Văn phòng tổng thống Hàn Quốc vừa đưa ra thông báo việc quyết định kéo dài Hiệp định chia sẻ thông tin tình báo quân sự (GSOMIA) với Nhật Bản, đồng nghĩa với việc Hiệp định vẫn sẽ có hiệu lực.
Phó Giám đốc của Hội đồng An ninh Quốc gia (NSO) Hàn Quốc Kim You-Geun đã xác nhận diễn biến mới kể trên chỉ vài giờ trước khi Hiệp định này hết hiệu lực và giải thích lý do là vì hai bên đã giải quyết được một số bất đồng và chính quyền Nhật Bản bày tỏ động thái sẵn sàng đối thoại. Ông Kim cũng cho biết thêm Hàn Quốc đồng ý tạm hoãn khiếu nại lên Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) về việc Nhật Bản ngăn cản xuất khẩu một số mặt hàng công nghệ sang Hàn Quốc. Tuy nhiên, ông Kim nhấn mạnh Hàn Quốc vẫn có quyền chấm dứt GSOMIA bất cứ lúc nào nước này muốn.
Trong khi đó, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe ca ngợi Hàn Quốc vừa đưa qua một quyết định chiến lược. “Để xử lý vấn đề Triều Tiên, sự hợp tác của Nhật Bản-Hàn Quốc và Nhật Bản-Mỹ-Hàn Quốc là vô cùng quan trọng. Tôi đã nói điều này nhiều lần. Tôi nghĩ rằng Hàn Quốc cũng đưa ra quyết định này dựa trên quan điểm chiến lược như vậy”.
Quyết định trên được phía Hàn Quốc đưa ra vài giờ trước khi Hiệp định GSOMIA hết hạn (0 giờ ngày 23/11). GSOMIA là hiệp định chia sẻ thông tin tình báo quân sự được Chính phủ Nhật Bản và Hàn Quốc ký kết năm 2016 nhằm đối phó các mối đe dọa tên lửa từ Triều Tiên. Tháng 8/2019, Seoul quyết định không gia hạn hiệp định sau khi Tokyo công bố các quy định hạn chế xuất khẩu sang thị trường Hàn Quốc, khiến GSOMIA có nguy cơ hết hiệu lực từ 0 giờ ngày 23/11.
Ngay sau quyết định này của Hàn Quốc, Mỹ, đồng minh của cả Nhật Bản và Hàn Quốc đã bày tỏ hoan nghênh. Thông báo của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, quyết định của Hàn Quốc đã gửi đi thông điệp tích cực tới các quốc gia đồng minh của Mỹ về việc có thể thỏa luận để giải quyết các bất đồng song phương. Bên cạnh đó, Bộ Ngoại giao Mỹ cũng hối thúc Hàn Quốc và Nhật Bản tiếp tục duy trì thái độ chân thành trong thảo luận để tìm ra một giải pháp lâu dài cho các bất đồng liên quan đến lịch sử hai nước. Cùng ngày, Thượng nghị sỹ Bob Menendez, thành viên của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, đã ca ngợi quyết định của Hàn Quốc. Trong thông báo đăng trên mạng Twitter, ông cho rằng Hàn Quốc đã đưa ra quyết định khôn ngoan và được cân nhắc kỹ lưỡng, qua đó mang lại lợi ích cho hợp tác song phương và quan hệ giữa các đồng minh.
Việc Hàn Quốc kéo dài thời gian hiệu lực của Hiệp định chia sẻ thông tin tình báo quân sự được xem là động thái bất ngờ vì trước đó cả Nhật Bản và Hàn Quốc vẫn kiên quyết giữ nguyên lập trường cứng rắn của mình xung quanh vấn đề này, bất chấp sức ép từ phía Mỹ. Hiện chưa rõ động thái mới nhất có giúp “phá băng” quan hệ song phương đang rất xấu hay không.
Được ký năm 2016, Hiệp định chia sẻ thông tin tình báo quân sự cho phép Hàn Quốc và Nhật Bản chia sẻ các bí mật quân sự, đặc biệt là về năng lực hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên. Các quan chức Mỹ thường bày bày tỏ quan ngại rằng, quan hệ đi xuống giữa Hàn Quốc và Nhật Bản đang làm phức tạp tình hình ngoại giao ở khu vực. Hàn Quốc trước đây hứa sẽ tiếp tục chia sẻ bí mật thông qua Mỹ như một bên thứ ba, nhưng điều này gây lo ngại về hiệu quả và tình huống khẩn cấp. Với quyết định duy trì tiếp thỏa thuận, hai bên sẽ có thêm thời gian để đàm phán một giải pháp cho những vấn đề tranh cãi khác.