng Đài Loan Ngô Chiêu Nhiếp khẳng định: “Bảo vệ Đài Loan là trách nhiệm của chính chúng tôi. Đài Loan sẽ không yêu cầu bất kỳ nước nào chiến đấu vì Đài Loan. Chúng tôi không ngừng đẩy mạnh đầu tư và cải thiện hoạt động huấn luyện quân đội để nâng cao khả năng tự vệ”.
Vậy là thái độ của chính quyền Đại Bắc đã rõ. Cách duy nhất để chống lại tham vọng bành trướng của Trung Quốc một cách hiệu quả là, xây dựng một liên minh gồm các nước có chung hệ giá trị. Khi Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng trên khắp thế giới, từ châu Phi và Trung Á đến châu Mỹ Latin, thì điều bắt buộc là tất cả các nền dân chủ phải “cùng nhau ngăn chặn”.
H.Đ