Nhiều dấu hiệu gần đây cho thấy sự đoàn kết giữa Mỹ và Ukraine trong việc chống lại chiến dịch quân sự của Nga đã bắt đầu có nhiều rạn nứt nhỏ.
Mỹ và Ukraine đã sát cánh bên nhau kể từ khi chính quyền của Tổng thống Joe Biden cam kết hỗ trợ Kyiv cho đến cùng trong việc chống lại chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine.
Tuy nhiên, theo Politico, sau hơn một năm xung đột, quan điểm của Washington và Kyiv về mục tiêu của cuộc chiến, các điểm nóng và cách kết thúc xung đột ngày càng có nhiều khác biệt.
“Chính quyền ông Biden không có mục tiêu chính sách hay mục đích rõ ràng. Chỉ cần cung cấp vũ khí đủ để họ tồn tại chứ không phải để giành chiến thắng hay sao? Tôi không thấy chính sách hướng đến chiến thắng và nếu không có chính sách đó thì bây giờ chúng ta đang làm gì vậy?”, Hạ nghị sĩ Cộng hòa Michael McCaul, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện, đặt vấn đề.
Nhìn từ bên ngoài, có rất ít sự khác biệt giữa hai bên. Quan hệ Mỹ – Ukraine càng có vẻ trở nên gắn bó hơn sau khi Tổng thống Biden đến gặp người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky tại Kyiv trong một chuyến thăm bí mật vào tháng trước.
Tuy nhiên, Politico dẫn lời các quan chức, nghị sĩ của Mỹ và chuyên gia cho biết những điểm căng thẳng mới trong quan hệ hai bên đang xuất hiện. Những rạn nứt này liên quan đến vụ phá hoại đường ống Nord Stream dưới đáy Đại Tây Dương, việc Ukraine kiên quyết dồn lực vào phòng thủ một thành phố không quan trọng về mặt chiến lược và kế hoạch giành quyền kiểm soát khu vực Crimea mà Nga sáp nhập từ năm 2014.
Tiêu tốn nguồn lực ở Bakhmut
Nga đã bao vây thành phố Bakhmut thuộc vùng Donetsk trong 9 tháng qua, mặc dù việc giành quyền kiểm soát nơi này làm thay đổi rất ít quỹ đạo của cuộc xung đột. Bakhmut đã trở thành điểm nóng trong những tuần gần đây, với việc quân đội Nga và lực lượng lính đánh thuê Wagner dẫn đầu cuộc chiến chống lại lực lượng Ukraine. Cả hai bên đều phải chịu tổn thất nặng nề.
Tuy nhiên, Ukraine vẫn cố thủ, không từ bỏ Bakhmut ngay cả khi phải trả giá đắt.
Nhiều quan chức Mỹ đã bắt đầu lo ngại rằng Ukraine đang sử dụng quá nhiều nhân lực và đạn dược ở Bakhmut. Điều này có thể làm suy yếu khả năng Kyiv tổ chức một cuộc phản công lớn vào mùa xuân.
“Tôi chắc chắn không muốn đánh giá thấp công sức to lớn mà các binh sĩ và lãnh đạo Ukraine đã bỏ ra để bảo vệ Bakhmut, nhưng tôi nghĩ nơi này mang nhiều giá trị biểu tượng hơn là giá trị chiến lược và tác chiến”, Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin nói. Tuy nhiên, Kyiv đã phớt lờ các ý kiến của Washington.
Trong khi đó, đánh giá của tình báo Mỹ nhận định một “nhóm thân Ukraine” đứng sau vụ phá hủy các đường ống dẫn khí đốt tự nhiên Nord Stream vào mùa thu năm ngoái. The New York Times không nêu nhiều chi tiết khi công bố báo cáo, nhưng các thông tin này đã đủ để bác bỏ giả thuyết cho rằng Nga thực hiện vụ phá hoại Nord Stream.
Các nhà phân tích tình báo không cho rằng Tổng thống Zelensky hay các phụ tá có liên quan đến vụ phá hoại. Tuy nhiên, chính quyền Tổng thống Biden đã cảnh báo Kyiv rằng họ sẽ không chấp nhận các hành động bạo lực bên ngoài biên giới Ukraine.
