Ngày 2/12, Đại sứ Philippines tại Trung Quốc Jose Santiago Sta. Romana thông báo vòng đàm phán lớn và chính thức giữa nước này và Trung Quốc nhằm giải quyết tranh chấp lãnh thổ kéo dài trên Biển Đông sẽ được tổ chức vào đầu năm sau.
Đại sứ Philippines tại Trung Quốc Jose Santiago Sta. Romana. Nguồn: rappler.com
Theo hãng tin Kyodo, phát biểu bên lề một diễn đàn ở Manlia, Đại sứ Sta. Romana cho biết, Philippines và Trung Quốc hy vọng cuộc gặp tham vấn song phương tới đây sẽ diễn ra vào quý I/2018 tại một địa điểm ở Philippines, và hai bên đang xúc tiến công tác chuẩn bị cho cuộc gặp này. Ông nêu rõ, 2 nước đang thảo luận về thời điểm tiến hành cuộc gặp thứ 2, vốn sẽ vẫn được tổ chức ở cấp thứ trưởng. Kế hoạch ban đầu là tiến hành cuộc gặp vào tháng 12, song có một số trục trặc về lịch trình.
Hồi tháng 5 vừa qua, Philippines và Trung Quốc lần đầu tiên tổ chức cuộc gặp Cơ chế Tham vấn song phương về vấn đề Biển Đông tại thành phố Quý Dương, tỉnh Quý Châu của Trung Quốc. Các nhà ngoại giao cấp cao của 2 nước đã thảo luận những vấn đề liên quan tới tranh chấp trên Biển Đông.
Ngày 12/7/2016, Tòa Trọng tài thường trực (PCA) ở La Haye (Hà Lan) đã ra phán quyết vụ Philippines kiện Trung Quốc liên quan tới tranh chấp ở Biển Đông. Phán quyết của PCA khẳng định yêu sách của Trung Quốc về “các quyền lịch sử” đối với các vùng biển nằm trong “đường 9 đoạn” là trái với Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS); Trung Quốc không có “tư cách lịch sử” đối với các vùng biển ở Biển Đông và không có cơ sở pháp lý để đưa ra những tuyên bố về “các quyền lịch sử” đối với những nguồn tài nguyên trong “đường 9 đoạn”.
Theo PCA, không một đảo nào thuộc quần đảo Trường Sa tạo cho Trung Quốc quyền có vùng đặc quyền kinh tế. PCA cho rằng, Bắc Kinh đã làm tổn hại lâu dài và không thể bù đắp được hệ sinh thái san hô ở quần đảo Trường Sa.
Phán quyết của PCA cũng nhấn mạnh, Trung Quốc đã can thiệp vào các quyền đánh bắt truyền thống của Philippines tại bãi Scarborough trên Biển Đông.
Theo PCA, những hành động của Trung Quốc đang làm trầm trọng thêm những tranh chấp với Philippines trong lúc đang các bên nỗ lực để giải quyết vấn đề.
Sau khi PCA công bố phán quyết, Trung Quốc đã ra tuyên bố khẳng định nước này không chấp nhận cũng như không công nhận phán quyết.