Các nhà phân tích cho rằng hải quân Trung Quốc sẽ được tăng cường sức mạnh cho đến năm 2050 khi quốc gia này mở rộng nhà máy đóng tàu quan trọng, tăng cường phối hợp và tìm kiếm một thỏa thuận an ninh với một đồng minh ở Nam Thái Bình Dương.
Các quan chức Trung Quốc đã ký một dự thảo thỏa thuận an ninh với Quần đảo Solomon ở Nam Thái Bình Dương. Thỏa thuận, được công bố vào tuần trước, đã làm dấy lên lo ngại ở các nước láng giềng là Úc và New Zealand rằng Trung Quốc cuối cùng có thể xây dựng một căn cứ hải quân ở Quần đảo Solomon.
Mới đây, Naval News, tờ báo chính thức của Hải quân Hoàng gia Anh, đã đăng tải một bài báo mô tả về “sự bành trướng ồ ạt” của nhà máy đóng tàu lớn nhất Trung Quốc. Nhà máy đóng tàu Giang Nam (Jiangnan) có trụ sở tại Thượng Hải dự kiến sẽ có một bể chứa khổng lồ để lắp ráp tàu và một xưởng đóng tàu “cỡ lớn” với nhiều cầu cảng.
Báo cáo cũng cho biết, Trung Quốc đã và đang mở rộng hai cơ sở tàu ngầm hạt nhân khác. Việc mở rộng hai cơ sở này mở ra khả năng cho Hải quân Trung Quốc đóng các hàng không mẫu hạm chạy bằng năng lượng hạt nhân.
Một phát ngôn viên của Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington đã không trả lời yêu cầu bình luận trong tuần này về việc hiện đại hóa quân đội của Trung Quốc.
Một phần của lộ trình dài hơn
Ông Collin Koh, nhà nghiên cứu an ninh hàng hải tại Đại học Công nghệ Nanyang ở Singapore, cho biết các động thái này sẽ cho phép hải quân Trung Quốc cải thiện lực lượng hải quân của Trung Quốc đến năm 2050.
Ông nói: “Rõ ràng, quân đội Trung Quốc đang trong quá trình phát triển và lớn mạnh, vì vậy tôi nghĩ nó có thể nhanh hơn chúng ta nghĩ”.
Trong một báo cáo do Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ công bố vào năm ngoái đã trích dẫn báo cáo năm 2017 của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 19, cho biết Trung Quốc đang phấn đấu đến năm 2035 “hiện đại hóa cơ bản quốc phòng và quân đội”, “xây dựng hoàn chỉnh quân đội nhân dân thành quân đội đẳng cấp thế giới” vào năm 2049.
Nhà máy đóng tàu Giang Nam là cơ sở chủ chốt để chế tạo hàng không mẫu hạm, tàu tuần dương, tàu khu trục và tàu ngầm. Theo Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, một viện nghiên cứu của Anh, năm 2012, hải quân Trung Quốc có 512 tàu. Theo cơ sở dữ liệu Globalfirepower.com, hải quân Trung Quốc hiện có hơn 700 tàu.
Đối thủ mạnh nhất của Trung Quốc sẽ là Hoa Kỳ. Kẻ thù trước Chiến tranh Lạnh đã cử tàu chiến đến Biển Đông và eo biển Đài Loan để đáp trả hành vi hung hăng của Bắc Kinh đối với các chính phủ châu Á nhỏ hơn. Hôm thứ Hai, Tướng David Berger, Tư lệnh Lực lượng Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ, cho biết các lực lượng của ông sẽ tiến hành nhiều “hoạt động tiền phương” hơn trong tương lai để ngăn chặn các hành động của Trung Quốc trên biển.
Thiếu hụt bến cảng
Các chuyên gia tin rằng việc xây dựng một bến cảng ở Quần đảo Solomon sẽ giảm bớt tình trạng thiếu chỗ neo đậu cho tàu thuyền khi hải quân Trung Quốc cố gắng gây ảnh hưởng ở Thái Bình Dương. Trung Quốc hiện có các căn cứ hải quân ở nước ngoài tại Myanmar, Pakistan và Djibouti.
