Trung Quốc tuyên bố cắt đứt cơ chế liên lạc với Đài Loan, liệu bà Thái Anh Văn còn giữ quan điểm cứng rắn trong quan hệ với đại lục?
Nhà lãnh đạo Đài Loan, bà Thái Anh Văn
Ngày 25/6, chính phủ Trung Quốc tuyên bố đã dừng cơ chế liên lạc với Đài Loan do chính quyền mới của hòn đảo từ chối công nhận nguyên tắc “một Trung Quốc”.
Trung Quốc đòi hỏi nhà lãnh đạo mới của Đài Loan phải công nhận “sự đồng thuận 1992” mà Đảng Cộng sản Trung Quốc đạt được với Quốc dân Đảng vào năm đó, khi Quốc dân Đảng còn nắm quyền ở Đài Loan.
Theo sự đồng thuận này, hai bên nhất trí chỉ có một Trung Quốc, nhưng mỗi bên lại có một cách diễn giải khác nhau về ý nghĩa của nguyên tắc này.
Trong một tuyên bố ngắn gọn được Tân Hoa Xã đăng tải, Văn phòng Phụ trách quan hệ với Đài Loan của Trung Quốc đại lục nói từ ngày 20/5, khi bà Thái Anh Văn lên nắm quyền ở Đài Loan, phía Đài Loan đã không có sự xác nhận về sự đồng thuận trên.
“Do phía Đài Loan không thừa nhận sự đồng thuận 1992, cơ sở chính trị chung thể hiện nguyên tắc một Trung Quốc, nên sự liên lạc và cơ chế liên lạc giữa hai bờ eo biển Đài Loan đã bị dừng”, phát ngôn viên An Fengshan của Văn phòng Phụ trách quan hệ với Đài Loan cho biết.
Động thái trên cho thấy Bắc Kinh đang có sự hoài nghi về bà Thái Anh Văn, người vừa lên nắm quyền lãnh đạo Đài Loan vào tháng 5/2016. Trung Quốc đại lục nghi ngờ bà Thái sẽ tìm cách giành độc lập chính thức cho Đài Loan.
Thực tế, khi lên nắm quyền, bà Thái Anh Văn đã không ngừng nhắc đi nhắc lại việc duy trì nguyên trạng. Bà khẳng định: “Các mối quan hệ song phương là bộ phận gắn liền việc thiết lập hòa bình trong khu vực và an ninh chung” và Đài Loan sẽ tham gia tích cực, không bao giờ vắng mặt”.
Bà cũng nhấn mạnh trong bài diễn văn nhậm chức hôm 20/5: “Lãnh đạo của hai bên phải để lịch sử sang một bên, và hướng đến đối thoái mang tính xây dựng, vì lợi ích của nhân dna đôi bên”.
Vào thời điểm bà Thái Anh Văn đắc cử, Hoàn Cầu thời báo nhận định, việc bà lên nắm quyền đánh dấu khởi đầu cho “một thời kỳ bấp bênh”.
Bắc Kinh luôn coi Đài Loan như một phần của lãnh thổ quốc gia, nếu cần sẽ dùng vũ lực để thu hồi và thường xuyên cảnh cáo mọi ý định đòi độc lập cho hòn đảo này. Truyền thông nhà nước Trung Quốc đưa tin quân đội Trung Quốc đã thực hiện nhiều cuộc diễn tập ở bờ biển phía đông nam kể từ đầu tháng 5.
Đáng lưu ý, ngày 20/5, Bắc Kinh đã tổ chức những cuộc tập trận đổ bộ mô phỏng tân công tổng hành dinh của lãnh đạo Đài Loan nhằm dằn mặt bà Thái ngay trước thềm chuyển giao quyền lực ở hòn đảo này.
Mới đây, khi đến thăm hai căn cứ quân sự quan trọng của Đài Loan là Hualien và Jiashan hôm 29/5, bà Thái Anh Văn đã chính thức tuyên bố nắm quyền tổng tư lệnh, sẽ cùng quân đội bảo vệ “chủ quyền” của lãnh thổ này.
Từ những tuyên bố cứng rắn của bà Thái Anh Văn, có thể dự đoán rằng việc Trung Quốc dọa dẫm, cắt đứt liên lạc khó có thể làm thay đổi chính sách của Đảng Tiến bộ Dân chủ (DPP) mà bà Thái đứng đầu, chính đảng luôn ủng hộ Đài Loan độc lập.