“Với việc đưa các dòng thuế nhập khẩu ô tô về 0% trong năm 2018, các sản phẩm ô tô nguyên chiếc (CBU) sẽ được nhập khẩu từ ASEAN về Việt Nam với mức giá rất cạnh tranh, điều này có thể khiến cho cơ hội của các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp trong nước ngày càng bị thu hẹp”.
Thông tin trên được ông Lê Ngọc Đức – Tổng Giám đốc Hyundai Thành Công chia sẻ tại Hội nghị Tổng kết công tác năm 2017 và triển khai nhiệm vụ năm 2018 của ngành Công Thương vừa diễn ra ngày 15/1.
Giá ô tô rẻ đi khiến lắp ráp trong nước bị thu hẹp
Theo số liệu từ Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), năm 2017, toàn thị trường ô tô đạt doanh số 278,600 xe (bao gồm các dòng xe du lịch, xe tải, xe khách/bus và một số loại xe khác), giảm khoảng 9.3% so với năm 2016. Trong đó, các sản phẩm xe du lịch chiếm tỷ trọng 62% (tương đương với 173,485 xe), giảm 9.9% so với năm 2016; các dòng xe tải, xe khách/bus chiếm gần 35% (khoảng 99,082 xe) trong cơ cấu xe bán ra trong năm 2017.
Từ những số liệu trên, có thể thấy năm 2017 là một năm nhiều khó khăn đối với các hãng xe khi nhu cầu thị trường có sự biến động so với giai đoạn tăng trưởng ổn định trước đó từ năm 2013 – 2016.
Đưa ra nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, ông Lê Ngọc Đức – Tổng Giám đốc Hyundai Thành Công cho rằng, chủ yếu bắt nguồn từ tâm lý chờ đợi của khách hàng về viễn cảnh thị trường năm 2018, với giá xe thấp hơn khi Hiệp định thương mại tự do AFTA có hiệu lực tối đa với mức thuế suất 0% cho các sản phẩm nhập khẩu trong nội khối ASEAN.
Hiện nay, Việt Nam đã tham gia khá nhiều các hiệp định thương mại tự do khác nhau. Trong đó, có thể kể đến một số hiệp định thương mại tự do tiêu biểu có tác động tới ngành công nghiệp ô tô Việt Nam như: AFTA (Hiệp định thương mại tự do ASEAN), VJEPA (Hiệp định thương mại tự do song phương Việt Nam – Nhật Bản), VKFTA (Hiệp định thương mại tự do song phương Việt Nam – Hàn Quốc), ACFTA (Hiệp định thương mại tự do ASEAN – Trung Quốc),… Tuy nhiên, xét về tầm ảnh hưởng trực tiếp tới thị trường ô tô trong nước, có thể thấy rõ Hiệp định thương mại tự do ASEAN (AFTA) đang cho thấy tác động rõ rệt nhất.
Theo ông Lê Ngọc Đức, với việc đưa các dòng thuế nhập khẩu ô tô về 0% trong năm 2018, các sản phẩm ô tô nguyên chiếc (CBU) sẽ được nhập khẩu từ ASEAN về Việt Nam với mức giá rất cạnh tranh, điều này có thể khiến cho cơ hội của các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp trong nước ngày càng bị thu hẹp.
Cùng với đó là, những khó khăn trong việc phát triển công nghiệp phụ trợ trong nước đòi hỏi mức đầu tư và sự liên kết chặt chẽ giữa các doanh nghiệp sản xuất nội địa. Trong khi đó, nền tảng sản xuất của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam hiện mới chỉ dừng lại ở mức lắp ráp CKD đơn giản, hoặc sản xuất các linh kiện còn ở quy mô rất nhỏ, rời rạc.
“Khi AFTA có hiệu lực hoàn toàn thì ngành công nghiệp ô tô Việt Nam rất khó có thể tồn tại, duy trì và phát triển được theo định hướng và chiến lược của Chính Phủ. Bên cạnh đó trong dài hạn, áp lực nhập siêu của nền kinh tế Việt Nam sẽ ngày càng gia tăng, gây mất cân đối cán cân thương mại và bất ổn về kinh tế vĩ mô”, Tổng Giám đốc Hyundai Thành Công bày tỏ quan điểm.
Kiến nghị giảm thuế nhập khẩu nguyên, vật liệu cho nhà sản xuất
Trong năm 2017, mặc dù gặp nhiều khó khăn về thị trường, song, các hãng xe vẫn tích cực tìm các giải pháp để kích cầu thị trường và đẩy mạnh sản xuất, lắp ráp.
Theo đại diện Hyundai Thành Công, các chính sách mới ban hành đã có những tác động tích cực tới các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước. Tuy nhiên, các ưu đãi đưa ra (cụ thể theo Nghị định 125/2017/NĐ-CP) là chưa đủ mạnh để tạo ưu thế đáng kể cho các sản phẩm sản xuất lắp ráp trong nước so với các sản phẩm nhập khẩu nguyên chiếc từ ASEAN mà mới chỉ thu hẹp khoảng cách về khả năng cạnh tranh giữa sản phẩm xe ô tô lắp ráp trong nước với xe ô tô nhập khẩu nguyên chiếc.
Vì vậy, để Chiến lược cũng như Quy hoạch phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam được thực hiện thành công, sớm đưa ngành công nghiệp ô tô trở thành một trong những ngành kinh tế công nghiệp quan trọng của đất nước, lãnh đạo Tập đoàn Thành Công kiến nghị Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Tài Chính để miễn thuế tiêu thụ đặc biệt cho phần giá trị sản xuất trong nước áp dụng đối với sản phẩm ô tô.
Theo ông Lê Ngọc Đức, đây là biện pháp đã được các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á như Malaysia, Indonesia,… hay Ấn Độ áp dụng từ khá lâu nhằm khuyến khích các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp trong nước đẩy mạnh đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp phụ trợ, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa của sản phẩm cũng như dễ dàng hơn trong việc tiếp cận đầu ra (mức giá bán cạnh tranh).
Ngoài ra, Tập đoàn này cũng kiến nghị miễn giảm thuế nhập khẩu nguyên, vật liệu cho các nhà sản xuất linh kiện đầu tư tại Việt Nam cùng với các cam kết của doanh nghiệp về đầu tư dài hạn, sản lượng và sử dụng nhân lực, chuyển giao công nghệ.
Về dài hạn, cần có các cơ chế chính sách thu hút đầu tư từ các Tập đoàn đa quốc gia đầu tư các dự án có quy mô lớn tại Việt Nam, đặc biệt tập trung vào các thương hiệu và dòng xe chưa có trung tâm sản xuất tại ASEAN, nhằm tạo điều kiện để các doanh nghiệp trong nước tham gia sâu nhất vào chuỗi sản xuất ô tô đa quốc gia.