“Mục đích của họ (ĐCSTQ) không chỉ là kiểm soát chuỗi đảo đầu tiên, mà còn hy vọng sử dụng chuỗi đảo đầu tiên làm điểm khởi đầu để mở rộng lực lượng và mở rộng sang chuỗi đảo thứ hai”. Ông Viên Yết Trọng (Chieh Chung), một nhà nghiên cứu tại Nhóm An ninh Quốc gia của Quỹ Nghiên cứu Chính sách Quốc gia Đài Loan, cho biết trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại với VOA.
Chuỗi đảo đầu tiên đề cập đến quần đảo kéo dài từ quần đảo Kuril ở phía bắc Nhật Bản đến Borneo. Chuỗi đảo thứ hai bao gồm Papua New Guinea, quần đảo Mariana và quần đảo Caroline.
Các nhà phân tích cho rằng Trung Quốc vẫn còn lâu mới có thể thiết lập căn cứ ở Quần đảo Solomon. Tháng 11 năm ngoái, những người biểu tình đã gây ra bạo loạn ở quốc gia Nam Thái Bình Dương này, một phần vì mối quan hệ của nước này với Trung Quốc. Quần đảo Solomon từ bỏ quan hệ với Đài Loan vào năm 2019 để ủng hộ quan hệ ngoại giao với Bắc Kinh.
Ông Alexander Vuving, giáo sư tại Trung tâm Daniel Inoue về Nghiên cứu An ninh Châu Á – Thái Bình Dương có trụ sở tại Hawaii, cho biết người dân Quần đảo Solomon từng bực tức coi Úc là “lão Đại ca” và tự hỏi liệu Trung Quốc có phải là người tiếp theo hay không.
Cải cách cơ cấu chỉ huy
Một số chuyên gia cho rằng Trung Quốc phải đối mặt với thách thức lâu dài hơn trong việc phân quyền chỉ huy quân sự để đặt quyền quyết định trên chiến trường vào tay các chỉ huy hiện trường và nâng cao hiệu quả chiến đấu. Ông Derek Grossman, một nhà phân tích cấp cao về quốc phòng tại RAND Corporation, một nhóm nghiên cứu của Hoa Kỳ, cho biết mặc dù quân đội Trung Quốc đã nỗ lực cải thiện khả năng phối hợp kể từ năm 2016, nhưng giờ đây quân đội Trung Quốc hiện đang hoạt động theo kiểu “từ trên xuống dưới” nhiều hơn so với quân đội Mỹ.
Theo một bài báo của Trung tâm Nghiên cứu Quân sự Trung Quốc thuộc Đại học Quốc phòng Trung Quốc, quân đội Trung Quốc đã tiến hành một cuộc cải cách vào năm 2017 nhằm mục đích cải thiện khả năng phối hợp.
Ông Grossman cho biết một chìa khóa là tập hợp Quân đội, Lực lượng hỗ trợ chiến lược và Lực lượng tên lửa lại với nhau trong bất kỳ cuộc chiến nào. “Đó không chỉ là những con số”, ông nói về thiết bị và quân đội. “Tôi nghĩ rằng điều đó rõ ràng là phụ thuộc vào khả năng của họ, nếu họ có thể sử dụng tất cả những tài sản này một cách phối hợp”.
Trung Quốc đã thua Việt Nam trong cuộc chiến tranh biên giới vào những năm 1970.
Ông Andrew Yang, tổng thư ký của Hiệp hội Nghiên cứu Chính sách Nâng cao, một tổ chức tư vấn ở Đài Loan, cho biết các nhân viên trên hai hàng không mẫu hạm của Trung Quốc cần thêm thời gian để đào tạo. Hoa Kỳ có 11 hàng không mẫu hạm.
Ông Andrew Yang nói: “Tôi không nghĩ hai hàng không mẫu hạm này đã sẵn sàng thực chiến, vì chúng cần thời gian để huấn luyện nhân viên cách phối hợp với các máy bay chiến đấu khác để thực hiện nhiệm vụ, và ở một mức độ nào đó là huấn luyện các máy bay chiến đấu trên hàng không mẫu hạm”.
Ông Collin Koh cho biết, nếu không được đào tạo nhiều hơn và cải thiện hệ thống “chỉ huy và kiểm soát”, thì số lượng tàu ngày càng tăng của Trung Quốc có thể là một sự lãng phí thời gian”.
T.P