Bình luận này của Thủ tướng Abe đưa ra ngày 24.11, chưa đầy một tháng trước chuyến thăm của Tổng thống Nga Vladimir Putin đến Nhật Bản với kỳ vọng có thể giải quyết những tranh chấp lãnh thổ kéo dài từ nhiều thập niên qua.
“Bốn hòn đảo là lãnh thổ cố hữu của Nhật Bản. Chúng ta đã chuyển sang con đường ngoại giao (để giải quyết tranh chấp) nhưng điều đó (việc triển khai hệ thống tên lửa) là không phù hợp với lập trường của nước ta và thật đáng tiếc”, ông Abe phát biểu trước Thượng viện Nhật Bản.
Từ sau Thế chiến thứ 2, 4 đảo phía nam của quần đảo Kuril là Iturup, Kunashir, Shikotan và Habomai trở thành đối tượng tranh chấp chủ quyền giữa Nga và Nhật Bản. Nga hiện kiểm soát 4 hòn đảo này, gọi đó là nhóm đảo Nam Kuril; còn Nhật gọi là Vùng lãnh thổ phương bắc. Tranh chấp kéo dài hơn 70 năm qua liên quan đến nhóm đảo này khiến Tokyo và Moscow không thể ký hiệp ước hòa bình sau Thế chiến thứ 2.
Tokyo và Moscow đồng ý giải quyết tranh chấp thông qua con đường ngoại giao. Hai bên đang chuẩn bị cho cuộc họp giữa lãnh đạo cấp cao Nga – Nhật vào ngày 15 và 16.12, hy vọng có thể giải quyết nhiều vấn đề thông qua cuộc đàm phán này.
Trong khi cuộc hội đàm giữa ông Putin và ông Abe đang được chuẩn bị, hôm 22.11 truyền thông Nga đưa tin nước này đã triển khai và đưa vào hoạt động hệ thống tên lửa diệt hạm Bastion và Bal trên nhóm đảo Nam Kuril/Vùng lãnh thổ phương Bắc. Moscow từng nói về kế hoạch này hồi tháng 3.2016.
Điện Kremlin ngày 23.11 còn tuyên bố việc triển khai hệ thống tên lửa bờ biển nói trên sẽ không ảnh hưởng đến những nỗ lực giải quyết tranh chấp giữa hai bên.
Hãng tin Kyodo dẫn phát biểu của Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida nói rằng Nhật Bản sẽ có “biện pháp thích hợp” đối với hành động mới của Nga trên quần đảo Nam Kuril/Vùng lãnh thổ phương Bắc. “Chúng tôi xem đó là vấn đề quan trọng và sẽ có phản ứng phù hợp sau khi xác minh được thông tin”, Bộ trưởng Kishida nói.