Nhà Trắng yêu cầu các cơ quan chính phủ xóa TikTok trên các thiết bị liên bang trong vòng 30 ngày; chính phủ Canada cũng chính thức ra lệnh cấm TikTok. Vì sao quốc tế tới tấp hạn chế TikTok vào thời điểm này?
Hãng tin Anh Reuters đã nhận được một bản ghi nhớ từ Chính phủ Mỹ, theo nội dung văn bản, Nhà Trắng hôm thứ Hai (27/2) đã cho các cơ quan chính phủ thời hạn 30 ngày để gỡ bỏ ứng dụng TikTok trên mọi thiết bị và hệ thống liên bang của họ.
Trong bản ghi nhớ, bà Shalanda Young, Giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách (Office of Management and Budget. OMB), thông báo với các cơ quan, bộ ngành rằng để giữ an toàn cho dữ liệu của Hoa Kỳ, tất cả các cơ quan liên bang phải xóa TikTok khỏi điện thoại di động và hệ thống thiết bị, để tránh bị công ty Trung Quốc lấy thông tin sử dụng mạng của thiết bị khu vực công của Mỹ.
Chris DeRusha, giám đốc an ninh liên bang nói: “Bản hướng dẫn (bản ghi nhớ) này là một phần trong cam kết của chính quyền nhằm đảm bảo cơ sở hạ tầng kỹ thuật số của chúng ta và bảo vệ an ninh và quyền riêng tư của người dân Mỹ.”
Bản ghi nhớ cho thấy lệnh cấm TikTok này không áp dụng cho các hoạt động liên quan đến an ninh quốc gia, thực thi pháp luật hoặc nghiên cứu bảo mật, nhưng những hoạt động này phải được sự đồng ý của người đứng đầu cơ quan, bộ phận và “ngoại lệ này không áp dụng cho toàn bộ bộ phận.”
Ngoài ra, bản ghi nhớ cũng nêu rõ các cơ quan chính phủ Hoa Kỳ phải ký hợp đồng giải quyết việc sử dụng TikTok của các nhà cung cấp CNTT trong vòng 90 ngày và trong vòng 120 ngày đưa ra các lệnh cấm mới đối với TikTok trong tất cả các dự án đấu thầu mới.
Phía TikTok hiện vẫn chưa bình luận về bản ghi nhớ mới nhất của Nhà Trắng.
Liệu Mỹ có ý định cấm triệt để TikTok?
Mặc dù lệnh cấm này sẽ chỉ ảnh hưởng đến một phần nhỏ số người dùng TikTok của Mỹ, chứ không phải hơn 100 triệu người Mỹ đang sử dụng TikTok trên các thiết bị của công ty hoặc cá nhân, nhưng động thái này đã tăng cường yêu cầu cấm toàn diện đối với ứng dụng này ở Mỹ.
Vào thứ Ba (28/2) theo giờ Washington, Ủy ban Đối ngoại của Hạ viện Hoa Kỳ sẽ biểu quyết về dự luật cho phép Tổng thống Joe Biden cấm TikTok khỏi tất cả các thiết bị của Hoa Kỳ.
Ông Mike McCaul, thành viên đảng Cộng hòa tại Hạ viện và là Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại, nói: “Dự luật của tôi (đề xuất) sẽ ủy quyền cho chính phủ cấm TikTok hoặc bất kỳ ứng dụng phần mềm nào đe dọa đối với an ninh quốc gia của nước Mỹ. Bất kỳ ai cài đặt TikTok trên thiết bị của họ đều mở cửa sau để Trung Quốc lấy thông tin cá nhân của họ”.
Vào tháng 12/2022, Quốc hội Hoa Kỳ đã bỏ phiếu quyết định cấm nhân viên liên bang sử dụng TikTok trên các thiết bị do chính phủ sở hữu và cho chính quyền Biden 60 ngày để ban hành các chỉ thị của cơ quan, sau các động thái tương tự ở Canada, Liên minh Châu Âu, Đài Loan và hơn một nửa số tiểu bang của Hoa Kỳ.
Nghị quyết này được đưa ra trong bối cảnh lo ngại rằng chính phủ Trung Quốc có thể sử dụng TikTok để giám sát người Mỹ và trước cuộc bỏ phiếu, nhiều cơ quan chính phủ, bao gồm Nhà Trắng, Bộ Quốc phòng, Bộ An ninh Nội địa và Bộ Ngoại giao, đều đã cấm TikTok khỏi thiết bị của chính phủ.
