Theo Đài RFI, vào ngày 12/7 tới, Tòa trọng tài thường trực (PCA) ở La Hay (Hà Lan) sẽ công bố phán quyết về trường hợp Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trên 80% diện tích Biển Đông theo đơn kiện của Philippines.
Trung Quốc tiến hành bồi lấp trái phép trên Đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. (Nguồn: DPA)
Giới quan sát dự báo Bắc Kinh sẽ bị thua và có hành động không xứng tầm với một ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.
Theo phân tích của ông Harry J.Kazianis, chuyên gia Mỹ hàng đầu về an ninh quốc phòng của tổ chức nghiên cứu Potomac Foundation và tạp chí an ninh The National Interest, Bắc Kinh có nhiều phương án nhưng tất cả đều không có lợi cho toàn thể châu Á và cho cả Washington.
Phương án thứ nhất khi bị thua kiện, Trung Quốc không làm gì và xem như mặc nhiên chấp nhận phán quyết, nhưng âm thầm bước qua giai đoạn mới để khẳng định chủ quyền.
Trung Quốc sẽ tiếp tục củng cố các đảo nhân tạo, xây dựng tiền đồn và trang bị vũ khí đầy đủ kể cả với tên lửa diệt hạm, chiến đấu cơ và oanh tạc cơ thực hiện chiến lược mà Bắc Kinh gọi là vùng cấm tiếp cận A2/AD.
Trung Quốc đã nhiều lần nói đến phương án A2/AD để bày tỏ sự tức giận đối với Mỹ.
Tuy nhiên, theo nhận định của Harry J.Kazianis, ít có khả năng Bắc Kinh chọn kịch bản này vì nếu bị xử thua, phe dân tộc chủ nghĩa sẽ gây áp lực rất lớn với ông Tập Cận Bình, đòi hỏi một phản ứng mạnh bạo hơn, bành trướng ảnh hưởng của Trung Quốc vượt tầm Biển Đông.
Trong tình thế này, rất có thể Bắc Kinh sẽ chọn phương án thứ hai, được xem có “xác suất cao nhất”: Tuyên bố vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) trên vùng Biển Đông.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ viện lý do phán quyết của PCA đe dọa an ninh Trung Quốc.
Với những căn cứ quân sự trái phép ở Hoàng Sa của Việt Nam và lực lượng hải quân, không quân, tên lửa bố trí trong vùng, Trung Quốc hội đủ các yếu tố để tuyên bố ADIZ ở Biển Đông, còn thi hành hay không là chuyện khác.
Phương án thứ ba là Trung Quốc dùng hết sức mạnh của mình để “châm ngòi” vào các điểm nóng tại châu Á mà nhà phân tích Harry J.Kazianis gọi là hung hăng.
Cụ thể Trung Quốc sẽ gia tăng hoạt động hải quân, không quân ở biển Hoa Đông để chọc giận Nhật Bản.
Bắc Kinh sẽ tạo căng thẳng ở eo biển Đài Loan, cấm du khách Trung Quốc đại lục sang thăm hải đảo, giảm giao thương và đầu tư.
Trung Quốc cũng có thể bồi đắp bãi đá ngầm Hoàng Nham (Scarborough) thành căn cứ quân sự tiền phương, vốn chỉ cách quân cảng Subic Bay (Philippines) 150 hải lý.
Như vậy sau ngày 12/7, châu Á không tránh khỏi tình trạng căng thẳng gia tăng vì Trung Quốc đủ khả năng tiếp tục làm thay đổi nguyên trạng ở Biển Đông, điều mà họ đã tiến hành từ hàng chục năm nay.