Các quan chức quốc phòng Philippines cho hay, cuộc tranh chấp lãnh thổ với Bắc Kinh trên Biển Đông vẫn là một thách thức an ninh mặc dù có sự cải thiện trong quan hệ song phương, ông cho biết hôm thứ Hai (26/3) khi ông nhận ba máy bay giám sát hàng hải từ Nhật Bản, theo Reuters.
Ông Delfin Lorenzana, trong một bài phát biểu tại một căn cứ hải quân phía nam thủ đô Manila, cho biết 3 chiếc máy bay TC90 do Nhật Bản hiến tặng cho Philippines sẽ giúp tăng khả năng thu thập thông tin trên Biển Đông.
“Chúng ta phải thừa nhận rằng vẫn còn nhiều việc phải làm để tăng cường các thiết bị khả năng quân sự của chúng ta để đáp ứng một số thách thức dai dẳng về an ninh trên biển”, ông Lorenzana nói và xác định các tranh chấp lãnh thổ giữa Trung Quốc và các nước khác đối với khu vực giàu tài nguyên trên Biển Đông.
Ba chiếc máy bay Beechcraft TC90 của Bộ Quốc phòng Nhật Bản (JMOD) dự lễ chuyển giao máy bay tới Hải quân Philippines tại trụ sở của Không quân Hải quân ở Núi Sangley, thành phố Cavite ngày 26/3/2018. (Reuters / Romeo Ranoco)
Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với gần như toàn bộ Biển Đông, khu vực có giá trị hàng hải hàng năm khoảng 5 nghìn tỷ USD. Brunei, Malaysia, Philippines, Đài Loan và Việt Nam cũng có tuyên bố chủ quyền trong vùng biển chiến lược này.
Căng thẳng giữa Philippines và Trung Quốc trên biển tranh chấp đã giảm bớt kể từ khi Tổng thống Rodrigo Duterte lên nắm quyền vào tháng 7 năm 2016 và cải thiện quan hệ với Bắc Kinh thông qua thương mại và đầu tư của Trung Quốc.
Ông Lorenzana nói rằng Philippines cũng quan tâm đến vấn đề cướp biển, phong trào các phần tử nổi dậy vũ trang trong biển Sulu và các tội phạm xuyên quốc gia khác, bao gồm buôn lậu ma túy bất hợp pháp và đánh bắt cá trái ở vùng lãnh hải phép giàu có.
Nhật Bản đã lên kế hoạch tặng 5 chiếc máy bay giám sát nhưng năm ngoái họ đã quyết định giảm xuống 3 chiếc sau khi có những thay đổi trong luật tự vệ của Tokyo, cho phép hiến thiết bị quân sự và thiết bị quân sự quá mức cho các nước đối tác.
Ba chiếc máy bay Beechcraft TC90 của Bộ Quốc phòng Nhật Bản (JMOD) dự lễ chuyển giao máy bay tới Hải quân Philippines tại trụ sở của Không quân Hải quân ở Núi Sangley, thành phố Cavite, Philippines ngày 26/3/2018. (Reuters / Romeo Ranoco) 
Ba chiếc máy bay Beechcraft TC90 của Bộ Quốc phòng Nhật Bản (JMOD) dự lễ chuyển giao máy bay tới Hải quân Philippines tại trụ sở của Không quân Hải quân ở Núi Sangley, thành phố Cavite, Philippines ngày 26/3/2018. (Reuters / Romeo Ranoco)
Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Nhật Bản Tatsuo Fukuda nói rằng Tokyo sẵn sàng giúp đỡ các đồng minh của họ cải thiện khả năng của mình giúp đảm bảo an toàn cho tuyến đường biển quốc tế và không chỉ có lợi cho Philippines mà cả toàn khu vực.
Trong buổi lễ bàn giao, hai ông Lorenzana và Fukuda xem những chiếc máy bay hạ cánh tại một căn cứ hải quân canh gác tại vịnh Manila, cách hàng trăm dặm về phía Đông nam của bãi cạn đang tranh chấp Scarborough, hiện đang được tuần tra bởi tàu bảo vệ bờ biển của Trung Quốc.
Lực lượng Hải quân cho biết chiếc máy bay giám sát có tầm hoạt động 300 km (186 dặm), gấp đôi so với khả năng các máy bay hiện có của họ và có thể tuần tra 7 hòn đảo nhân tạo do Trung Quốc xây dựng trái phép trong quần đảo Trường Sa, vốn đã được chuyển đổi thành một căn cứ quân sự.
Hải quân Philippines cho biết họ có ngân sách gần 6 tỷ peso (114,65 triệu USD) để mua hai máy bay tuần tra hàng hải mới nhằm tăng cường khả năng thông tin, giám sát và trinh sát (ISR).