Theo tờ South China Morning Post, Trung Quốc đang vận hành một hệ thống mạng lưới giám sát khổng lồ dưới nước. Dự án do Viện Hải dương học Nam Hải trực thuộc Viện Hàn lâm khoa học Trung Quốc (CAS) dẫn đầu, dựa trên một mạng lưới với vệ tinh, phao, tàu mặt nước và tàu lượn dưới nước để thu thập dữ liệu từ Biển Đông đến tây Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Dữ liệu sau đó được gửi đến 3 trung tâm tình báo để phân tích và xử lý. Ba trung tâm này gồm một tại tỉnh Quảng Đông, một cơ sở ở Nam Á và một được đặt phi pháp tại quần đảo Hoàng Sa, thuộc chủ quyền không thể tranh cãi của Việt Nam trên Biển Đông.
Nhà nghiên cứu Du Vĩnh Cường tại CAS, thành viên nhóm chuyên gia theo dõi mạng lưới giám sát dưới nước của Trung Quốc, nói: “Bạn chắc chắn không muốn bắn ngư lôi vào điểm A khi kẻ thù đang nhằm vào bạn từ điểm B”. Cũng theo ông Du, ngoài cải thiện khả năng nhắm trúng mục tiêu, hệ thống giám sát này còn giúp tàu ngầm điều hướng an toàn hơn nhiều khi đi qua các vùng nước dữ.
Lợi thế xoay chuyển cục diện
Theo tờ South China Morning Post, dự án trên là một phần trong tham vọng mở rộng sức mạnh quân sự chưa từng thấy của Trung Quốc nhằm thách thức Mỹ ở các vùng đại dương rộng lớn trên thế giới. Chuyên gia Du cho biết trước đây các chỉ huy tàu ngầm Mỹ luôn có lợi thế hơn Trung Quốc ngay cả ở Biển Đông, vì họ có nhiều thập niên nghiên cứu môi trường biển. Ông Du cho rằng mạng lưới giám sát trên thể hiện sự tiến bộ trong năng lực tác chiến dưới nước của Trung Quốc nhưng quy mô hệ thống vẫn nhỏ bé hơn nhiều so với Mỹ. Do đó, Trung Quốc sẽ tiếp tục phát triển các dự án thúc đẩy năng lực này. Theo báo cáo của Trung tâm An ninh mới (Mỹ), đến năm 2030, Trung Quốc sẽ có khoảng 260 tàu ngầm và tàu chiến, trong khi hạm đội của Mỹ chỉ có 199 chiếc. Khi cuộc chiến dưới nước trở nên khốc liệt, những công cụ như mạng lưới giám sát như vậy có thể là điểm khác biệt giữa người thắng và kẻ thua.
Bên cạnh đó, Trung Quốc phát triển mạng lưới giám sát còn nhằm bảo vệ lợi ích kinh tế dọc theo con đường tơ lụa trên biển, từ bán đảo Triều Tiên cho đến vùng biển phía đông châu Phi. Theo giới chuyên gia, khi dự án khổng lồ này ngày càng phát triển, Trung Quốc sẽ đụng chạm xung đột lợi ích với các nước khác, trong khi lực lượng hải quân của họ lại thiếu kinh nghiệm tác chiến bên ngoài. Lúc này, hệ thống giám sát được cho là có thể tạo lợi thế cho Trung Quốc trước đối phương.