Bên cạnh đó, việc Mỹ cung cấp vũ khí cho Ukraine cũng dẫn đến nhiều sự thất vọng. Cho đến nay, Mỹ là nước đã gửi nhiều vũ khí và trang thiết bị nhất ra tiền tuyến. Tuy nhiên, Kyiv luôn mong chờ những chuyến viện trợ tiếp theo. Theo hai quan chức Nhà Trắng, đã có những lời phàn nàn về việc Kyiv liên tục đưa ra yêu cầu và đôi khi Tổng thống Zelensky không thể hiện lòng biết ơn thích đáng.
“Tôi thực sự nghĩ rằng chính quyền Tổng thống Biden và Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ đang có ý kiến khác nhau về việc gửi loại vũ khí nào cho Ukraine. Tôi đã nói chuyện với rất nhiều quan chức quân sự hàng đầu và phần lớn họ ủng hộ việc cung cấp Hệ thống Tên lửa Tác chiến Lục quân (ATACMS) có tầm bắn 300 km cho Kyiv”, Hạ nghị sĩ McCaul cho biết.
Mỹ vẫn chưa cung cấp các hệ thống vũ khí tầm xa vì kho dự trữ của Washington còn rất ít. Ngoài ra, nhiều người lo ngại rằng Ukraine có thể tấn công các mục tiêu bên trong lãnh thổ Nga, làm leo thang xung đột.
Mỹ không cung cấp “tấm séc trắng”
Dù vậy, Washington đã tuyên bố dứt khoát rằng liên minh giữa Mỹ và Kyiv vẫn vững mạnh, đồng thời khẳng định quan hệ này vẫn sẽ tồn tại nếu xung đột còn diễn ra.
Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ Adrienne Watson cho biết Nhà Trắng “liên lạc thường xuyên với Ukraine trong lúc hỗ trợ họ bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ”. Bà Watson nói thêm rằng với việc Tổng thống Nga Vladimir Putin không có dấu hiệu ngừng lại, “điều tốt nhất Mỹ có thể làm là tiếp tục giúp Ukraine thành công trên chiến trường để họ có thể ở vị thế mạnh nhất trên bàn đàm phán khi thời điểm đó đến”.
Tuy nhiên, việc quan điểm hai bên ngày càng khác nhau có thể báo trước một sự chia rẽ lớn hơn trong cuộc tranh luận về việc xung đột sẽ kết thúc như thế nào.
Dù Tổng thống Biden đã cam kết hỗ trợ và Mỹ vẫn đang chi tiền cho Ukraine, Washington đã nói rõ với Kyiv rằng họ không thể tài trợ cho Ukraine vô thời hạn ở cấp độ này. Ngày càng nhiều đảng viên Cộng hòa bày tỏ sự hoài nghi về việc sử dụng ngân sách của Mỹ để hỗ trợ Ukraine cho cuộc chiến ở một nơi xa xôi không biết khi nào mới có hồi hết.
Trong số những người bày tỏ sự nghi ngờ có Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy. Ông McCarthy đã tuyên bố Mỹ sẽ không cung cấp một “tấm séc trắng” cho Ukraine và từ chối lời mời đến Kyiv để xem tình hình thực tế.
Khủng hoảng vẫn chưa kết thúc. Các quan chức Mỹ tin rằng việc ông Zelensky cương quyết muốn toàn bộ Ukraine – bao gồm cả Crimea vốn đã sáp nhập vào Nga hồi 2014 – phải được trả lại cho Ukraine trước khi bất kỳ cuộc đàm phán hòa bình nào bắt đầu sẽ chỉ kéo dài cuộc xung đột. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã cảnh báo Kyiv rằng việc giành lại lại Crimea sẽ là một lằn ranh đỏ đối với Tổng thống Putin. Điều này có thể dẫn đến việc xung đột leo thang dữ dội.
Ngoài ra, Lầu Năm Góc đã liên tục bày tỏ nghi ngờ liệu các lực lượng Ukraine – mặc dù được trang bị vũ khí tinh vi của phương Tây – có thể đánh bật Nga khỏi Crimea sau 9 năm.
Hiện tại, Tổng thống Biden vẫn tiếp tục nhắc lại thông điệp rằng Mỹ sẽ để Tổng thống Zelensky đưa ra mọi quyết định về chiến tranh và hòa bình. Tuy nhiên, khắp Washington đã bắt đầu xì xào bàn tán xem điều này sẽ kéo dài bao lâu trong bối cảnh xung đột kéo dài và một cuộc bầu cử tổng thống khác sắp diễn ra.
T.P