Trung Quốc làm điều chưa từng có tiền lệ với nhà báo Mỹ sau khi Washington chặn 5 kênh truyền thông của Chính phủ Trung Quốc.
Chính phủ Trung Quốc ngày 19/2 tuyên bố rút phép hành nghề của ba nhà báo Tạp chí Phố Wall (Wall Street Journal, Mỹ). Đây là lần Trung Quốc trục xuất nhiều nhà báo nước ngoài nhất trong 3 thập niên qua.
Tạp chí Phố Wall cho biết hai phóng viên Chao Deng, Philip Wen và phó cơ quan thường trú của tờ báo này tại Trung Quốc là Josh Chin được lệnh phải rời Trung Quốc trong vòng 5 ngày.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng đã lên tiếng về quyết định này, các biên tập viên trên đã thực hiện và xuất bản bài bình luận với tiêu đề “Trung Quốc thực sự là người ốm yếu của châu Á” vào ngày 3/2.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho rằng, bài bình luận này “sử dụng tít với từ ngữ mang tính phân biệt chủng tộc, gây phẫn nộ và chỉ trích từ người Trung Quốc và cộng đồng quốc tế”.
Bài bình luận ngày 3/2 dẫn ý kiến của Giáo sư Walter Russell Mead tại Trường Bard College, hiện đang cộng tác trên một chuyên mục của Tạp chí này, đã mạnh mẽ chỉ trích chính quyền Trung Quốc phản ứng đối với sự bùng phát của virus corona. Bài báo đã gây ra một phản ứng dữ dội trên phương tiện truyền thông xã hội Trung Quốc.
Phóng viên Chao Deng của Tạp chí Phố Wall đang tác nghiệp tại Vũ Hán, ổ dịch do chủng mới của virus Corona (COVID-19) gây ra bệnh viêm đường hô hấp cấp.
Song Financial Times cho biết thêm, cả 3 nhân vật bị Trung Quốc trục xuất đều có liên quan đến những báo cáo cho rằng Trung Quốc có chính sách đàn áp, giam giữ người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương.
Trung Quốc trước đó đã từ chối gia hạn thị thực cho một phóng viên của tờ báo này hồi tháng 8/2019.
Bình luận về động thái này, Tổng Biên tập Tạp chí Phố Wall – ông Matt Murray – tuyên bố đây là động thái “khắt khe và chưa từng có tiền lệ”.
Trong khi đó, William Lewis chịu trách nhiệm xuất bản của Tạp chí Phố Wall cho biết, họ rất hối hận vì bài báo này đã gây khó chịu và lo ngại cho người dân Trung Quốc. Nhưng ông nói thêm rằng, các mục tin tức và mục bình luận của tờ báo là hoạt động riêng biệt. Hơn nữa, không ai trong số các nhà báo bị trục xuất có liên quan đến bài viết này.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cũng phản đối quyết định của Trung Quốc.
“Các nước có trách nhiệm hiểu rằng báo chí tự do báo cáo những sự thật và bày tỏ ý kiến. Câu trả lời đúng là trình bày các lập luận để phản biện chứ không hạn chế tiếng nói” – Ngoại trưởng Mỹ lên án.
Vụ Trung Quốc xử mạnh tay phóng viên Mỹ trong bối cảnh quốc gia này đang đương đầu với virus corona khiến con số tử vong lên tới hơn 1.000 người, ảnh hưởng nặng nề đến kinh tế, xã hội nói chung.
Trước đó, Bắc Kinh cũng đã có những động thái kiểm soát. Nhiều nhà báo nước ngoài làm việc tại Trung Quốc chỉ được cấp thị thực ngắn hạn thay vì thị thực một năm theo tiêu chuẩn. Việc trục xuất nhà báo nước ngoài là điều hiếm khi xảy ra tại Trung Quốc.
Động thái đáng chú ý của Trung Quốc chỉ diễn ra sau khi Mỹ thông báo sẽ liệt 5 đơn vị truyền thông đến từ Trung Quốc vào diện “cơ quan đặc phái nước ngoài” và nhân viên của họ sẽ được coi là công chức của các cơ quan chính phủ Trung Quốc.
Điều này có nghĩa các đơn vị nằm trong diện “cơ quan đặc phái nước ngoài”, tương tự như đại sứ quán, sẽ phải chia sẻ danh sách nhân sự và đăng ký tất cả các tài sản họ thuê hoặc sở hữu tại Mỹ với Bộ Ngoại giao.
 |
| Mỹ cũng siết chặt các kênh truyền thông của Trung Quốc. |
Danh sách các đơn vị truyền thông bị thắt chặt quản lý bao gồm Tân Hoa xã, Hệ thống Truyền hình Toàn cầu Trung Quốc (CGTN), Đài phát thanh Quốc tế Trung Quốc (CRI), Trung Hoa Nhật báo (China Daily) và Hai Tian Development USA.
Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Mike Pompeo nhận định rằng, bước đi này nhẽ ra đã phải thực hiện từ lâu, khi mà các kênh truyền thông trên vốn luôn là “đơn vị phát ngôn của chính phủ Trung Quốc”.
Bắc Kinh đã lên tiếng chỉ trích Mỹ, nhấn mạnh rằng Trung Quốc có quyền đáp trả trước hành động này.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng cho biết động thái này là “không thể chấp nhận được”, và kêu gọi Mỹ “bỏ lối suy nghĩ thời Chiến tranh Lạnh”.