Thừa phát lại không được lập vi bằng cho người Trung Quốc thông qua người Việt Nam đứng tên gom đất
Người Trung Quốc tràn ngập Nha Trang, cần có cơ chế quản lý chặt. Ảnh: KỲ NAM
Liên quan đến tình trạng người Trung quốc (TQ) lách luật “bám” Nha Trang” dưới hình thức núp bóng, nhờ người Việt Nam đứng tên mua đất mà chúng tôi đã phản ánh, mới đây Văn phòng Thừa phát lại (TPL) Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa khẳng định sẽ từ chối làm việc với tất cả trường hợp người TQ liên quan đến việc mua bán bất động sản, dù đúng luật. Việc giúp người TQ gom đất đều được cho là vi phạm pháp luật nên không được phép lập vi bằng.
Đăng ký mới coi là hợp lệ
Cho đến nay chưa có luật TPL. Chế định TPL còn mới mẻ, hiện vẫn đang áp dụng quy định tại Nghị định số 61/2009/NĐ-CP về tổ chức và hoạt động của TPL thực hiện thí điểm tại TP HCM, được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 135/2013/NĐ-CP của Chính phủ.
Theo đó, TPL là được nhà nước bổ nhiệm để làm các công việc về thi hành án dân sự, tống đạt giấy tờ, lập vi bằng và các công việc khác theo quy định của nghị định và pháp luật có liên quan. Vi bằng là văn bản do TPL lập, ghi nhận sự kiện, hành vi được dùng làm chứng cứ trong xét xử và trong các quan hệ pháp lý khác; có giá trị chứng cứ để tòa án xem xét khi giải quyết vụ án; là căn cứ để thực hiện các giao dịch hợp pháp khác theo quy định của pháp luật. Trong quá trình đánh giá, xem xét giá trị chứng cứ của vi bằng, nếu xét thấy cần thiết, tòa án có thể triệu tập TPL để làm rõ tính xác thực của vi bằng.
Tuy nhiên, TPL khi lập vi bằng theo yêu cầu của đương sự phải tuân thủ về phạm vi, thẩm quyền lập vi bằng. Theo đó, TPL không được lập vi bằng đối với các trường hợp liên quan đến quyền, lợi ích của bản thân và những người là người thân thích của mình. Không lập vi bằng các trường hợp vi phạm các quy định về bảo đảm an ninh, quốc phòng; vi phạm bí mật đời tư; thuộc thẩm quyền công chứng của tổ chức hành nghề công chứng hoặc thuộc thẩm quyền chứng thực của UBND các cấp…
Ngoài ra, TPL không lập vi bằng các sự kiện hành vi của cán bộ, công chức đang thi hành công vụ trừ trường hợp sự kiện, hành vi đó rõ ràng trái pháp luật, xâm phạm đến quyền, lợi ích của người yêu cầu lập vi bằng hoặc theo đề nghị của cán bộ, công chức, cơ quan, tổ chức để thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình.
Vi bằng phải được đăng ký tại sở tư pháp sở tại mới coi là hợp lệ. Trong thời hạn không quá 2 ngày làm việc kể từ ngày nhận được vi bằng, sở tư pháp phải vào sổ đăng ký vi bằng TPL. Sở tư pháp có quyền từ chối đăng ký nếu phát hiện thấy việc lập vi bằng không đúng thẩm quyền, không thuộc phạm vi lập vi bằng, không được gửi đúng thời hạn để đăng ký theo quy định. Việc từ chối phải được thông báo ngay bằng văn bản cho văn phòng TPL và người yêu cầu lập vi bằng trong đó nêu rõ lý do từ chối đăng ký.
Tránh hợp thức hóa giao dịch trái luật
Luật Nhà ở năm 2014 có quy định: Cá nhân nước ngoài được sở hữu nhà ở tại Việt Nam phải được phép nhập cảnh vào Việt Nam và không thuộc diện được hưởng quyền ưu đãi miễn trừ ngoại giao, lãnh sự theo quy định của pháp luật. Tổ chức, cá nhân nước ngoài chỉ được mua nhà trong dự án đầu tư xây dựng nhà ở không thuộc khu vực bảo đảm an ninh quốc phòng của chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại hoặc của tổ chức, cá nhân nước ngoài đang sở hữu nhà ở mà có nhu cầu bán trước khi hết hạn sở hữu nhà ở.
Việc người TQ gom mua nhà đất và nhờ người Việt Nam đứng tên là vi phạm điều cấm của Luật Nhà ở năm 2004. Do đó, mọi hành vi quảng bá và thực hiện lập vi bằng xác nhận, hợp thức hóa các giao dịch trái luật đều không hợp pháp và được cho là vi phạm pháp luật. Trường hợp người Việt Nam đứng tên giùm và yêu cầu TPL lập vi bằng nhằm hợp thức hóa giao dịch trái pháp luật thì Văn phòng TPL phải từ chối. Nếu các bên vẫn thỏa thuận lập vi bằng phục vụ cho giao dịch này thì sở tư pháp phải từ chối việc đăng ký. Bên cạnh đó, lý do vi bằng bị từ chối đăng ký cũng là nguồn thông tin chính thức để cơ quan chức năng phát hiện, ngăn chặn, xử lý những vi phạm theo quy định pháp luật.