Trước và sau hội nghị thượng đỉnh G7 tại Ise-shima, Nhật Bản vừa qua, Bộ ngoại giao Trung Quốc đã liên tiếp tỏ thái độ bất mãn với lập trường của Tokyo về vấn đề biển Đông.
Mặc dù tuyên bố chung của G7 không “chỉ đích danh” Trung Quốc mà chỉ nêu sự “quan ngại” của nhóm về căng thẳng ở biển Đông và biển Hoa Đông, Bắc Kinh vẫn phản ứng “hết sức bất bình” về điều này.
Trung Quốc cáo buộc Chính phủ Nhật Bản, chủ nhà hội nghị G7 2016, đã “cầm đầu xuyên tạc vấn đề biển Đông”, “không phù hợp với vai trò diễn đàn kinh tế chính trị của các nước phát triển”.
Lập trường về vấn đề biển Đông mà Nhật Bản nêu tại hội nghị G7 chủ yếu xoay quanh hành vi bồi lấp, xây đảo nhân tạo trái phép, đồng thời quân sự hóa phi pháp mà Bắc Kinh đang đẩy mạnh trên biển Đông.
Người đứng đầu chính phủ Anh – quốc gia đang được Trung Quốc tuyên truyền là “ngả dần theo Bắc Kinh, Thủ tướng David Cameron cũng thẳng thừng yêu cầu Bắc Kinh trở thành một phần của “thế giới trên cơ sở các quy tắc quốc tế” và “tuân thủ trọng tài quốc tế”.
Trong khi lớn tiếng chỉ trích Nhật Bản “can thiệp” tình hình biển Đông, Bắc Kinh đã bắt đầu triển khai kế hoạch nhằm tăng hiện diện quân sự của hải quân nước này ngay trên “sân nhà” của Nhật.
Chiến hạm Trung Quốc muốn tuần tra “tự do hàng hải” gần đảo của Nhật Bản
Trang Đa Chiều (Mỹ) cho hay, Trung Quốc có khả năng trả đũa các cuộc tuần tra tự do hàng hải, hàng không mà Mỹ, Nhật, Australia phối hợp tiến hành ở biển Đông bằng các cuộc tuần tra tương tự gần khu vực đảo Okinotori Shima của Nhật.
Để mở đường cho hành động tiếp theo, Bộ ngoại giao Trung Quốc hôm 24/5 đã tuyên bố Okinotori Shima là “một bãi đá cô lập ở Tây Thái Bình Dương nằm cách xa lãnh thổ Nhật Bản”.
Nhóm đảo Okinotori Shima, nằm ở vùng biển Philippines, là các đảo cực Nam của Nhật Bản.
Tuy nhiên, Bắc Kinh tuyên bố đây không phải là đảo và “không thể có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”, “vùng biển ngoài phạm vi 12 hải lý là biển quốc tế”.
Nhóm đảo Okinotori Shima có vị trí ở vùng biển Philippines, tuyến đường nối từ biển Hoa Đông xuống biển Đông và thông ra Tây Thái Bình Dương. (Ảnh: Twitter)
Bằng nhận định trên, Trung Quốc nói rằng “các nước đều có quyền đánh bắt cá và lưu thông” ở khu vực này.
Đa Chiều bình luận, tuyên bố gay gắt của Bắc Kinh, cùng thực tế hải quân Trung Quốc đặt mục tiêu ra vào “chuỗi đảo thứ nhất” ở Tây Thái Bình Dương là then chốt để mở đường từ biển Hoa Đông xuống phía Đông Nam, Okinotori Shima dường như sẽ trở thành địa điểm tập trận quân sự tất yếu của quân đội Trung Quốc trong tương lai.
Những ngày vừa qua, truyền thông Trung Quốc đã đưa tin đậm nét về việc các chiến hạm của Mỹ và Nhật Bản theo dõi, giám sát cuộc tập trận ở Tây Thái Bình Dương của Hạm đội Nam Hải, Trung Quốc.
Việc Bắc Kinh có ý định “kéo” địa điểm tập trận lên gần nhóm đảo Okinotori Shima không ngoài mục đích tạo ra sức ép nhằm vào Tokyo, như một lời cảnh báo về sự hỗ trợ của Nhật đối với đồng minh Mỹ, Philippines ở biển Đông.
Quân đội Trung Quốc tuần tra vùng biển gần quần đảo Senkaku/Điếu Ngư tranh chấp với Nhật Bản. (Ảnh: CNR)
Theo Đa Chiều, Trung Quốc có thể lợi dụng cách định tính của Bộ ngoại giao nước này về Okinotori Shima để đơn phương thực hiện hành động “tuần tra tự do hàng hải”.
Nếu điều này xảy ra, căng thẳng Trung-Nhật sẽ leo thang nghiêm trọng, vượt khỏi phạm vi tranh chấp chủ quyền quần đảo Senkaku/Điếu Ngư trên biển Hoa Đông.
Tokyo thậm chí có thể đánh giá đây là mối đe dọa tiềm tàng đối với an ninh quốc gia nước này, dẫn đến leo thang đối đầu giữa Trung Quốc với liên minh Mỹ-Nhật trên toàn bộ vòng cung biển Hoa Đông – biển Philippines – biển Đông.
Trên thực tế, quân đội Trung Quốc từng có cơ hội triển khai sự hiện diện quân sự ở vùng biển nói trên.
Hồi tháng 9/2006, hải quân nước này đã “đi qua” Okinotori Shima, đồng thời tiến hành tập trận ở phía Nam quần đảo Nansei của Nhật.
Vùng biển rộng lớn giữa Nhật Bản, Philippines và đảo Đài Loan này từ lâu đã nằm trong kế hoạch bành trướng quân sự của Trung Quốc. Thậm chí, Bắc Kinh còn tham vọng tiến gần đảo Guam, nơi có căn cứ quân sự của Mỹ để gây sức ép với Washington.