Các cử tri Đài Loan sẽ bỏ phiếu vào ngày 11/1/2020 trong cuộc bầu cử tổng thống được xem là có tính lịch sử của hòn đảo. Trung Quốc vẫn là đứng đầu trong các vấn đề đáng lưu ý, theo chuyên gia Đông Nam Á Joshua Kurlantzick thuộc Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (CFR).
Hai ứng cử viên nổi bật là tổng thống đương nhiệm Thái Anh Văn của Đảng Dân Tiến (DPP) và chính trị gia Hàn Quốc Du của Quốc dân đảng (KMT) thể hiện sự tương phản rõ rệt về các chính sách liên quan đến kinh tế, an ninh và xã hội.
Sự khác biệt lớn nhất giữa hai ứng viên là chính sách về Trung Quốc. Ông Hàn ủng hộ mối quan hệ mật thiết hơn với Trung Quốc. Về cơ bản, ông nhất trí với quan điểm của Bắc Kinh cho rằng Đài Loan và Trung Quốc cùng chung lãnh thổ. Bắc Kinh được cho là đã sử dụng các thông tin gây nhiễu và sử dụng truyền thông để chống lưng cho ông Hàn.
Ngược lại, bà Thái Anh Văn ủng hộ Đài Loan độc lập, ngày càng trở nên cương quyết hơn đối với những mối nguy hiểm từ nhà nước Trung Quốc.
Chính sách về Trung Quốc
Mối quan hệ với Trung Quốc vẫn là vấn đề vận động tranh cử chính, đặc biệt sau những tác động của các cuộc biểu tình ở Hồng Kông. Đài Loan quan ngại về cách Bắc Kinh không tôn trọng những lời hứa về tự do kinh tế và chính trị của Hồng Kông.
Bà Thái đã tận dụng lợi thế từ việc ông Hàn chuyển hướng thân thiện với Bắc Kinh. Bà chỉ trích mạnh mẽ giới lãnh đạo Trung Quốc và chính phủ Hồng Kông đã dùng bạo lực trấn áp các cuộc biểu tình. Bà cũng khẳng định Đài Loan sẽ tăng gấp đôi nỗ lực tự bảo vệ mình trước Trung Quốc. Việc có một ứng cử viên thứ ba tham gia vào cuộc đua – chính trị gia kỳ cựu Tống Sở Du (James Soong) – có thể tăng cường thêm vị thế cho bà Thái. Ông Tống với quan điểm thiện cảm với Bắc Kinh, có thể thu hút được một phần phiếu bầu từ Quốc dân Đảng.
Chính sách về kinh tế
Đài Loan trong nhiều năm đã cố gắng duy trì tăng trưởng và nâng cao thu nhập. Nhưng bất bình đẳng kinh tế gia tăng, đầu tư tư nhân ở mức thấp dẫn đến việc hòn đảo chưa trở thành thương hiệu toàn cầu theo cách mà các quốc gia như Hàn Quốc đã làm. Tuy nhiên, tăng trưởng lại tăng lên từng năm trong nhiệm kỳ bà Thái Anh Văn làm tổng thống.
Để giải quyết các vấn đề kinh tế, bà Thái đã tìm cách tăng cường liên kết với Đông Nam Á, Australia và New Zealand, giúp Đài Loan cạnh tranh hơn trong các ngành công nghiệp năng lượng sạch.
Ông Hàn, thị trưởng của thành phố lớn miền Nam Cao Hùng, được so sánh với những người theo chủ nghĩa dân túy trên khắp thế giới vì phong cách “bỗ bã” của mình. Ông cũng đưa ra vài ý tưởng để kích thích nền kinh tế. Với kinh nghiệm hành pháp hạn chế, ông Hàn dường như có kế hoạch thúc đẩy tăng trưởng bằng cách thắt chặt mối quan hệ kinh tế với Trung Quốc.
Chính sách về vấn đề xã hội
Trong năm 2019, Đài Loan đã trở thành quốc gia châu Á đầu tiên hợp pháp hóa hôn nhân đồng tính, nhưng sự thay đổi này đã khiến các cử tri phân cực, vẫn chưa rõ liệu đa số có ủng hộ sự thay đổi này hay không. Ông Hàn thu hút sự ủng hộ của tầng lớp lao động và trung lưu ở Đài Loan, bao gồm nhiều người phản đối sự thay đổi này. Nếu nắm quyền, ông Hàn có thể sẽ thúc đẩy các chuẩn mực của giá trị bảo thủ.
Ngược lại, bà Thái ủng hộ việc hợp pháp hóa hôn nhân đồng tính.
Một số bình luận khác
Bà Thái có nhiều lợi thế khi các cuộc biểu tình ở Hồng Kông và một loạt các bê bối cá nhân đã ảnh hưởng tiêu cực đến chiến dịch của ông Hàn. Trong trường hợp ông Hàn được bầu, ông có thể tăng cường hợp tác với Trung Quốc. Bắc Kinh có thể sẽ khởi xướng một vòng đàm phán và trao đổi mới, và có khả năng kết nối chặt chẽ hơn với các nhà lãnh đạo chủ chốt của Đài Loan.
Ông Hàn cũng có thể làm suy yếu mối quan hệ của hòn đảo với Hoa Kỳ, mặc dù ông từng tuyên bố coi trọng mối quan hệ Mỹ – Đài.
Nếu bà Thái tái đắc cử, nhiều khả năng bà tiếp tục kết thân với các quốc gia Đông Nam Á và củng cố mối quan hệ chiến lược với Hoa Kỳ. Đây là đối tác thân thiết của bà Thái, vì so với các chính quyền trước, chính quyền của Tổng thống Trump ủng hộ nhiều hơn quan điểm tách biệt Đài Loan khỏi Trung Quốc.
Theo ông Joshua Kurlantzick, chiến thắng của bà Thái kết hợp với sự hợp tác toàn diện Đài Loan – Hoa Kỳ có thể khiến quan hệ Trung Quốc – Đài Loan trong những năm tiếp theo trở thành một điểm nóng của thế giới.