Hôm 7/9, The National Interest (TNI) dẫn lời ông Nicolai Petro, chuyên gia về Nga và Ukraine tại Đại học Rhode Island (Mỹ), cho rằng Ukraine nghĩ đã sẵn sàng đối mặt với một danh sách dài vô tận các “kẻ thù”, nhưng thực ra là không thể.
Theo truyền thống, “mùa chính trị” Ukraine bắt đầu sau ngày kỉ niệm độc lập 24/8. Lễ kỉ niệm độc lập năm nay có phần đặc biệt bởi nó đánh dấu 25 năm Ukraine tuyên bố độc lập. Tuy nhiên, tâm trạng của công chúng trong dịp này không hề tốt. Một cuộc khảo sát được tiến hành trước đó của SOCIS , một trong những công ty nghiên cứu chính trị xã hội nổi tiếng nhất của Ukraine, đã cho thấy điều đó.
Theo kết quả khảo sát tại Odessa, thành phố lớn thứ ba của Ukraine, hơn một nửa số người được hỏi cho rằng, thành phố này đang bị căng thẳng, trong khi gần 10% cho biết nơi đây đang bị “bùng nổ”. Ngoài ra, hầu hết người dân Odessa cũng cảm nhận tình hình ở Ukraine nói chung tồi tệ hơn nhiều so với trước đây.
Sao mọi thứ lại tệ như vậy? Một phần nguyên nhân chắc chắn nằm trong những yêu cầu “thắt lưng buộc bụng” của Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF). Đa phần người dân Ukraine xem điều đó là có vô nghĩa, thậm chí là gây hại Ukraine. Ngoài ra, theo ông Petro, không chỉ có yếu tố bên ngoài, chính những chính sách của Kiev cũng khiến cho công chúng thêm tức giận.
Ví dụ như các chính sách chủ động giảm bớt đầu tư của Nga tại Ukraine. Mặc dù điều này giúp giảm ảnh hưởng của Nga đối với nền kinh tế Ukraine theo đúng ý định của Kiev, nhưng việc Kiev không có được nguồn đầu tư từ phương Tây tương xứng để thay thế cho các nguồn đầu tư từ Nga đã khiến cho nhiều ngành kinh tế của Ukraine sụp đổ, đẩy cuộc sống của người dân khốn khổ theo. Thống đốc Odessa Mikheil Saakashvili mỉa mai, nếu tiếp tục đi theo con đường hiện tại, Ukraine thậm chí sẽ không đạt được mức Tổng thu nhập quốc nội (GDP) dưới thời cựu Tổng thống Viktor Yanukovych trong 15 năm tới.
Theo ông Petro, thậm chí, dù người dân Ukraine có coi đây là sự hy sinh cần thiết trong thời chiến thì các đầu sỏ chính trị của Ukraine cũng tìm cách bảo vệ hay tăng thêm số tiền trong túi của họ bằng cách làm ăn kinh doanh ở Nga. Ông Petro cho hay, tài sản cá nhân của Tổng thống Petro Poroshenko tăng gấp bảy trong năm 2015.
Một nguyên nhân nữa khiến dân chúng thất vọng đó là mục tiêu tăng tỷ lệ sử dụng tiếng Ukraine. Theo một đạo luật được ký hôm 6/7, 60% nội dung các chương trình truyền hình và phát thanh phải là tiếng Ukraine. Đặc biệt, 35% các bài hát phải bằng tiếng Ukraine trong những giờ phát sóng được nghe nhiều nhất. Các đài truyền hình và phát thanh không thực hiện sẽ bị phạt.
Trong khi đó, trước khi đạo luật trên được đưa ra, tiếng Nga được sử dụng rất phổ biến ở Ukraine (tới 83%), đặc biệt trong ngành giải trí. Những người theo chủ nghĩa dân tộc Ukraine cho rằng đây là một vấn đề lớn. Tuy nhiên, thay vì hỗ trợ tài chính để khuyến khích các chương trình tiếng Ukraine, chính phủ lại quyết định phạt việc sử dụng tiếp Nga.
|
|
|
Tổng thống Petro Poroshenko |
Khi phải thực hiện quy định mới ngay lập tức, ngành giải trí Ukraine chắc chắn sẽ bị giảm doanh số. Hơn nữa, chính sách này còn phản tác dụng khi người dân không thay đổi thói quen sử dụng ngôn ngữ của mình mà tìm đến các nội dung giải trí từ Nga.