Đáp lại, ByteDance, công ty mẹ của TikTok, đã bác bỏ các cáo buộc liên quan đến việc họ giám sát và nói những lo ngại này bắt nguồn từ các thông tin sai lệch.
Canada cũng tuyên bố lệnh cấm
Trước đó cùng ngày (27/2), Canada cũng tuyên bố sẽ cấm các thiết bị của chính phủ sử dụng TikTok kể từ ngày 28/2, cho rằng ứng dụng này gây ra rủi ro “không thể chấp nhận được” đối với quyền riêng tư và an ninh, làm tăng thêm rạn nứt giữa Canada với Trung Quốc.
Ban Thư ký Ủy ban Tài chính Canada nói trong một tuyên bố rằng các phương pháp thu thập dữ liệu của TikTok đã cung cấp quyền truy cập đáng kể vào nội dung trên điện thoại di động và Canada đã áp dụng hành động để ngăn các nhân viên liên bang tải xuống ứng dụng này trong tương lai.
Thủ tướng Canada Justin Trudeau nói với South China Morning Post: “Đây có thể chỉ là bước đầu tiên, hoặc cũng có thể là bước duy nhất chúng tôi thực hiện.”
Ông Trudeau nói rằng với việc chính phủ cấm TikTok trên các thiết bị sử dụng làm việc, “nhiều người Canada, doanh nghiệp và cá nhân sẽ suy nghĩ về an toàn dữ liệu của họ và có thể sẽ đưa ra lựa chọn”.
Phía TikTok đã bày tỏ sự thất vọng với quyết định của Canada. Một phát ngôn viên của công ty ByteDance nói với AFP rằng quyết định này là “kỳ quặc” vì trước đó, “(chính phủ Canada) đã không nêu bất kỳ vấn đề an ninh cụ thể nào về TikTok cũng không liên hệ với chúng tôi để thảo luận về bất kỳ vấn đề nào.”
Vài ngày trước, Ủy ban Châu Âu cũng đã thực hiện lệnh cấm tương tự, nêu bật việc vận động hành lang quốc tế ngày càng tăng đối với việc cấm TikTok. Các cơ quan quản lý quyền riêng tư cấp tỉnh và liên bang của Canada cũng đang cùng nhau điều tra TikTok, tập trung vào cách nền tảng này thu thập, sử dụng và tiết lộ thông tin cá nhân.
Động thái này của Canada là một vấn đề tiềm tàng khác trong quan hệ Trung Quốc-Canada. Ottawa gần đây đã cáo buộc Bắc Kinh cố gắng gây ảnh hưởng đến các cuộc bầu cử và tiến hành giám sát trên không và trên biển đối với các nước khác; Bắc Kinh đã bác bỏ những cáo buộc này và kêu gọi Ottawa “chấm dứt suy đoán và bôi nhọ vô căn cứ”.
Chính phủ Trung Quốc chính thức phản đối lệnh cấm của Mỹ
Chiều ngày 28/2, bà Mao Ninh, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc chủ trì họp báo thường kỳ.
Một phóng viên hỏi: “Theo lệnh của Quốc hội Hoa Kỳ, Nhà Trắng ngày 27/2 đã thông báo rằng họ sẽ cho các cơ quan chính phủ liên bang Hoa Kỳ thời gian 30 ngày để xóa TikTok phiên bản quốc tế của Douyin khỏi tất cả các thiết bị thuộc sở hữu của chính phủ. Các quan chức Hoa Kỳ cho biết động thái này là do ‘những lo ngại về an ninh quốc gia của Hoa Kỳ’ Bộ Ngoại giao Trung Quốc có bình luận gì?”.
Bà Mao Ninh trả lời: “Hoa Kỳ là quốc gia lớn nhất thế giới, lại rất sợ một phần mềm ứng dụng mà giới trẻ thích, thật quá thiếu tự tin. Chúng tôi kiên quyết phản đối cách làm sai trái của Hoa Kỳ là hạ thấp khái niệm an ninh quốc gia, lạm dụng quyền lực nhà nước và đàn áp một cách vô lý các công ty của các quốc gia khác. Chính phủ Hoa Kỳ nên nghiêm túc tôn trọng các nguyên tắc của nền kinh tế thị trường và cạnh tranh công bằng, ngừng đàn áp một cách vô lý công ty có liên quan và cung cấp một môi trường cởi mở, công bằng và không phân biệt đối xử cho các công ty các nước đầu tư và kinh doanh tại Hoa Kỳ”.
T.P