Sau những quan ngại của các nước về những hệ lụy tiêu cực do những sáng kiến, cơ chế và mối quan hệ với Trung Quốc mang lại, vừa qua giới chức Indonesia, một trong những nền kinh tế hàng đầu Đông Nam Á đã cảnh báo Bắc Kinh đang tìm cách mở rộng ảnh hưởng, khả năng chi phối về kinh tế ở khu vực.
Cơ quan Chống tham nhũng Indonesia (KPK) đã đưa ra cảnh báo về những rủi ro khi hợp tác kinh doanh với các doanh nghiệp Trung Quốc, đồng thời tỏ ra lo ngại trước những nỗ lực Bắc Kinh đang thực hiện để gây ảnh hưởng kinh tế đối với quốc gia Đông Nam Á này. “Chúng tôi đang khuyến cáo Chính phủ cần phải thận trọng hơn đối với những khoản đầu tư từ Trung Quốc. Họ đang làm điều đó như một phần công việc kinh doanh, cố gắng mở rộng ảnh hưởng kinh tế. Đó là lý do mà tại sao chúng ta phải rất, rất thận trọng”, Phó Chủ tịch KPK Laode Muhammad Syarif cho biết trong một cuộc phỏng vấn trên truyền thông.
Theo các số liệu thống kê, với mậu dịch hai chiều tăng 22% lên tới 72,3 tỷ USD vào năm 2018 so với năm 2017 đó và các khoản đầu tư nước ngoài tăng, Trung Quốc giờ đây trở thành một đối tác kinh tế quan trọng của Indonesia. Song đang có nhiều ý kiến, dư luận chỉ ra những lo ngại tiềm ẩn ở Indonesia về tham vọng chính trị và kinh tế của Bắc Kinh. Mặc dù những doanh nghiệp Trung Quốc là “những nhà đầu tư quan trọng”, người dân Indonesia vẫn nên “thận trọng hơn”.
Còn đối với Tổng thống Indonesia Joko Widodo, người vừa đắc cử nhiệm kỳ 5 năm lần thứ hai và cũng là lần cuối cùng vào tháng 10 vừa qua, Trung Quốc đã đưa ra một hành động cân bằng đầy tính toán. Khi mà Chính phủ đang không ngừng vật lộn để kiếm doanh thu, tình thế còn tồi tệ hơn do suy thoái kinh tế toàn cầu, thì hàng tỷ USD tài chính hấp dẫn từ Bắc Kinh thực sự khó mà cưỡng lại. Trung Quốc đang hỗ trợ Indonesia xây dựng đường sắt cao tốc đầu tiên nối Jakarta và TP Bandung. Thế nhưng, dự án trị giá 6 tỷ USD này làm dấy lên những nghi vấn về tính minh bạch giữa những người thân cận với Jokowi. Thêm nữa, dấu ấn kinh tế của Trung Quốc ngày càng tăng cũng gây ra những ấn tượng rằng Indonesia đang trở nên phụ thuộc và mắc nợ Bắc Kinh.
Hiện nay, Chính phủ Indonesia đang đối mặt với nạn tham nhũng vốn đã tồn tại và nở rộ suốt hàng thập kỷ qua tại quốc gia này. Ủy ban Chống tham nhũng, có thẩm quyền điều tra những quan chức cấp cao và các vụ việc liên quan đến các khoản thanh toán bất hợp pháp ít nhất là 1 tỷ rupiah (tương đương với 70.000 USD), trước giờ đã khiến cho nhiều thẩm phán, thành viên trong Quốc hội, quan chức địa phương và các Bộ trưởng Chính phủ phải từ chức. Theo các Chỉ số Nhận thức Tham nhũng quốc tế gần đây nhất, trong đó, Indonesia chỉ đạt 38 trên 100 điểm vào năm 2012, cho thấy nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Jokowi đã có ít hành động cải thiện vấn đề.
Không chỉ có các cảnh báo Cơ quan Chống tham nhũng Indonesia, trước đây đã có nhiều đánh giá, dự báo về những tác động tiêu cực cho các nước khi làm ăn hợp tác với Trung Quốc, trong đó bẫy nợ và tham nhũng được xem là hai đưa con tinh thần của các khoản đầu tư của Bắc Kinh gây ra. Tại Sri Lanka hay Bangladesh, quan hệ và các khoản đầu tư của Trung Quốc theo Sáng kiến “Vành đai, con đường” đã khiến hai quốc gia này chìm trong cảnh nợ nần đến mức không thể kiểm soát.