So sánh với các nước láng giếng châu Á, Trung Quốc đang có lợi thế quân sự rõ ràng với 205 tàu hoạt động trên Biển Đông, so với 78 tàu của Nhật Bản và 55 tàu của Việt Nam. Trung Quốc còn có 4 tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo hạt nhân thuộc phiên chế Hạm đội Hải Nam tại Trạm Giang, và 5 tàu ngầm hạt nhân khác hoạt động trong khu vực giữa Trạm Giang và trung tâm hải quân Thanh Đảo ở phía Bắc. Có thể nói Hạm đội Hải Nam của Trung Quốc là lực lượng chiến đấu ngoài khơi tốt nhất của nước này, với 3 trung tâm hải quân và tổng cộng 121 đơn vị tác chiến.
Quân đội Trung Quốc sẵn sàng chiến đấu trên Biển Đông
So với Mỹ, Trung Quốc có đội quân dự bị khổng lồ với khoảng 619 triệu binh sĩ, gấp hơn 5 lần con số 120 triệu binh sĩ của Mỹ. Tuy nhiên, xung đột giữa hai nước, nếu xảy ra, dường như chắc chắn sẽ không liên quan tới lực lượng bộ binh, mà phần lớn là lực lượng hải quân và không quân. Nhưng về hai lực lượng này, Mỹ lại hoàn toàn vượt trội. Mỹ hiện có 2.308 máy bay chiến đấu, áp đảo hoàn toàn con số 1.230 chiếc của Trung Quốc. Mỹ cũng chi tiêu cho quốc phòng hơn hẳn Trung Quốc với 596 tỷ USD trong năm 2015 so với 214 tỷ USD của Trung Quốc.
Hiện tại, Mỹ có lợi thế quân sự trước Trung Quốc trong năm 2015 nhưng đến năm 2025 khoảng cách này sẽ thu hẹp do Trung Quốc đầu tư nhiều hơn cho phát triển kho vũ khí quân sự. Hiện tại, chi tiêu quân sự của Trung Quốc dù không thấm tháp gì so với Mỹ nhưng cũng đã tăng hơn 2000% kể từ năm 1995, trong khi tốc độ tăng của Mỹ chỉ là 95% trong 25 năm qua. Về kinh nghiệm chiến đấu, lần cuối cùng Trung Quốc tham chiến thực sự là năm 1979, nhưng Mỹ thì đã tiến hành ít nhất 2 cuộc xung đột quy mô lớn kể từ năm 2001.
Xét về tác động kinh tế, dự báo Trung Quốc sẽ bị thiệt hại nhiều hơn Mỹ nếu xảy ra chiến tranh do phần lớn khu vực Tây Thái Bình Dương – nơi có tuyến giao thương hàng hải quan trọng – sẽ trở thành vùng chiến sự. Ngoài ra, Bắc Kinh sẽ bị mất đi các đồng minh khác muốn đứng về phía Mỹ, như châu Âu. Nhìn chung, ước tính Trung Quốc sẽ bị mất khoảng 25 – 35 % GDP nếu để xảy ra chiến tranh với Mỹ.
Vì vậy, có khả năng là Trung Quốc sẽ tiếp tục đe dọa tại Biển Đông nhưng chắc chắn không đẩy các nước láng giềng đi đến chiến tranh khu vực và dẫn đến xung đột Mỹ – Trung. Tuy nhiên, các chuyên gia vẫn hối thúc mạnh mẽ cả Washington và Bắc Kinh cần nhận thức rõ cái giá của chiến tranh cũng chỉ nhằm ngăn cản hai nước bị cuốn vào cuộc xung đột không bên nào mong muốn. Lời khuyên của nhiều chuyên gia cho cả hai bên trong thời gian trước mắt là rất rõ ràng: Nếu muốn hòa bình, hãy chuẩn bị cho một cuộc chiến tranh.