Thêm vào đó, vài tháng trước, chính phủ Ukraine đã quyết định đổi tên hàng loạt các thành phố vốn đang có tên liên quan đến Liên Xô như Dnepropetrovsk thành Dnipro, Kirovograd thành Kropyvnytskyi. Tuy nhiên, các cuộc khảo sát cho thấy đa phần người dân ở những thành phố bị đổi tên phản đối tên gọi mới. Theo Chủ tịch Quốc hội Ukraine Andriy Parubiy, người dân dường như cảm thấy bị xúc phạm khi không được trưng cầu ý kiến trước về việc đổi tên thành phố mà họ đang gắn bó.
Chưa kể tình hình kinh tế ngày càng tệ đi. Đầu tháng này, đúng vào lúc các phiên họp mới của Quốc hội Ukraine bắt đầu, mọi người nhận được hóa đơn tiền điện của họ với mức thuế vừa bị tăng tới 25%. Hơn nữa, giá điện cũng mới tăng vọt lên tới mức 80% người dân Ukraine cho biết họ sẽ không thể chấp nhận được.
Ở Kiev, nơi giàu nhất Ukraine, nợ thanh toán tiền điện đã tăng 32% kể từ đầu năm nay. Nếu nhà cung cấp điện của thành phố Kievenergo từ chối bán điện cho những người đang nợ tiền điện thì thủ đô này sẽ nhanh chóng chìm trong bóng tối.
Bản báo cáo của Viện Quốc tế Xã hội học Kiev (KMIS) hồi tháng 6/2016 đã nhấn mạnh thực trạng đáng buồn bởi Ukraine đang trên bờ vực vỡ nợ, tỷ lệ thất nghiệp tăng, đồng tiền quốc gia đã mất giá hơn ba lần, đời sống của người dân vô cùng khó khăn.
Ngoài ra, tạp chí Chính sách đối ngoại (Foreign Policy) của Mỹ cũng dẫn một báo cáo của các chuyên gia kinh tế Anh chỉ đích danh Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko đã dung túng và bao che cho tệ nạn tham nhũng. Mức độ tham nhũng của chính quyền Ukraine đã đến cấp độ “chưa từng thấy”.
Trong khi đó, tình hình ở miền Đông Ukraine vẫn vô cùng phức tạp. Không thể tệ hơn, Trưởng Công tố viên Quân sự Ukraine Anatoly Matios đã từng công bố rằng, có tới 16.000 binh lính nước này đào ngũ trong khu vực chiến sự ở miền Đông Ukraine.
Trong bối cảnh đó, Thống đốc Donetsk do Kiev bổ nhiệm là ông Pavel Zhebrivskyi còn làm rối thêm tình hình khi tuyên bố lấy lại “nguồn cội Ukraine”, tức là những vùng đất hiện nằm trong Liên bang Nga như Kuban, Voronezh và Bryansk…Theo ông này, đó những nơi mang đậm bản chất Ukraine, đặc tính Ukraine.
Tóm lại, cơn bão chính trị hoàn hảo đang nổ ra ở Ukraine và theo ông Petro, chính phủ sẽ không thể vượt qua mùa thu này nếu không tìm cách chống đỡ bằng cuộc bầu cử quốc hội mới. Tuy nhiên, bầu cử cũng chỉ là biện pháp nhất thời, tình hình Ukraine vẫn rất nghiêm trọng.
Nội dung được thực hiện qua tham khảo Tạp chí National Interest. National Interest được thành lập vào năm 1985. Tạp chí thường tập trung vào vấn đề chính sách đối ngoại và những lợi ích quốc gia của Mỹ.