Hai mươi năm sau ngày thượng viện bỏ phiếu nói “không” đối với sự hiện diện của các căn cứ quân sự Mỹ, Philippines lại “nóng” lên trước câu hỏi liệu có cho phép các căn cứ này quay trở lại.
Mỹ đóng cửa các căn cứ quân sự tại Philippines dưới thời cố Tổng thống Corazon C. Aquino và bây giờ là tuyên bố “sẽ tăng cường hợp tác sâu rộng” về an ninh hàng hải với con trai của bà hiện là đương kim Tổng thống Noynoy Aquino.
Khẳng định “không có tham vọng căn cứ quân sự tại Đông Nam Á” nhưng với Hiệp ước viếng thăm quân sự (VFA) hiện nay, quân Mỹ vẫn có thể luân phiên hiện diện trên đất Philippines.
Với tuyên bố Philippines tìm kiếm thêm các cuộc tập trận chung với Mỹ cũng như có thể cho phép luân phiên số lượng quân Mỹ lớn hơn của Ngoại trưởng Albert del Rosario cuối tuần trước, rõ ràng Manila đang “bật đèn xanh” cho Washington trong nỗ lực quay trở lại Đông Nam Á.
Manila đang “bật đèn xanh” cho Washington trong nỗ lực quay trở lại Đông Nam Á. Ảnh minh họa: blogspot.
Động thái này của Manila cũng trái ngược với thời kỳ đầu Tổng thống Noynoy Aquino lên nắm quyền khi kêu gọi sửa đổi Hiệp ước VFA. Các sửa đổi cụ thể mặc dù không quan trọng và không làm thay đổi bản chất của VFA nhưng chúng được xem là sự phản ánh xu thế chính sách của Philippines hướng tới độc lập và quyết đoán hơn. Tuy nhiên, có lẽ cả Mỹ và Philippines đều đang tính toán đến quan điểm của Trung Quốc.
Ngay sau tuyên bố của Ngoại trưởng Rosario, Thời báo Hoàn Cầu (Trung Quốc) ngay lập tức đe dọa “cấm vận kinh tế” đối với Manila. Không chỉ vậy, báo này còn cho rằng: “Các nước láng giềng của Trung Quốc đứng về phía Mỹ để đối trọng với Trung Quốc không phải là lựa chọn tốt”. Trung Quốc Nhật báo cũng tuyên bố: “Bằng việc cho phép thêm quân Mỹ, Philippines đã gửi đi tín hiệu sai lầm” và quyết định này sẽ khiến căng thẳng trên biển Đông gia tăng”.
Trong lúc Philippines “đánh tiếng” thì tàu trang bị tên lửa dẫn đường USS Wayne E. Meyer ghé thăm Manila còn một tàu chiến khác USS Chafee xuất hiện ở Cebu miền Trung nước này trong “chuyến viếng thăm thông thường”. Và như vậy, rõ ràng Trung Quốc không thể không lo ngại trước cuộc gặp giữa Ngoại trưởng và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ với đồng nhiệm Philippines vào tháng 3 tới tại Washington sau khi Mỹ đưa quân tới Australia và cử tàu tới Singapore.
BDV